Hoofdstuk 28

Hoe kom ik over mijn verliefdheid heen?

„VOOR de meeste tieners”, zo schreef een tijdschrift voor jongeren, „is verliefd worden even gewoon als kouvatten.” Bijna alle jongeren worden wel eens verliefd en bijna allemaal slagen ze er desondanks in de volwassenheid te bereiken zonder hun gevoel van eigenwaarde en hun gevoel voor humor te verliezen. Maar wanneer een vlaag van hevige verliefdheid je te pakken heeft, is er weinig om over te lachen. „Ik voelde me gefrustreerd”, herinnert een jongere zich, „omdat ik er helemaal niets aan kon doen. Ik wist dat zij te oud voor mij was, maar ik vond haar heel aardig. Ik was er echt ontdaan van.”

Verliefdheid ontleed

Het is niet verkeerd grote genegenheid voor iemand te hebben — vooropgesteld dat zulke gevoelens niet immoreel of ongepast zijn (bijvoorbeeld wanneer ze zich richten op een gehuwd persoon) (Spreuken 5:15-18). Wanneer je jong bent, worden je gedachten en handelingen echter vaak beheerst door de „begeerten die aan de jeugd eigen zijn” (2 Timótheüs 2:22). Terwijl jongeren de nieuwe en krachtige verlangens die door de puberteit zijn losgemaakt nog moeten leren beheersen, kunnen zij al met allerlei wakker geroepen romantische gevoelens zitten — en niemand hebben die zij ermee kunnen overladen.

Ook is het zo dat „meisjes op jeugdiger leeftijd hun evenwicht vinden en zich in het sociale verkeer op hun gemak voelen dan jongens”. Als gevolg hiervan „vinden zij de jongens in hun klas vaak onvolwassen en saai in vergelijking met leraren” of andere oudere, onbereikbare mannen (het tijdschrift Seventeen). Een meisje zou zich aldus kunnen inbeelden dat een favoriete leraar, popzanger of een oudere kennis de „ideale” man is. Jongens worden vaak op overeenkomstige  wijze verliefd. Het is echter duidelijk dat de liefde voor zulke onbereikbare personen veeleer op fantasie dan op de werkelijkheid berust.

Waarom verliefdheid schadelijk kan zijn

Hoewel de meeste vlagen van verliefdheid verbazend kortstondig zijn, kunnen ze bij een jongere toch een hoop schade aanrichten. In de eerste plaats zijn veel personen op wie tieners hun genegenheid richten, de achting gewoon niet waard. Een wijze man zei: „Dwaasheid is in veel hoge posities gezet” (Prediker 10:6). Zo wordt een zanger tot een idool gemaakt omdat hij een mooie stem heeft of er knap uit ziet. Maar zijn zijn morele maatstaven lofwaardig? Is hij of zij „in de Heer”, ofte wel een opgedragen christen? — 1 Korinthiërs 7:39.

Ook waarschuwt de bijbel dat „vriendschap met de wereld vijandschap met God is” (Jakobus 4:4). Zul je je vriendschap met God niet in gevaar brengen wanneer je je hart richt op iemand wiens gedrag door God veroordeeld wordt? De bijbel gebiedt ook: „Hoedt u voor de afgoden” (1 Johannes 5:21). Hoe zou jij het noemen wanneer een jongere alle muren van zijn of haar kamer volplakt met posters van een zanger of zangeres? Zou het woord „afgoderij” niet passend zijn? Hoe zou dit Gods goedkeuring kunnen wegdragen?

Sommige jongeren laten zelfs toe dat hun fantasieën het winnen van hun verstand. Een jonge vrouw zegt: „Wanneer ik hem ook maar naar zijn gevoelens vraag — altijd ontkent hij iets voor mij te voelen. Maar aan zijn manier van kijken en doen, kan ik zien dat het niet waar is.” De jongeman in kwestie  heeft geprobeerd op een vriendelijke wijze duidelijk te maken dat hij niet in haar geïnteresseerd is, maar zij wil gewoon geen nee als antwoord.

Een ander meisje schrijft over haar verliefdheid op een populaire zanger: ’Ik wil hem als vriend, en ik heb ervoor gebeden dat het waar zou worden! Ik nam de hoes van zijn elpee mee naar bed, want zo was ik dan nog het dichtst bij hem. Ik ben nu zover dat als ik hem niet kan krijgen, ik mezelf van kant maak.’ Zou zo’n dwaze hartstocht de goedkeuring hebben van God, die ons gebiedt hem met „een gezond verstand” te dienen? — Romeinen 12:3.

De bijbel zegt in Spreuken 13:12: „Verwachting die wordt uitgesteld, maakt het hart ziek.” Het koesteren van romantische verwachtingen omtrent een onmogelijke verhouding kan derhalve ongezond zijn, aangezien onbeantwoorde liefde door artsen genoemd wordt als een oorzaak van „neerslachtigheid, angst en een algemeen gevoel van verdriet, . . . slapeloosheid of loomheid, pijnen in de borst of kortademigheid”. (Vergelijk 2 Samuël 13:1, 2.) Eén verliefd meisje bekent: „Ik kan niet eten. . . . Ik kan niet meer studeren. Ik . . . dagdroom over hem. . . . Ik voel me ellendig.”

Bedenk wat een puinhoop het wordt wanneer je toelaat dat je leven wordt beheerst door een fantasie. Dr. Lawrence Bauman merkt op dat „minder goed je best doen op school” een van de eerste tekenen is van een uit de hand gelopen verliefdheid. Afzondering van vrienden en gezinsleden is gewoonlijk nog een gevolg. Dan kan er nog de vernedering zijn.  „Ik schaam mij dit te moeten toegeven,” zegt de schrijver Gil Schwartz, „maar ik gedroeg mij als een hansworst toen ik verslingerd was aan Judy.” Lang nadat de verliefdheid verdwenen is, kunnen herinneringen aan het feit dat je iemand voortdurend achternagelopen hebt, in het openbaar een scène hebt gemaakt of jezelf in het algemeen belachelijk gemaakt hebt, blijven hangen.

De realiteit onder de ogen zien

Koning Salomo, een van de wijste mannen die ooit geleefd hebben, werd wanhopig verliefd op een meisje dat zijn gevoelens niet beantwoordde. Hij wijdde aan haar een staaltje van de prachtigste poëzie die ooit werd geschreven, waarin hij haar zei dat zij ’schoon was als de volle maan, zuiver als de gloeiende zon’ — zonder ook maar iets bij haar te bereiken! — Hooglied 6:10.

Salomo gaf zijn pogingen om haar voor zich te winnen uiteindelijk dan ook op. Hoe kan ook jij je gevoelens weer de baas worden? „Hij die op zijn eigen hart vertrouwt, is verstandeloos”, zegt de bijbel (Spreuken 28:26). Dat is vooral waar wanneer je je op de vleugels van een romantische fantasie laat meevoeren. „Maar hij die in wijsheid wandelt, die zal ontkomen.” Dit betekent dat je de dingen moet zien zoals ze zijn.

„Hoe weet je het verschil tussen een gerechtvaardigde en een ongegronde hoop?”, vraagt dr. Howard Halpern. „Door zorgvuldig en koel-verstandelijk de feiten af te wegen.” Vraag jezelf af: Hoe groot is de kans dat zich een werkelijke romance met deze persoon ontwikkelt? Is de persoon een beroemdheid, dan is het zeer onwaarschijnlijk dat je hem of haar ooit zult ontmoeten! Je kansen zijn al even miniem als het een ouder persoon, zoals een leraar of lerares, betreft.

En dan: Heeft de persoon die je aardig vindt tot dusver ook maar enige belangstelling voor je getoond? Zo niet, bestaat er dan enige werkelijke reden om te geloven dat de situatie in de toekomst zal veranderen? Of ben je eenvoudig bezig onschuldige woorden en daden van zijn of haar kant uit te leggen als tekenen van romantische belangstelling? Tussen  haakjes, in de meeste landen is het gebruikelijk dat mannen het initiatief nemen in het maken van avances. Een jong meisje kan zichzelf omlaaghalen door opdringerig achter iemand aan te lopen die eenvoudig niet in haar geïnteresseerd is.

Afgezien daarvan, wat zou je doen als de persoon jouw genegenheid werkelijk beantwoordde? Ben je gereed voor de verantwoordelijkheden van het huwelijk? Zo niet, ’verwijder dan kommer uit je hart’ door te weigeren bij een fantasie te blijven stilstaan. Er is „een tijd om te beminnen”, en die tijd komt wellicht jaren later, wanneer je ouder bent. — Prediker 3:8; 11:10.

Je gevoelens analyseren

Dr. Charles Zastrow merkt op: „Verliefdheid ontstaat wanneer iemand de persoon waarop hij of zij verliefd is, idealiseert als een ’volmaakte geliefde’; dat wil zeggen, tot de conclusie komt dat de ander alle wenselijke kenmerken bezit die men van een huwelijkspartner verwacht.” Zo’n „volmaakte geliefde” bestaat echter niet. „Want allen hebben gezondigd en bereiken niet de heerlijkheid Gods”, zegt de bijbel. — Romeinen 3:23.

Vraag jezelf dus af: Hoe goed ken ik degene op wie ik mijn hart heb gezet eigenlijk? Ben ik verliefd op een denkbeeldige persoon? Sluit ik mijn ogen voor zijn of haar tekortkomingen? Eén objectieve blik op je droomgeliefde kan genoeg zijn om je uit je romantische verdoving wakker te schudden! Het is ook nuttig om de soort van liefde die je voor deze persoon voelt te analyseren. De schrijfster Kathy McCoy zegt: „Onvolwassen liefde kan van het ene moment op het andere opkomen of verdwijnen . . . De aandacht is op jezelf gericht, en je bent eenvoudig verliefd op de gedachte verliefd te zijn . . . Onvolwassen liefde is klitterig, bezitterig en jaloers. . . . Onvolwassen liefde eist volmaaktheid.” — Merk het contrast op met 1 Korinthiërs 13:4, 5.

Hem of haar uit je geest bannen

Alle redeneringen in de wereld kunnen weliswaar niet je gevoelens volkomen wegnemen. Maar je kunt het vermijden  het probleem voedsel te geven. Het lezen van sensuele liefdesromannetjes, het kijken naar liefdesverhalen op de tv of zelfs het luisteren naar bepaalde soorten muziek kan je gevoelens van eenzaamheid verergeren. Weiger dus bij de situatie te blijven stilstaan. „Waar geen hout is, gaat het vuur uit.” — Spreuken 26:20.

Een gefantaseerde liefde kan nooit de plaats innemen van mensen die werkelijk van je houden en om je geven. Zorg dat je je niet „afzondert” (Spreuken 18:1). Je zult waarschijnlijk bemerken dat je ouders een grote hulp voor je kunnen zijn. Ondanks al je pogingen om je gevoelens te verbergen, zullen zij vermoedelijk reeds bemerkt hebben dat er iets aan je knaagt. Waarom zou je hen niet benaderen en je hart bij hen uitstorten? (Vergelijk Spreuken 23:26.) Ook bij een rijpe christen zul je wellicht een horend oor vinden.

„Blijf druk bezig”, is de raad van de schrijfster in een tienertijdschrift, Esther Davidowitz. Neem een hobby ter hand, doe wat aan lichaamsbeweging, ga een taal leren, begin aan een bijbelstudieproject. Door op te gaan in nuttige activiteiten kun je de ontwenningsverschijnselen een heel stuk verlichten.

Over een verliefdheid heen komen, is niet gemakkelijk. Maar met het verstrijken van de tijd zal de hartepijn verdwijnen. Je zult veel over jezelf en je gevoelens geleerd hebben en beter voorbereid zijn als in de toekomst de ware liefde zich aankondigt! Maar hoe zul je ’ware liefde’ kunnen herkennen?

Vragen ter bespreking

◻ Waarom is verliefd worden voor jongeren zo gewoon?

◻ Op wie richten de romantische fantasieën van jongeren zich vaak, en waarom?

◻ Waarom kunnen vlagen van verliefdheid schadelijk zijn?

◻ Wat zijn enkele dingen die een jongere kan doen om over een verliefdheid heen te komen?

◻ Hoe kan een jongere het vermijden voedsel te geven aan een romantische fantasie?

[Inzet op blz. 223]

’Ik kan niet eten. Ik kan niet meer studeren. Ik dagdroom over hem. Ik voel me ellendig’

[Illustratie op blz. 220]

Verliefdheid op oudere, niet beschikbare leden van het andere geslacht komt vaak voor

[Illustratie op blz. 221]

Het koel-verstandelijk en objectief bekijken van deze persoon kan je van je romantische ideeën genezen