1, 2. Waarom maakt het Jehovah blij als hij ziet dat we ons best doen om eerlijk te zijn? Leg uit met een voorbeeld.

EEN moeder loopt met haar zoontje de winkel uit. Plotseling staat het kind geschrokken stil. In zijn hand heeft hij speelgoed dat uit de winkel komt. Hij is vergeten het terug te leggen of aan zijn moeder te vragen of hij het mocht hebben. Hij is helemaal van streek en weet niet wat hij moet doen. Zijn moeder stelt hem gerust en neemt hem weer mee de winkel in, zodat hij het speelgoed kan teruggeven en kan zeggen dat het hem spijt. Terwijl hij dat doet, is ze enorm blij en trots. Waarom?

² Er zijn maar weinig dingen die ouders gelukkiger maken dan te zien dat hun kinderen leren hoe belangrijk het is om eerlijk te zijn. En dat geldt ook voor onze hemelse Vader, de ‘God van waarheid’ (Psalm 31:5). Als hij ziet hoe we geestelijk groeien en ons best doen om eerlijk te zijn is hij blij. Omdat we graag zijn goedkeuring willen en in zijn liefde willen blijven, zijn we het eens met wat Paulus zei: ‘We willen ons in alle dingen eerlijk gedragen’ (Hebreeën 13:18). We gaan nu vier belangrijke terreinen van het leven bespreken waarop het soms extra moeilijk kan zijn om eerlijk te zijn. Daarna zullen we een paar voordelen van eerlijkheid bespreken.

3-5. (a) Hoe waarschuwt de Bijbel ons voor zelfbedrog? (b) Wat is een hulp om eerlijk tegen jezelf te zijn?

³ De eerste uitdaging is om te leren eerlijk te zijn tegen  jezelf. Als onvolmaakte mensen kunnen we onszelf heel makkelijk voor de gek houden. Jezus zei bijvoorbeeld tegen de christenen in Laodicea dat ze zichzelf hadden wijsgemaakt dat ze rijk waren, terwijl ze op geestelijk gebied ‘arm en blind en naakt’ waren — een trieste situatie (Openbaring 3:17). En hun zelfbedrog maakte de situatie nog erger.

⁴ Je herinnert je misschien ook de waarschuwing van de discipel Jakobus: ‘Iemand die denkt dat hij een aanbidder van God is maar toch zijn tong niet beteugelt, bedriegt zijn eigen hart. Zijn aanbidding is zinloos’ (Jakobus 1:26). Als we denken dat we onze spraak kunnen misbruiken en Jehovah toch op een aanvaardbare manier kunnen aanbidden, bedriegen we ons eigen hart. Onze aanbidding van Jehovah zou zinloos zijn, helemaal voor niets. Hoe kun je voorkomen dat je in zo’n trieste situatie belandt?

⁵ In hetzelfde gedeelte vergelijkt Jakobus de waarheid van Gods Woord met een spiegel. Hij geeft ons de raad ons in Gods volmaakte wet te verdiepen en veranderingen bij onszelf aan te brengen. (Lees Jakobus 1:23-25.) De Bijbel kan je helpen eerlijk tegen jezelf te zijn en in te zien wat je moet doen om te veranderen (Klaagliederen 3:40; Haggaï 1:5). Je kunt ook tot Jehovah bidden en hem vragen je te onderzoeken en je te helpen eventuele ernstige gebreken te zien en aan te pakken (Psalm 139:23, 24). Oneerlijkheid is een verraderlijke zwakheid, en je moet er dezelfde kijk op hebben als je hemelse Vader. Spreuken 3:32 zegt: ‘Jehovah heeft een hekel aan wie sluw is, maar hij is een goede vriend van de oprechten.’ Jehovah kan je helpen te denken zoals hij denkt en jezelf te zien zoals hij je ziet. Bedenk dat Paulus zei: ‘We willen ons eerlijk gedragen.’ We zijn nog niet volmaakt, maar we hebben de oprechte wens eerlijk te zijn en doen daar ons uiterste best voor.

6. Waarom moeten huwelijkspartners eerlijk tegen elkaar zijn, en welke gevaren vermijden ze daarmee?

⁶ Eerlijkheid moet een kenmerk zijn van een christelijk gezin. Man en vrouw moeten dus open en eerlijk tegen elkaar zijn. In een christelijk huwelijk is geen plaats voor schadelijke, onreine praktijken als flirten, geheime relaties via internet, of porno in welke vorm dan ook. Sommige getrouwde christenen hebben zich daar schuldig aan gemaakt en het verborgen voor hun nietsvermoedende partner. Dat is oneerlijk. Let eens op wat de trouwe koning David zei: ‘Ik ga niet om met bedriegers, huichelaars ga ik uit de weg’ (Psalm 26:4). Als je getrouwd bent, doe dan nooit iets wat je voor je partner zou willen verbergen!

7, 8. Met welke Bijbelse voorbeelden kun je kinderen leren hoe belangrijk het is om eerlijk te zijn?

⁷ Als ouders hun kinderen willen leren hoe belangrijk het is om eerlijk te zijn, is het verstandig als ze daar Bijbelse voorbeelden bij gebruiken. Slechte voorbeelden zijn Achan, die diefstal pleegde en dat geheim probeerde te houden, Gehazi, die loog uit hebzucht, en Judas, die een dief was en loog om Jezus kwaad te doen (Jozua 6:17-19; 7:11-25; 2 Koningen 5:14-16, 20-27; Mattheüs 26:14, 15; Johannes 12:6).

⁸ Goede voorbeelden zijn Jakob, die er bij zijn zoons op aandrong om geld dat ze in hun graanzakken hadden gevonden,  terug te brengen omdat hij dacht dat het er per ongeluk in terecht was gekomen, Jefta en zijn dochter, die een groot persoonlijk offer bracht door de gelofte van haar vader te respecteren, en Jezus, die moedig aan een boosaardige menigte bekendmaakte wie hij was om een profetie te vervullen en zijn vrienden te beschermen (Genesis 43:12; Rechters 11:30-40; Johannes 18:3-11). Deze voorbeelden kunnen ouders een idee geven van de schat aan informatie in de Bijbel waarmee ze hun kinderen liefde en waardering voor eerlijkheid kunnen bijbrengen.

9. (a) Wat moeten ouders vermijden als ze een goed voorbeeld van eerlijkheid aan hun kinderen willen geven? (b) Waarom is een goed voorbeeld zo belangrijk?

⁹ Zulk onderwijs legt ouders een belangrijke verplichting op. Paulus vroeg: ‘Jij die een ander onderwijst, onderwijs je jezelf niet? Je predikt “steel niet”, maar steel je zelf?’ (Romeinen 2:21) Sommige ouders brengen hun kinderen in de war door ze te vertellen dat ze eerlijk moeten zijn, terwijl ze zelf oneerlijk zijn. Misschien praten ze kruimeldiefstal en misleidende woorden goed met smoesjes zoals: ‘Ach, ze gaan ervan uit dat mensen die dingen meenemen’ of: ‘Het was maar een leugentje om bestwil.’ Maar diefstal is diefstal, ongeacht de waarde van het voorwerp, en liegen is liegen, ongeacht het onderwerp of de ernst van de leugen. * (Lees Lukas 16:10.) Kinderen hebben hypocriet gedrag snel door en kunnen er echt schade van ondervinden (Efeziërs 6:4). Maar als ze eerlijkheid leren door het voorbeeld van hun ouders, zullen ze waarschijnlijk opgroeien tot mensen die Jehovah eren in deze oneerlijke wereld (Spreuken 22:6).

10. Wat moet je in gedachte houden als het gaat om eerlijke communicatie met broeders en zusters?

¹⁰ Wanneer je met broeders en zusters omgaat, krijg je veel gelegenheden om eerlijkheid te ontwikkelen. Zoals we in hoofdstuk 12 zagen, moeten we oppassen hoe we onze spraak gebruiken, vooral onder broeders en zusters. Praten over koetjes en kalfjes kan heel makkelijk leiden tot geroddel en zelfs tot laster! Als je een verhaal doorvertelt waarvan je niet zeker weet of het waar is, help je misschien mee aan het verspreiden van een leugen. Daarom is het veel beter om je lippen in bedwang te houden (Spreuken 10:19). Maar ook als je weet dat iets waar is, wil dat nog niet zeggen dat je erover moet praten. Misschien zijn het jouw zaken niet of is het onaardig om erover te praten (1 Thessalonicenzen 4:11). Sommige mensen praten onbeleefdheid goed door het eerlijkheid te noemen, maar wat we zeggen moet altijd vriendelijk zijn. (Lees Kolossenzen 4:6.)

11, 12. (a) Hoe verergeren sommigen die een ernstige zonde begaan het probleem? (b) Wat voor leugens verspreidt Satan over ernstige zonden, en hoe kun je daartegen ingaan? (c) Hoe kun je eerlijk zijn tegenover Jehovah’s organisatie?

¹¹ Het is vooral belangrijk om eerlijk te zijn tegen degenen  die de leiding hebben in de gemeente. Sommigen die een ernstige zonde begaan, maken het probleem erger door te proberen hun zonde te verbergen en tegen de ouderlingen te liegen als die ernaar vragen. Ze gaan zelfs een dubbelleven leiden: ze doen alsof ze Jehovah dienen en beoefenen ondertussen een ernstige zonde. Eigenlijk verandert iemands hele leven dan in een leugen (Psalm 12:2). Anderen vertellen de ouderlingen maar een deel van de waarheid en houden belangrijke feiten achter (Handelingen 5:1-11). De oorzaak van zo’n oneerlijkheid is vaak dat ze leugens geloven die door Satan worden verspreid. (Zie het kader ‘ Satanische leugens over ernstige zonden’.)

¹² Het is ook belangrijk eerlijk te zijn tegenover Jehovah’s organisatie bij het invullen van formulieren. Als je bijvoorbeeld je velddienstrapport invult, wil je ervoor zorgen dat het klopt met de feiten. En als je een aanvraag invult voor een dienstvoorrecht, zou je nooit een verkeerd beeld willen geven van je gezondheid of een ander persoonlijk aspect. (Lees Spreuken 6:16-19.)

13. Hoe kun je eerlijk zijn in zakelijke contacten met broeders en zusters?

¹³ Ook bij het zakendoen met broeders en zusters moet je eerlijk zijn. Zakendoen moet duidelijk gescheiden blijven van de aanbidding van Jehovah in de Koninkrijkszaal of in de velddienst. De zakelijke relatie kan die van een werkgever en een werknemer zijn. Als je broeders of zusters in dienst hebt, moet je er goed op letten dat je ze eerlijk behandelt, op tijd betaalt, het afgesproken bedrag geeft en ook voor de voorzieningen zorgt die bij de wet geregeld of vereist zijn (1 Timotheüs 5:18; Jakobus 5:1-4). En als je bij een broeder of zuster in dienst bent, lever je voor de volle honderd procent het werk waarvoor je betaald wordt (2 Thessalonicenzen 3:10). Je mag geen voorkeursbehandeling verwachten, alsof je werkgever verplicht zou  zijn jou vrije dagen of andere voorzieningen en voordelen te geven die de andere werknemers niet krijgen (Efeziërs 6:5-8).

14. Welke voorzorgsmaatregel zullen verstandige christenen nemen bij het zakendoen, en waarom?

¹⁴ Stel dat het gaat om een gezamenlijke onderneming, waarbij bijvoorbeeld een investering of een lening betrokken is. De Bijbel geeft een belangrijk en praktisch principe: leg alles schriftelijk vast! Toen Jeremia bijvoorbeeld een stuk land kocht, liet hij in het bijzijn van getuigen in tweevoud een document opstellen en het veilig opbergen zodat het later geraadpleegd kon worden (Jeremia 32:9-12; zie ook Genesis 23:16-20). Als je zakendoet met geloofsgenoten en je alle details in een zorgvuldig opgesteld, door getuigen medeondertekend document zet, is dat geen teken van wantrouwen. Het helpt juist om misverstanden, teleurstellingen en meningsverschillen die tot verdeeldheid kunnen leiden, te voorkomen. Christenen die zaken met elkaar doen, moeten in gedachte houden dat geen enkele zakelijke onderneming het ooit waard is de eenheid en vrede van de gemeente in gevaar te brengen (1 Korinthiërs 6:1-8). *

15. Hoe denkt Jehovah over oneerlijke zakenpraktijken, en hoe reageren christenen op zulke gebruiken?

¹⁵ Een christen moet niet alleen in de gemeente eerlijk zijn. Paulus zei: ‘We willen ons in alle dingen eerlijk gedragen’ (Hebreeën 13:18). Onze Schepper vindt het heel belangrijk dat we eerlijk zakendoen. Alleen al in het boek Spreuken wordt meerdere keren op het belang van een nauwkeurige weegschaal gewezen (Spreuken 11:1;  20:10, 23). In de oudheid werd bij zakelijke transacties een weegschaal met gewichten gebruikt om de gekochte goederen en het geld waarmee ze werden betaald, af te wegen. Oneerlijke handelaars gebruikten twee sets gewichten en een onnauwkeurige weegschaal om hun klanten te bedriegen. * Jehovah haat zulke praktijken! Om in zijn liefde te blijven, moet je alle oneerlijke zakenpraktijken absoluut vermijden.

16, 17. Welke vormen van oneerlijkheid zijn in deze wereld heel gewoon, en wat zijn ware christenen vastbesloten te doen?

¹⁶ Omdat Satan de heerser van deze wereld is, is het logisch dat je overal om je heen oneerlijkheid ziet. Je kunt dagelijks in de verleiding komen om oneerlijk te zijn. Als mensen naar een baan solliciteren, vinden ze het heel gewoon om te liegen, te overdrijven, referenties te verzinnen en een verkeerd beeld van hun ervaring te geven. Als mensen formulieren invullen voor immigratie, belasting, verzekeringen en dergelijke, geven ze vaak onjuiste antwoorden om te krijgen wat ze willen. Veel leerlingen spieken bij examens, en als ze voor school een scriptie of een presentatie moeten maken, kijken ze op internet en plegen ze plagiaat. Als mensen met corrupte ambtenaren te maken krijgen, kopen ze die vaak om. Dat is te verwachten in een wereld waarin heel veel mensen ‘alleen om zichzelf geven en om geld (...) en geen liefde voor het goede hebben’ (2 Timotheüs 3:1-5).

¹⁷ Ware christenen zijn vastbesloten geen van die dingen te doen. Wat eerlijkheid soms moeilijk maakt, is dat mensen die oneerlijk zijn, succes lijken te hebben en zelfs  hogerop komen in deze wereld (Psalm 73:1-8). Intussen lijden christenen misschien financiële schade omdat ze ‘in alle dingen’ eerlijk willen blijven. Is dat de offers waard? Absoluut! Maar waarom? Welke voordelen heeft eerlijkheid?

18. Waarom is de reputatie eerlijk te zijn heel waardevol?

¹⁸ Er zijn maar weinig dingen in het leven waardevoller dan de reputatie een eerlijk, betrouwbaar mens te zijn. (Zie het kader ‘ Hoe eerlijk ben ik?’) En iedereen kan zo’n reputatie opbouwen! Het hangt niet af van je talenten, bezittingen, uiterlijk, sociale achtergrond of andere factoren die je niet in de hand hebt. Toch lukt het maar weinig mensen om dit kostbare bezit, een goede reputatie, te krijgen. Het is iets zeldzaams (Micha 7:2). Sommigen zullen je uitlachen omdat je eerlijk bent, maar anderen zullen je eerlijkheid waarderen en zullen je belonen met hun vertrouwen en respect. Veel Getuigen van Jehovah hebben zelfs gemerkt dat hun eerlijkheid financiële voordelen opleverde. Ze hielden hun baan toen oneerlijke werknemers werden ontslagen of ze vonden een baan toen er dringend behoefte was aan eerlijke werknemers.

19. Welke invloed heeft eerlijk zijn op je geweten en op je band met Jehovah?

¹⁹ Of jij nu zoiets meemaakt of niet, je zult merken dat eerlijkheid nog grotere voordelen heeft. Je krijgt er een goed geweten door. Paulus schreef: ‘We zijn ervan overtuigd dat we een goed geweten hebben’ (Hebreeën 13:18). Bovendien wordt je reputatie in ieder geval opgemerkt door je liefdevolle hemelse Vader, en hij houdt van eerlijke mensen. (Lees Psalm 15:1, 2; Spreuken 22:1.) Eerlijk zijn helpt je dus in Gods liefde te blijven, en dat is de grootste beloning die we kunnen krijgen. We gaan nu een verwant onderwerp bespreken: hoe Jehovah over werk denkt.