(c. 260–c. 340) Een geschiedschrijver, geleerde en theoloog die waarschijnlijk geboren werd in Cesarea. Eusebius kwam bekend te staan als de vader van de kerkgeschiedenis.

Hij werd behalve Eusebius van Caesarea ook Eusebius Pamphili genoemd, naar Pamphilus, een presbyter of ouderling van de kerk in Cesarea. Rond het jaar 313 werd Eusebius bisschop van Cesarea.

Het werk van Eusebius is van grote waarde voor het vaststellen van de geografische ligging van plaatsen die in de Bijbel worden genoemd en het biedt achtergrondinformatie bij bepaalde Bijbelboeken. Eusebius’ Kerkgeschiedenis, voltooid rond 324, wordt gezien als de belangrijkste beschrijving van de kerkgeschiedenis uit de oudheid. Dit beroemde werk vertelt chronologisch de geschiedenis van de eerste christenen vanaf de tijd van de apostelen tot de tijd van Eusebius. In zijn Kerkgeschiedenis (III, V, 3) zegt Eusebius dat de christenen vóór de vernietiging van Jeruzalem in het jaar 70 de stad en het Judese land verlieten en zich vestigden in Pella, een stad in Perea (aan de andere kant van de Jordaan). Zijn verslag bevestigt dat de christenen hebben geluisterd naar Jezus’ waarschuwing om te vluchten als ze zouden zien dat Jeruzalem door legertroepen omsingeld was (Lu 21:20-22).

Eusebius werd geëxcommuniceerd omdat hij vasthield aan de opvatting dat Christus ondergeschikt is aan de Vader. Maar op het Concilie van Nicea in 325 gaf hij zijn steun aan het tegengestelde standpunt en werd hij in zijn eer hersteld. Eusebius diende daar als theologisch adviseur van Constantijn I en steunde de pogingen van de keizer om eenheid te bereiken in de christelijke leer. Na de dood van Constantijn schreef Eusebius Leven van Constantijn, een lofdicht op de keizer.

Het compromis dat Eusebius in Nicea sloot, lijkt erop te wijzen dat hij zijn positie belangrijker vond dan de Bijbelse waarheid.