HOOFDSTUK 6

Wat gebeurt er allemaal met mijn lijf?

„Ik groeide heel snel en daardoor had ik veel pijn. Op zich vond ik het wel spannend dat ik langer werd, maar ik kreeg groeipijnen in mijn benen en voeten. Ik vond het verschrikkelijk!” — Paul.

„Je weet dat je lichaam aan het veranderen is, en je hoopt dat het niemand opvalt. Maar dan zegt iemand, op zich goedbedoeld, dat je al echt vrouwelijke heupen begint te krijgen, en dan wil je het liefst in een heel diep gat in de grond zakken en daar nooit meer uitkomen!” — Chanelle.

BEN je weleens naar een nieuwe omgeving verhuisd? Dat was best even wennen, vond je niet? Je moest alles achterlaten wat je kende: je huis, je school en je vrienden. Waarschijnlijk duurde het wel even voordat je je in de nieuwe omgeving helemaal thuis voelde.

Als je in de puberteit komt, de fase  waarin je lichamelijk volwassen wordt, kom je in een belangrijke overgangsfase. In zekere zin verhuis je naar een nieuwe ’omgeving’. Spannend? Nou en of! Maar deze overgangsfase kan gemengde gevoelens bij je oproepen, en misschien vind je het moeilijk de veranderingen te accepteren. Wat gebeurt er in deze spannende maar turbulente periode in je leven?

Alleen voor meisjes

De puberteit is een periode met grote veranderingen. Sommige van die veranderingen zijn vrij opvallend. Hormonen zorgen er bijvoorbeeld voor dat je schaamhaar krijgt. En je zult merken dat je borsten krijgt en dat je heupen, bovenbenen en billen voller worden. Je lichaam is niet langer dat van een kind maar begint de volwassen ronde vormen van een vrouw aan te nemen. Daar hoef je je geen zorgen over te maken, het is heel normaal. En het bewijst dat je lichaam zich voorbereidt op de tijd dat je het leven kunt doorgeven door kinderen te krijgen.

Een tijdje na het begin van de puberteit komt de menstruatie op gang. Als je daar niet goed op bent voorbereid, kan dit bijzondere moment in je leven je heel angstig maken. „Toen ik voor het eerst ongesteld werd, werd ik er echt door overvallen”, weet Samantha nog. „Ik voelde me vies. Ik ging onder de douche en schrobde me van top tot teen, want ik walgde van mezelf. Het idee dat ik jarenlang elke maand ongesteld zou worden, vond ik afschuwelijk!”

 Maar het is belangrijk te bedenken dat de menstruatie een bewijs is dat je voortplantingsvermogen zich aan het ontwikkelen is. Het zal nog jaren duren voordat je er klaar voor bent om moeder te zijn, maar je begint nu wel een echte vrouw te worden. Toch kun je er in het begin behoorlijk door van streek zijn. „Het moeilijkste vond ik nog dat ik zo’n last had van stemmingswisselingen”, zegt Kelli. „Het was heel frustrerend omdat ik niet kon begrijpen hoe ik de hele dag opgewekt kon zijn en dan diezelfde avond niets anders deed dan huilen.”

Als jij je nu ook zo voelt, heb dan geduld. Na een tijdje wen je eraan. Annette (20) vertelt: „Ik weet nog dat ik op een bepaald moment kon accepteren dat dit bij het vrouw-zijn hoorde en dat Jehovah me het vermogen had gegeven om kinderen te krijgen. Het kan even duren voordat je dat accepteert en sommige meisjes vinden het erg moeilijk; maar na een tijdje lukt het je.”

Merk jij al een paar van de lichamelijke veranderingen die hierboven besproken worden? Als je daar vragen over hebt, schrijf die dan hier op.

․․․․․

Alleen voor jongens

Als je een jongen bent, zal je uiterlijk in de puberteit behoorlijk veranderen. Je huid kan bijvoorbeeld een stuk vetter worden, waardoor je puistjes en mee-eters krijgt. * Matt (18) zegt: „Het is heel irritant en frustrerend dat ik zo veel puistjes  heb. Het is net een oorlog — je moet ertegen vechten. Je weet niet of ze ooit weg zullen gaan, of er littekens achter zullen blijven en of mensen minder respect voor je zullen hebben omdat je puistjes hebt.”

Aan de andere kant merk je misschien ook dat je groter en sterker wordt en bredere schouders krijgt. Tijdens de puberteit krijg je waarschijnlijk ook meer haar op je benen, borst en gezicht en onder je armen. Hoeveel lichaamshaar je hebt, zegt trouwens niets over hoe mannelijk je bent. Dat is gewoon iets erfelijks.

Omdat niet alle delen van je lichaam even snel groeien, kun je in deze fase een beetje onhandig zijn. „Ik was net zo elegant als een giraffe op rolschaatsen”, vertelt Dwayne. „Het leek of mijn hersenen een signaal stuurden en mijn armen en benen dat pas een week later kregen!”

Halverwege de tienerjaren krijg je de baard in de keel. Je stem wordt geleidelijk dieper en kan af en toe ineens overslaan, wat nogal gênant kan zijn. Maar maak je geen zorgen, uiteindelijk gaat dat over. Ondertussen kun je je schaamte verminderen door om jezelf te leren lachen.

Naarmate je voortplantingsvermogen zich ontwikkelt, zullen je geslachtsdelen groter  worden en krijg je op die plek schaamhaar. Bovendien zullen ze sperma gaan produceren. Dat bevat miljoenen microscopisch kleine zaadcellen die tijdens de seksuele gemeenschap vrijkomen. Een zaadcel kan de eicel van een vrouw bevruchten en een baby voortbrengen.

Het sperma hoopt zich in je lichaam op. Dat zal een deel ervan opnemen, maar van tijd tot tijd kan je lichaam tijdens je slaap wat zaad lozen. Dat wordt een ’natte droom’ genoemd en is heel normaal. Zelfs in de Bijbel wordt erover gesproken (Leviticus 15:16, 17). Het is een bewijs dat je voortplantingsorganen functioneren en dat je een man begint te worden.

Merk jij al enkele van de lichamelijke veranderingen die hierboven besproken worden? Als je daar vragen over hebt, schrijf die dan hier op.

․․․․․

Met nieuwe gevoelens leren omgaan

Terwijl hun voortplantingsstelsel zich ontwikkelt, worden jongens en meisjes zich meer dan ooit bewust van elkaar. Matt vertelt: „Toen ik in de puberteit kwam, realiseerde ik me plotseling hoeveel knappe meisjes er waren. Dat was nogal frustrerend, want ik begreep ook dat ik niks met die gevoelens kon totdat ik een stuk ouder was.” In hoofdstuk 29 wordt verder ingegaan op dit aspect van volwassen worden, maar het is in ieder geval belangrijk te beseffen dat je moet leren je seksuele verlangens te beheersen (Kolossenzen 3:5). Hoe moeilijk het ook lijkt, je kunt ervoor kiezen er niets mee te doen!

 Tijdens de puberteit krijg je ook met andere gevoelens te maken. Het kan bijvoorbeeld makkelijk gebeuren dat je niet gelukkig met jezelf bent. Veel jongeren voelen zich eenzaam en zijn af en toe een beetje depressief. Op zo’n moment is het verstandig om met een van je ouders of een andere volwassene te praten die je vertrouwt. Schrijf de naam op van een volwassene met wie jij over je gevoelens zou kunnen praten.

․․․․․

Het belangrijkste aspect

Het belangrijkste aspect van volwassen worden heeft niet te maken met je lengte, figuur of gezicht, maar met je ontwikkeling als persoon — mentaal, emotioneel en vooral geestelijk. Paulus zei: „Toen ik een klein kind was, placht ik als een klein kind te spreken, als een klein kind te denken, als een klein kind te overleggen; nu ik echter een man ben geworden, heb ik de trekken van een klein kind weggedaan” (1 Korinthiërs 13:11). De les is duidelijk. Het is niet genoeg om er als een volwassene uit te zien; je moet ook leren om te praten, te  denken en je te gedragen als een volwassene. Pas op dat je niet zo in beslag genomen wordt door de veranderingen aan je uiterlijk, dat je vergeet aan je innerlijk te werken!

Houd ook in gedachte dat God „ziet hoe het hart is” (1 Samuël 16:7). De Bijbel zegt dat koning Saul lang en knap was, maar hij faalde als koning en als mens (1 Samuël 9:2). In tegenstelling tot hem was Zacheüs „klein van gestalte”, maar hij had de innerlijke kracht om zijn leven om te gooien en een volgeling van Jezus te worden (Lukas 19:2-10). Het gaat er dus vooral om hoe je vanbinnen bent.

Eén ding is zeker: er is geen veilige manier om het proces van lichamelijk volwassen worden te versnellen of te vertragen. Dus in plaats van vijandig en angstig tegenover de veranderingen te staan, kun je ze beter gewoon accepteren — met gevoel voor humor. De puberteit is geen ziekte, en je bent ook niet de eerste die erdoorheen moet. En je kunt er zeker van zijn dat je het zult overleven! Als de turbulente jaren voorbij zijn, zul je er als een volwassene uitkomen!

IN HET VOLGENDE HOOFDSTUK

Wat moet je doen als je niet gelukkig bent met wat je in de spiegel ziet? Hoe kun je een evenwichtige kijk op je uiterlijk krijgen?

[Voetnoot]

SLEUTELTEKST

„Ik zal u prijzen omdat ik op een vrees inboezemende wijze wonderbaar ben gemaakt.” — Psalm 139:14.

TIP

Als je lichaam zich begint te ontwikkelen, moet je uitdagende kledingstijlen vermijden. Laat uit je kleding altijd „bescheidenheid en gezond verstand” blijken. — 1 Timotheüs 2:9.

WEETJE

De puberteit kan al op je achtste beginnen of pas op je veertiende of zelfs nog later. Alles daartussenin is heel normaal.

ACTIEPUNTEN

Om volwassen te worden moet ik vooral aan de volgende karaktertrek werken ․․․․․

Om geestelijk te groeien, ga ik ․․․․․

Wat ik mijn ouder(s) over dit onderwerp wil vragen: ․․․․․

WAT DENK JIJ?

● Waarom is het zo moeilijk om met de lichamelijke en emotionele veranderingen van de puberteit om te gaan?

● Wat vind je het moeilijkst aan die veranderingen?

● Waarom zou je tijdens de puberteit minder liefde voor God kunnen gaan voelen, maar hoe kun je dat voorkomen?

[Inzet op blz. 61]

„In de puberteit krijg je met heel wat onzekerheden te maken, en je weet nooit helemaal zeker wat je lichaam nu weer gaat doen. Maar naarmate je ouder wordt, leer je de veranderingen te accepteren en er zelfs blij mee te zijn.” — Annette

 [Kader op blz. 63, 64]

Hoe kan ik met mijn ouders over seks praten?

„Als ik een vraag had over seks, zou ik die niet aan mijn ouders stellen.” — Beth.

„Ik zou er nooit over durven te beginnen.” — Dennis.

Als jij je net zo voelt als Beth of Dennis, zit je met een probleem. Je wilt meer over seks weten, maar de mensen die je dat kunnen vertellen wil je het misschien pas als laatste vragen — je ouders! Je maakt je zorgen over van alles:

Wat zullen ze van me denken?

„Ik wil niet dat ze me gaan wantrouwen omdat ik iets vraag.” — Jessica.

„Ze willen dat je altijd jong en onschuldig blijft, en op het moment dat je met ze over seks gaat praten, raak je dat voor hun idee een beetje kwijt.” — Beth.

Hoe zullen ze reageren?

„Ik zou bang zijn dat mijn ouders nog voor ik uitgesproken ben een overhaaste conclusie trekken en me een lange preek geven.” — Gloria.

„Mijn ouders kunnen hun gevoelens niet zo goed verbergen, dus ik ben bang dat ik de teleurstelling op hun gezicht zou zien. Waarschijnlijk zou mijn vader nog voordat ik was uitgesproken al zitten te bedenken wat voor preek hij me ging geven.” — Pam.

Zullen ze denken dat ik het om de verkeerde reden vraag?

„Misschien zullen ze overdreven gaan doen en vragen stellen als: ’Ben je in de verleiding gebracht om seks te hebben?’ of ’Zetten andere jongeren je onder druk?’ Terwijl jij alleen maar nieuwsgierig bent.” — Lisa.

„Mijn vader kijkt altijd heel bezorgd als ik het over een jongen heb en hij begint dan meteen een heel verhaal over seks. Dan denk ik: ’Pa, ik zei alleen maar dat het een leuke jongen was. Ik had het toch niet over trouwen of over seks!’” — Stacey.

  Misschien is het een troost te weten dat je ouders het waarschijnlijk net zo gênant vinden om over seks te praten als jij! Dat zou een verklaring kunnen zijn voor de resultaten van een enquête waarin 65 procent van de ouders zei dat ze met hun kinderen over seks hadden gepraat, terwijl niet meer dan 41 procent van de kinderen zich zo’n gesprek kon herinneren.

Het kan zijn dat je ouders niet zo goed over seks durven te praten. Vaak komt dat gewoon doordat hun eigen ouders daar ook nooit over praatten! Wat de reden ook is, oordeel niet te hard over je ouders. Misschien kun je iets heel gedurfds doen waar jullie allemaal iets aan hebben — er zelf over beginnen. Hoe doe je dat?

Erover beginnen

Je vader of moeder kan je heel wat informatie en advies geven over seks. Je moet alleen een manier vinden om er met een van hen over te beginnen. Probeer het volgende eens:

1 Maak gewoon meteen duidelijk waar je bang voor bent. „Ik vind het lastig om hierover te beginnen omdat ik bang ben dat jullie dan denken . . .”

2 Zeg dan tegen je vader of moeder waarom je het vraagt. „Maar ik heb een vraag, en ik wil liever dat jullie daar antwoord op geven dan iemand anders.”

3 Stel dan je vraag. „Wat ik wil vragen is . . .”

4 Zorg aan het eind van het gesprek dat je de deur openhoudt voor een gesprek op een later tijdstip. „Als ik nog meer vragen heb, kan ik daar dan weer over komen praten?”

Zelfs als je weet dat het antwoord daarop ja zal zijn, zal het een hulp zijn het je vader of moeder te horen zeggen en zul je je de volgende keer dat je wilt praten meer op je gemak voelen. Dus probeer het eens! Misschien zul je het uiteindelijk eens zijn met Trina, die nu 24 is: „Ik weet nog dat ik me vreselijk opgelaten voelde toen mijn moeder en ik een gesprek over seks hadden. Maar nu ben ik blij dat mijn moeder zo open en eerlijk was. Dat is echt een bescherming geweest!”

[Illustratie op blz. 59]

Je kindertijd achter je laten is te vergelijken met weggaan uit je vertrouwde huis — maar je kunt eraan wennen