Hoofdstuk 7

De purana’s en hindoeaanbidding in deze tijd

De huidige hindoeaanbidding is gebaseerd op de geschriften die als de purana’s bekendstaan. In tegenstelling tot de veda’s moedigen ze aan tot het gebruik van beelden, tot tempelrituelen en tot pelgrimstochten naar heilige plaatsen. Door middel van zulke praktijken trachten aanbidders Gods zegen te ontvangen om aan de kringloop der wedergeboorten te ontsnappen.

² „De purana’s zijn wel ’de veda van het gewone volk’ genoemd, omdat ze veel traditioneel en orthodox materiaal in de vorm van mythen en legenden, verhalen en symbolen presenteren”, aldus Hindu World.¹ Hoewel de purana’s door orthodoxe brahmanen en hervormers niet algemeen worden aanvaard, zijn ze populair onder gewone hindoes. Kunnen ze u helpen God in waarheid te aanbidden? Beschouw eens wat ze leren.

De schepping in de purana’s

³ Beïnvloed door vedische ideeën geloofden de compilators van de Vishnupurana dat het universum was samengesteld uit zeven bovenverdiepingen, met de aarde als bodem, en zeven onderverdiepingen, bewoond door een geslacht dat half mens, half slang was.

⁴ In de Bhagavatapurana wordt verondersteld dat de zon en de maan om de aarde draaien. De maan zou, wegens een hogere snelheid, de zon tijdens haar omloop inhalen. De aarde, die op een cobra rust, wordt verdeeld in continenten die door oceanen van water, wijn en ghee van elkaar gescheiden zijn. — Bhagavatapurana 5:16-22, 25.

De speurtocht naar God

⁵ Net zoals in de veda’s en de upanishads, wordt de speurtocht naar de ware God in de purana’s voortgezet. Hoewel de wijsgeren vele godheden vereren, hebben zij de vurige wens te weten: „Welke godheid moet door een toegewijde die verlossing verlangt, worden aanbeden . . .? Wie is de god der goden?” Wat zijn dit belangrijke vragen!

⁶ In antwoord hierop merkt de Brahmapurana op dat hoewel Brahma, Vishnu of Shiva worden aanbeden, de ware Schepper iemand anders is.² Ter bevestiging van dit punt verklaart Brahma in de Bhagavatapurana dat zowel hij als Shiva de aard van de Schepper nog moet doorgronden. — Bhagavatapurana 2:6.

⁷ Maar zonder een openbaring van God was het voor de wijsgeren niet mogelijk God te kennen. Als gevolg hiervan begonnen sommige aanbidders hem als een mens, een dier of zelfs als iemand die half mens, half beest was, voor te stellen. In de Bhagavatapurana wordt Vishnu beschreven als een „goudkleurige [vis] met een horen en een lichaam dat zich over tien miljoen yojana’s uitstrekt”.³ * De Vayupurana beeldt hem af als een donkergekleurd everzwijn met een hoogte van 6400 kilometer.

⁸ De compilators van de puranische legenden gingen er ook van uit dat de goden menselijke zwakheden hadden. De Brahmavaipurana vermeldt dat de wijzen Brahma niet aanbidden omdat hij wegens het begaan van een groot kwaad werd vervloekt.⁴ * Andere purana’s beschrijven Shiva als „een slecht verzorger, [die] toeliet dat zijn gezin verhongerde terwijl hij zichzelf te goed deed aan opium en andere drugs”, volgens Hindu World.⁵

⁹ Verontrust door berichten over de relaties van een godheid met plaatselijke melksters vraagt een koning in de Bhagavatapurana: ’Hoe kan de goddelijke heer, die werd geboren om deugd in te stellen en ondeugd te onderdrukken, het tegenovergestelde beoefenen door  vrouwen te verderven die een andere man toebehoren?’⁷ Hierop antwoordt de wijsgeer dat indien superieure wezens van deugd afwijken, het niet als zonde beschouwd kan worden, evenmin als vuur veroordeeld kan worden indien het onzuivere dingen verteert.⁸

Vormen van aanbidding

¹⁰ In de puranische aanbidding staan zorgvuldig ontworpen tempels, of heiligdommen, centraal. De plattegrond ervan volgt de lijnen van een mandala — volgens Swami Harshananda „een geometrisch diagram . . . met een occulte potentialiteit”.⁹ Het heiligste voorwerp van de tempel is de yantra, een gouden plaat met occulte diagrammen. In het verleden werd deze gebruikt door volgelingen van tantristische sekten, die de seksuele riten beoefenden die op de muren van grote hindoe- en jaintempels staan afgebeeld.

¹¹ Godenbeelden worden in water of melk gebaad door aanbidders die rijkdom of een goede gezondheid hopen te verwerven. Vervolgens worden, volgens de Brahmavaipurana, tilaks op het voorhoofd van de mensen aangebracht om de magische kracht van rituelen zeker te stellen.¹⁰ Er worden lampen aangestoken en bloemen geofferd om boze geesten af te weren, terwijl er mantra’s worden opgezegd ter ere van godheden of om hun gunst te zoeken.

¹² De Skandapurana voert het gebruik van godenbeelden terug op een vervloeking van de goden door de godin Parvati wegens hun inmenging in haar privé-leven. De Encyclopaedia of Puranic Beliefs and Practices merkt hierover op: „Dit schijnt een verklaring te vormen voor het [hindoe]gebruik om zowel rotsblokken als goed uitgehouwen beelden als goden te aanbidden.”¹¹

Wat zult u kiezen?

¹³ De purana’s worden door hindoes als smriti geclassificeerd omdat deze geschriften niet door goddelijke inspiratie zijn ontstaan maar van menselijke oorsprong zijn. Indien wij er vurig naar verlangen dat God onze aanbidding aanvaardt en ons zegent, moeten wij onze speurtocht naar shruti dus voortzetten. Welke leiding kunnen goeroes ons geven?

[Voetnoten]

[Kader op blz. 17]

Hoe voldoen de purana’s aan de volgende criteria?

Ze moeten:

1. God verheerlijken en onze vragen over hem beantwoorden

2. Ware leerstellingen en morele beginselen leren

3. Vrij zijn van mythen

4. Vrij zijn van demonisme

5. Oplossingen verschaffen voor onze problemen en een goede uitwerking hebben op ons leven

[Illustraties op blz. 16]

De aanbidding in tempels en de religieuze feesten van de hindoes zijn gebaseerd op de purana’s