Hoofdstuk 5

Hoe kan ik mij aan het nieuwe huwelijk van mijn vader of moeder aanpassen?

„De dag waarop Pa met Rita trouwde, was de zwartste dag van mijn leven”, vertelde Shane. „Ik was woest. Woest op Pa omdat hij verraad pleegde jegens mijn moeder. Woest op Ma omdat zij rechten was gaan studeren en ons in de steek had gelaten. Woest op de twee apekoppen, Rita’s zoontjes, die in ons huis zouden komen wonen . . . Maar bovenal was ik woest op Rita . . . Ik haatte haar. En omdat ik geloofde dat het niet goed was om te haten, was ik ook nog woest op mezelf.” — Stepfamilies — New Patterns in Harmony, door Linda Craven.

WANNEER je vader of je moeder hertrouwt, wordt de hoop dat je ouders ooit weer bij elkaar zullen komen de bodem ingeslagen. Je kunt je daardoor onzeker, verraden en jaloers voelen.

Het nieuwe huwelijk kan vooral pijnlijk zijn als het snel volgt op de dood van een geliefde ouder. „De dood van mijn moeder maakte mij erg verbitterd”, geeft de zestienjarige Missy toe. „Ik had het gevoel dat mijn vaders verloofde de plaats van mijn moeder innam, dus was ik heel gemeen tegen haar.” Je kunt je, vanwege je loyaliteit aan je echte ouder, zelfs schuldig voelen als je van een stiefouder gaat houden.

Het is dan ook geen wonder dat veel jongeren hun emotionele pijn op destructieve manieren afreageren. Sommigen smeden zelfs plannen om het nieuwe huwelijk van hun hertrouwde ouder te laten mislukken. Maar bedenk dat je echte ouder en je stiefouder voor het aangezicht van God een gelofte hebben afgelegd. „Wat God derhalve onder één juk heeft samengebracht, brenge geen mens [of kind] vaneen” (Matthéüs 19:6). En zelfs als je een breuk tussen hen zou kunnen  bewerkstelligen, dan zouden je echte ouders daardoor nog niet herenigd worden.

Ook heeft het totaal geen zin voortdurend met een stiefouder overhoop te liggen. Spreuken 11:29 waarschuwt: „Wie moeilijkheden over zijn gezin brengt, zal slechts wind erven”, dat wil zeggen, met lege handen achterblijven (New International Version). De wrok die de vijftienjarige Gerri jegens haar stiefmoeder koesterde, culmineerde ten slotte in een hevige ruzie. Het resultaat? Haar stiefmoeder eiste dat Gerri’s vader zou kiezen tussen haar en zijn dochter. Het draaide er op uit dat Gerri weer bij haar echte moeder ging wonen — die ook hertrouwd was.

Liefde is een hulp

Wat is het geheim om met succes het hoofd te bieden aan de nieuwe situatie die ontstaat doordat een ouder hertrouwt? Het beoefenen van op beginselen gebaseerde liefde, zoals beschreven in 1 Korinthiërs 13:4-8:

De liefde „zoekt niet haar eigen belang”. Dit betekent ’niet ons eigen voordeel te blijven zoeken, maar dat van de ander’ (1 Korinthiërs 10:24). Als een ouder heeft besloten dat hij of zij weer behoefte heeft aan het gezelschap van een huwelijkspartner, moet jij daar dan gebelgd over zijn?

 „De liefde is niet jaloers.” Vaak willen jongeren de liefde van hun echte ouder niet met iemand delen. Maar je hoeft niet bang te zijn dat je echte ouder geen liefde genoeg heeft, want liefde kan zich verruimen. (Vergelijk 2 Korinthiërs 6:11-13.) Je echte ouder kan zijn of haar liefde tot een nieuwe partner uitbreiden zonder dat jij iets aan genegenheid inboet! Zul jij je hart wijder openen om een stiefouder daar ook een plaatsje in te gunnen? Een dergelijke handelwijze betekent geenszins dat je deloyaal bent aan de ouder die is weggegaan.

De liefde „gedraagt zich niet onbetamelijk”. Met personen van het andere geslacht, je nieuwe broers of zussen, onder één dak wonen, kan morele spanningen oproepen. Naar verluidt komen er in 25 procent van de stiefgezinnen ongeoorloofde seksuele verhoudingen voor.

David, die er vier stiefzusjes in de tienerleeftijd bij kreeg toen zijn moeder hertrouwde, zegt: „Ik moest in mijn geest een blokkade opwerpen in verband met seksuele gevoelens.” Ook jij zult er nauwlettend op willen toezien ongepaste vrijheden te vermijden, door je ervan te vergewissen dat noch je kleding noch je gedrag seksueel prikkelend is. — Kolossenzen 3:5.

De liefde „geeft het nooit op . . . Ze geeft ons kracht om onder alle omstandigheden te volharden” (Vertaling van Charles B. Williams). Soms lijkt het wel of niets onze pijnlijke gevoelens kan verdrijven! Marla bekende: „Ik had het gevoel dat er voor mij in huis geen plaats meer was. Ik zei zelfs tegen mijn moeder dat ik wilde dat ik nooit geboren was.” Marla werd opstandig en liep zelfs weg! Nu zegt zij echter: „Het is het beste om te volharden.” Als jij eveneens volhardt, zullen de bitterheid, verwarring en pijn die je aanvankelijk voelde, mettertijd wegebben.

’Je bent mijn echte moeder/vader niet!’

Het is niet gemakkelijk voortaan streng onderricht te aanvaarden van een nieuwe ouder, en als een stiefouder je vraagt iets te doen, kun je in de verleiding komen eruit te flappen: ’Je bent mijn echte moeder/vader niet!’ Denk echter aan het beginsel dat in 1 Korinthiërs 14:20 staat: „Wordt volwassen in  uw denken.” — The Holy Bible in the Language of Today, door William Beck.

Eén manier om te laten zien dat je ’volwassen bent geworden in je denken’, is de autoriteit van je stiefouder om je streng te onderrichten te aanvaarden. Hij of zij vervult de plichten van een echte ouder en verdient je respect (Spreuken 1:8; Efeziërs 6:1-4). In bijbelse tijden werd Esther door een pleegvader of „verzorger” grootgebracht nadat haar ouders waren gestorven. Hoewel Mordechai niet haar echte vader was, ’legde hij haar geboden op’, die zij zelfs als volwassene gehoorzaamde! (Esther 2:7, 15, 17, 20) Ja, het strenge onderricht van een stiefouder is in de regel een uiting van zijn of haar liefde en zorg voor jou. — Spreuken 13:24.

Toch zullen er zich beslist wel eens gegronde redenen tot klagen voordoen. Als dat zo is, bewijs dan dat je ’volwassen bent geworden’ door te doen waartoe Kolossenzen 3:13 aanspoort: „Blijft elkaar verdragen en elkaar vrijelijk vergeven als de een tegen de ander een reden tot klagen heeft.”

Leer te delen; leer inschikkelijk te zijn

Toen de vijftienjarige Jamie alleen was met haar moeder, had zij haar eigen kamer en droeg zij dure kleren. Toen haar moeder hertrouwde en Jamie opeens deel uitmaakte van een gezin met vier kinderen, werd dat anders. „Ik heb nu niet eens meer een eigen kamer”, klaagde zij. „Ik moet alles delen.”

Het kan ook zijn dat je je plaats als het oudste of het enige kind moet afstaan. Als je een zoon bent, heb je misschien lange tijd als de man in het gezin gefungeerd — een plaats die nu door je stiefvader wordt ingenomen. Of misschien, als je een dochter bent, waren jij en je moeder net zussen voor elkaar en sliepen jullie zelfs op dezelfde kamer, maar ben je nu verdrongen door je stiefvader.

„Laat uw redelijkheid aan alle mensen bekend worden”,  raadt de bijbel aan (Filippenzen 4:5). Het oorspronkelijke woord dat hier gebruikt wordt, betekent „inschikkelijk zijn” en brengt de gedachte over dat iemand niet op al zijn rechten staat. Probeer dus inschikkelijk te zijn, te geven en te nemen. Maak het beste van je nieuwe situatie en vermijd het bij het verleden stil te blijven staan (Prediker 7:10). Wees bereid dingen met stiefbroers en -zussen te delen en behandel hen niet als buitenstaanders (1 Timótheüs 6:18). Hoe eerder jullie elkaar als echte broers en zussen gaan behandelen, des te sneller jullie naar elkaar toe zullen groeien. En wat de nieuwe man in het gezin betreft, koester geen wrok jegens hem. Wees blij dat hij er is en jullie kan helpen de vracht van gezinsverantwoordelijkheden te dragen.

Een ongelijke behandeling verduren

Nadat een jong meisje had toegegeven dat haar stiefvader van liefde blijk gaf, zei ze verder: „Maar er is een verschil. Hij verwacht van ons meer . . . dan van zijn eigen kinderen op dezelfde leeftijd, geeft ons meer streng onderricht en kan voor ons minder begrip opbrengen. Dat is een gevoelig punt voor ons.”

Het is goed om te beseffen dat een stiefouder gewoonlijk voor een stiefkind niet hetzelfde zal voelen als voor zijn eigen kind. Dit ligt niet zozeer aan de bloedband met zijn eigen kind, als wel aan de dingen die zij samen hebben meegemaakt. Per slot van rekening kan ook een echte ouder meer van het ene kind houden dan van het andere (Genesis 37:3). Er bestaat echter een belangrijk onderscheid tussen gelijk en eerlijk.  Mensen hebben een individuele persoonlijkheid en verschillende behoeften. Probeer dus, in plaats van je er overmatig bezorgd over te maken of je wel op een zelfde wijze behandeld wordt, te kijken of je stiefouder ernaar streeft in je behoeften te voorzien. Als je het gevoel hebt dat daar niet aan wordt voldaan, heb je reden om de kwestie met je stiefouder te bespreken.

Je stiefbroers of -zussen kunnen eveneens een bron van conflicten zijn. Vergeet nooit dat ook zij er moeite mee kunnen hebben zich aan de nieuwe situatie aan te passen. Misschien koesteren zij zelfs wrok jegens jou als een indringer in hun gezin. Doe dus je best om vriendelijk te zijn. Als zij je onheus bejegenen, probeer dan ’het kwade te overwinnen met het goede’ (Romeinen 12:21). Bovendien is het zelfs voor biologische broers en zussen niet vreemd elkaar af en toe in de haren te zitten. — Zie hoofdstuk 6.

Geduld loont!

„Beter is het einde naderhand van een zaak dan het begin ervan. Beter iemand die geduldig is dan iemand die hoogmoedig van geest is” (Prediker 7:8). Normaal gesproken gaan er verscheidene jaren overheen voordat zich zo’n vertrouwensband ontwikkelt dat de leden van een stiefgezin zich bij elkaar op hun gemak voelen. Pas dan kunnen de verschillende gewoonten en waarden een harmonieus geheel vormen, zodat alles weer gestroomlijnd loopt. Wees dus geduldig! Verwacht geen „onmiddellijke liefde” en verwacht evenmin dat er van de ene dag op de andere een hecht gezin ontstaat.

Toen Thomas’ moeder hertrouwde, voelde Thomas zich op zijn zachtst gezegd onbehaaglijk. Zijn moeder had vier kinderen, en de man met wie zij trouwde had er drie. „Wij maakten ruzie en waren voortdurend aan het bekvechten, hadden onenigheid en vreselijke emotionele spanningen”, schreef Thomas. Wat leidde uiteindelijk tot goede resultaten? „De problemen werden opgelost door bijbelse beginselen toe te passen; situaties werden niet altijd onmiddellijk, maar mettertijd en door het toepassen van de vruchten van Gods geest gladgestreken.” — Galaten 5:22, 23.

 Dat het vasthouden aan bijbelse beginselen in een stiefgezin echt goede resultaten afwerpt, wordt geïllustreerd door de ervaringen van de volgende jongeren die wij interviewden:

Jongeren in succesvolle stiefgezinnen

Vragensteller: Hoe hebben jullie het vermeden je gebelgd te voelen over het strenge onderricht van je stiefouder?

Lynch: Mijn moeder en stiefvader trokken altijd één lijn als het op streng onderricht aankwam. Als er iets gebeurde, kwamen beiden tot het besluit dat er streng onderricht moest worden toegediend, dus als ik een pak slaag kreeg, wist ik dat ze het erover eens waren.

Linda: In het begin was het heel moeilijk, omdat ik steeds zei: „Welk recht hebt u om mij dit te zeggen?” Maar toen dacht ik eraan dat de bijbel zegt: ’Eer je moeder en vader.’ Ook al was hij niet mijn echte vader, in Gods ogen was hij toch mijn vader.

Robin: Ik wist dat het mijn moeder veel verdriet zou doen als ik wrok koesterde jegens degene die zij liefhad.

Vragensteller: Waardoor werd een goede communicatie bevorderd?

Lynch: Je moet je gaan interesseren voor wat je stiefouder doet. Ik hielp hem bij zijn werkzaamheden. En terwijl wij werkten, voerden wij hele gesprekken. Dit hielp mij te begrijpen hoe hij dacht. Op andere momenten zat ik gewoon bij hem en dan praatten wij over ’onbenulligheden’.

Valerie: Mijn stiefmoeder en ik brachten een hoop tijd samen door en ik ging haar echt begrijpen. Wij werden de beste vriendinnen.

Robin: Mijn vader stierf net een jaar voordat Mam hertrouwde. Ik vertikte het op goede voet te raken met mijn stiefvader omdat ik niet wilde dat hij de plaats van mijn vader innam. Ik heb gebeden of God mij wilde helpen over de dood van mijn vader heen te komen en een hechtere band met mijn stiefvader te krijgen. Ik bleef maar bidden. Jehovah heeft deze gebeden werkelijk verhoord.

Vragensteller: Wat hebben jullie gedaan om een hechtere band te krijgen?

Valerie: Soms vroeg ik mijn stiefmoeder of zij met mij  naar een show ging — gewoon met zijn tweetjes. Of ik kocht als ik uit was een bloemetje of een vaas of iets anders voor haar om haar te laten zien dat ik aan haar dacht. Zij stelde dat echt op prijs.

Eric: Je moet zoeken naar iets wat je beiden leuk vindt. De enige binding die ik met mijn stiefvader had, was dat hij met mijn moeder getrouwd was en wij in hetzelfde huis woonden. De grootste hulp kwam toen ik dezelfde belangstelling voor de bijbel begon te krijgen als hij had. Toen ik een betere band met Jehovah God kreeg, werd mijn band met mijn stiefvader ook veel hechter. Nu hadden wij echt iets gemeen!

Vragensteller: Hoe hebben jullie er persoonlijk voordeel van getrokken?

Robin: Toen ik alleen was met mijn moeder, was ik opstandig en verwend. Ik wilde altijd mijn zin doordrijven. Nu heb ik geleerd met anderen rekening te houden en onzelfzuchtiger te zijn.

Lynch: Mijn stiefvader hielp me om als een man te denken. Hij heeft mij geholpen met gereedschap om te gaan en me geleerd mijn handen te gebruiken. Als er moeilijkheden waren en ik had iemand nodig, was hij er. Ja, hij is de beste vader die je maar kan hebben.

Vragen ter bespreking

◻ Hoe voelen veel jongeren zich als hun ouders hertrouwen? Waarom?

◻ Hoe helpt het betonen van christelijke liefde een jongere het hoofd te bieden aan de nieuwe situatie?

◻ Moet je je aan het strenge onderricht van een stiefouder onderwerpen?

◻ Waarom is het belangrijk dat je leert inschikkelijk te zijn en te delen?

◻ Dien je te verwachten dat jij en je stiefbroers en -zussen een gelijke behandeling krijgen? Wat moet je doen als je vindt dat je unfair behandeld wordt?

◻ Wat zijn enkele dingen die je kunt doen om beter met een stiefouder te kunnen opschieten?

[Inzet op blz. 45]

„Ik had het gevoel dat mijn vaders verloofde de plaats van mijn moeder innam, dus was ik heel gemeen tegen haar”

[Illustratie op blz. 43]

Als een ouder hertrouwt, ontketent dit vaak gevoelens van woede, onzekerheid en jaloezie

[Illustratie op blz. 46]

Streng onderricht van een stiefouder wekt vaak wrevel op