Hoofdstuk 17

Zal ik maar van school afgaan?

JACK is al meer dan 25 jaar leerplichtambtenaar. Het zal een spijbelaar dan ook niet meevallen met een excuus te komen dat Jack nog niet gehoord heeft. „Van alles hebben de kinderen mij verteld,” zegt hij, „zoals: ’Ik dacht dat ik vandaag ziek zou worden’ . . . ’Mijn grootvader in Alaska is overleden.’” Jacks „mooiste” smoes? Die kwam van drie jongens die beweerden dat zij „de school niet konden vinden omdat het te mistig was”.

Deze beschamend wankele alibi’s illustreren de afkeer die veel jongeren van school hebben en die vaak varieert van onverschilligheid („Gaat wel”) tot regelrechte vijandigheid („Ik kan die rotschool niet luchten of zien!”). Gary bijvoorbeeld werd altijd misselijk zodra hij opstond om naar school te gaan. Hij zei: „Als ik dan in de buurt van de school kwam, begon ik helemaal te zweten en kreeg het zo op mijn zenuwen . . . dat ik gewoon moest maken dat ik weer thuiskwam.” Veel jongeren lijden insgelijks aan zo’n angst voor school dat het een obsessie wordt — schoolfobie noemen artsen zoiets. Die angst wordt vaak opgeroepen door het geweld op school, de wreedheid van medescholieren en de druk om goede cijfers te halen. Deze jongeren gaan (met een beetje overredingskracht van de kant van de ouders) wel naar school, maar zij zijn onafgebroken over hun toeren en hebben zelfs lichamelijke klachten.

Het hoeft dan ook geen verbazing te wekken dat een alarmerend groot aantal jongeren besluit om helemaal niet meer naar school te gaan! Alleen al in de Verenigde Staten zijn er elke dag zo’n twee en een half miljoen leerlingen van lagere en middelbare scholen absent! Een artikel in The New York Times voegde eraan toe dat er op de middelbare scholen in de stad New York zo velen (bijna een derde) „chronisch absent” zijn, „dat het vrijwel onmogelijk is hun les te geven”.

Andere jongeren nemen nog drastischer stappen. „De school was saai en veel te streng”, zei een jonge man die  Walter heet. Hij keerde het voortgezet onderwijs voortijdig de rug toe. Antonia deed hetzelfde. Zij had moeite met haar schoolwerk. „Hoe kon ik mijn huiswerk maken als ik niet begreep wat ik las?”, vroeg zij. „Ik zat daar maar te zitten en voelde me steeds dommer worden, en daarom ben ik van school afgegaan.”

Het is algemeen bekend dat schoolsystemen overal ter wereld door ernstige problemen worden gekweld. Maar moet je daarom alle interesse in school verliezen en er voortijdig mee kappen? Welke uitwerking zou het op je latere leven kunnen hebben als je van school afgaat? Zijn er goede redenen om op school te blijven totdat je je diploma hebt gehaald?

De waarde van onderwijs

Michael keerde naar de schoolbanken terug om een diploma te halen dat gelijkwaardig was met een einddiploma voortgezet onderwijs. Toen hem gevraagd werd naar de reden, zei hij: „Ik besefte dat ik onderwijs nodig had.” Maar wat is „onderwijs” nu precies? Dat je leert een indrukwekkende hoeveelheid feiten op te dreunen? Nee, net zomin als je een stapel bakstenen een huis noemt.

Onderwijs dient je op een succesvol leven als volwassene voor te bereiden. Allen Austill, die achttien jaar schooldecaan is geweest, sprak daarom over „het onderwijs dat je leert denken en problemen leert oplossen, dat je helpt onderscheiden wat rationeel en irrationeel is, je het fundamentele vermogen bijbrengt helder te denken en te weten wat basisgegevens zijn en welk verband er bestaat tussen onderdelen en het geheel. Je een oordeel te kunnen vormen, onderscheid te maken, te leren hoe je moet leren.”

En hoe past de school in dit beeld? Eeuwen geleden schreef koning Salomo spreuken „om aan de onervarenen schranderheid te geven, aan een jonge man kennis en denkvermogen” (Spreuken 1:1-4). Ja, jeugd gaat vergezeld van onervarenheid. Scholing kan je echter helpen je denkvermogen te vormen en  te ontwikkelen. Dit is het vermogen om niet alleen maar feiten op te sommen, maar die feiten ook te analyseren en voor het vormen van produktieve ideeën te gebruiken. Hoewel velen kritiek hebben geuit over de manier waarop sommige scholen onderwijs geven, is het wel zo dat je op school gedwongen wordt je verstand te gebruiken. Het is waar dat het oplossen van meetkundige problemen of het uit het hoofd leren van een reeks jaartallen op het moment niet van betekenis schijnt voor je leven. Barbara Mayer schreef in dit verband echter in The High School Survival Guide: „Niet iedereen zal zich alle feiten en brokjes kennis herinneren die de leraren zo graag in hun proefwerken verwerken, maar vaardigheden zoals de kunst van het studeren en hoe je je tijd het beste in kunt delen, zullen nooit vergeten worden.”

Drie hoogleraren die hebben bestudeerd welke uitwerking  op lange termijn onderwijs heeft, zijn eveneens tot de conclusie gekomen dat „mensen die meer onderwijs hebben genoten, niet alleen een ruimere en meer gedegen kennis hebben van allerlei typische boekenwijsheid, maar ook van de hedendaagse wereld, en dat zij eerder geneigd zullen zijn kennis te vergaren en beter afgestemd zullen zijn op bronnen van informatie. . . . Men heeft bemerkt dat deze verschillen bleven bestaan, ook al werden mensen ouder en waren zij al vele jaren van school.” — The Enduring Effects of Education.

Het allerbelangrijkste is wel dat onderwijs je kan toerusten om je van je christelijke verantwoordelijkheden te kwijten. Als je goede studiegewoonten hebt aangekweekt en je de kunst van het lezen eigen hebt gemaakt, kun je gemakkelijker Gods Woord bestuderen (Psalm 1:2). Doordat je op school geleerd hebt je gedachten onder woorden te brengen, valt het je gemakkelijker anderen bijbelse waarheden te onderwijzen. Kennis van geschiedenis, natuurwetenschappen, aardrijkskunde en wiskunde is eveneens nuttig en zal je helpen in je contacten met mensen die uiteenlopende achtergronden, interesses en geloofsovertuigingen hebben.

School en werkgelegenheid

Scholing is ook in grote mate van invloed op je vooruitzichten op toekomstig werk. Hoe dat zo?

 De wijze koning Salomo zei over een vaardige werker: „Voor het aangezicht van koningen zal hij zich stellen; hij zal zich niet stellen voor het aangezicht van gewone mensen” (Spreuken 22:29). Dit is thans nog steeds het geval. „Zonder vaardigheden kan iemand in een heleboel dingen in het leven niet meekomen”, zei Ernest Green van het Amerikaanse Ministerie van Arbeid.

Het is dan ook begrijpelijk dat de kans op een baan voor degenen die voortijdig van school gaan, slecht is. Walter (die al eerder werd aangehaald) heeft dit door bittere ervaring geleerd. „Heel wat keren heb ik naar een betrekking gesolliciteerd en kon ik die niet krijgen omdat ik geen diploma had.” Hij gaf ook toe: „Soms gebruiken mensen woorden die ik niet begrijp en dan voel ik me dom.”

De werkloosheid onder 16- tot 24-jarigen die de middelbare school niet hebben afgemaakt, „is bijna tweemaal zo groot als die onder hun leeftijdgenoten die wel hun diploma hebben gehaald en bijna driemaal zo groot als het totale werkloosheidscijfer” (The New York Times). „Degenen die hun opleiding niet afmaken, sluiten de deur voor goede kansen”, voegt de schrijver F. Philip Rice hier in zijn boek The Adolescent aan toe. Iemand die voortijdig de school verlaat, heeft zich waarschijnlijk niet de fundamentele vaardigheden eigen gemaakt die nodig zijn om de eenvoudigste werkzaamheden te kunnen verrichten.

Paul Copperman schrijft in zijn boek The Literacy Hoax: „Een recente studie geeft te kennen dat men gemiddeld zeven klassen doorlopen moet hebben om het leesniveau te bereiken dat nodig is voor een baan als kok, acht klassen voor een baan als monteur en negen of tien klassen voor een eenvoudige kantoorbaan.” Hij zegt verder: „Ik geloof dat daar redelijkerwijs  uit volgt dat voor een baan als onderwijzer, verpleger, accountant of technicus de minimale leesbekwaamheid nog hoger moet liggen.”

Het is dan ook duidelijk dat de leerlingen die werkelijk hun best doen zich de fundamentele vaardigheden, zoals lezen, eigen te maken, veel betere kansen hebben een baan te krijgen. Maar wat is nog een voordeel van schoolonderwijs waar je je leven lang plezier van hebt?

Je wordt een beter mens

Dat voordeel is dat je je sterke en zwakke punten hebt leren kennen. Michelle, die onlangs een baan kreeg in de computersector, merkte op: „Op school heb ik geleerd hoe ik onder pressie kan werken, hoe ik een test moet afleggen en hoe ik mijn gedachten onder woorden moet brengen.”

’De school heeft me geleerd hoe ik mislukkingen moet bezien’, zei een ander meisje. Zij had de neiging anderen en niet zichzelf als de oorzaak van haar tegenslagen te beschouwen. Anderen hebben voordeel getrokken van de strenge schoolroutine. Velen bekritiseren de scholen hierom en beweren dat dit jonge geesten verstikt. Toch moedigde Salomo jongeren ertoe aan ’wijsheid en streng onderricht te kennen’ (Spreuken 1:2). Scholen met een strenge discipline hebben dan ook vele gedisciplineerde en toch creatieve geesten voortgebracht.

Het is daarom verstandig volledig voordeel te trekken van je schooljaren. Hoe kun je dat doen? Laten wij eens beginnen met je schoolwerk zelf.

Vragen ter bespreking

◻ Waarom vinden zoveel jongeren de school maar niks? Hoe denk jij erover?

◻ Hoe is scholing een hulp om iemands denkvermogen te ontwikkelen?

◻ Hoe zou voortijdig van school gaan van invloed kunnen zijn op je toekomstige kansen op een baan, en waarom?

◻ Welke andere persoonlijke voordelen kan het hebben wanneer je je school afmaakt?

[Inzet op blz. 135]

„Ik zat daar maar te zitten en voelde me steeds dommer worden, en daarom ben ik van school afgegaan”

[Inzet op blz. 138]

„Een recente studie geeft te kennen dat men gemiddeld zeven klassen doorlopen moet hebben om het leesniveau te bereiken dat nodig is voor een baan als kok, acht klassen voor een baan als monteur en negen of tien klassen voor een eenvoudige kantoorbaan”

[Illustraties op blz. 136]

De discipline die je op school leert, kan je gedurende de rest van je leven tot voordeel strekken

[Illustratie op blz. 137]

De vooruitzichten op een baan zijn slecht voor degenen die zich niet de fundamentele vaardigheden eigen hebben gemaakt die op school worden onderwezen