1. In welke verraderlijke valstrik komen onvolmaakte mensen makkelijk terecht?

 ‘ALS je het karakter van een mens wilt leren kennen, moet je hem macht geven.’ Die woorden van een 19de-eeuws staatsman vestigen de aandacht op een verraderlijk gevaar: machtsmisbruik. Jammer genoeg komen onvolmaakte mensen maar al te makkelijk in die valstrik terecht. Door de hele geschiedenis heen ‘heeft de ene mens over de andere mens geheerst ten koste van de ander’ (Prediker 8:9). Als mensen hun macht gebruiken zonder liefde, leidt dat tot heel veel ellende.

2, 3. (a) Wat is er bijzonder aan de manier waarop Jehovah zijn macht gebruikt? (b) Wat kan de macht die we hebben allemaal inhouden, en hoe zouden we al die vormen van macht moeten gebruiken?

² Daarom is het heel bijzonder dat Jehovah, die onbeperkte macht heeft, nooit misbruik maakt van zijn macht. Zoals we in de vorige hoofdstukken hebben gezien, gebruikt hij zijn macht altijd uit liefde en voor ons bestwil — of hij die nu gebruikt om te scheppen, te vernietigen, te beschermen of te herstellen. Als je nadenkt over de manier waarop hij zijn macht gebruikt, motiveert dat je om dicht tot hem te naderen. Dat kan je weer motiveren om ‘God na te volgen’ in de manier waarop jij je macht gebruikt (Efeziërs 5:1). Maar wat voor macht hebben wij als nietige mensen?

³ Bedenk dat de mens ‘naar Gods beeld’ is gemaakt (Genesis 1:26, 27). Dus ook wij hebben een bepaalde mate van macht. Die kan het volgende inhouden: het vermogen om dingen te realiseren door hard te werken; zeggenschap of gezag over anderen; het vermogen om anderen te beïnvloeden, vooral degenen die van ons houden; fysieke kracht; of materiële  middelen. De psalmist zei over Jehovah: ‘Bij u is de bron van het leven’ (Psalm 36:9). God is dus, direct of indirect, de Bron van elke rechtmatige vorm van macht die we hebben. We willen onze macht dan ook gebruiken op een manier die hij goedkeurt. Hoe kun je dat doen?

4, 5. (a) Wat is onmisbaar om macht op een goede manier te gebruiken, en hoe blijkt dat uit Gods eigen voorbeeld? (b) Hoe helpt liefde je om macht op een goede manier te gebruiken?

⁴ Om macht op een goede manier te gebruiken, is liefde onmisbaar. Dat blijkt wel uit Gods eigen voorbeeld. Denk nog eens aan de bespreking in hoofdstuk 1 van Gods vier voornaamste eigenschappen: macht, gerechtigheid, wijsheid en liefde. Welke van die vier eigenschappen is de belangrijkste? Liefde. ‘God is liefde’, zegt 1 Johannes 4:8. Jehovah is de belichaming van liefde. Liefde is van invloed op alles wat hij doet. Als hij zijn macht gebruikt, doet hij dat dus altijd uit liefde en tot voordeel van degenen die van hem houden.

⁵ Liefde zal ook ons helpen om onze macht op een goede manier te gebruiken. De Bijbel zegt bijvoorbeeld dat liefde ‘vriendelijk’ en ‘niet zelfzuchtig’ is (1 Korinthiërs 13:4, 5). Dus als we liefde hebben, zullen we nooit op een hardvochtige of wrede manier omgaan met personen over wie we een mate van autoriteit hebben. We zullen ze met respect behandelen en hun behoeften en gevoelens boven die van onszelf stellen (Filippenzen 2:3, 4).

6, 7. (a) Wat is ontzag voor God, en waarom zal die eigenschap je helpen je macht niet te misbruiken? (b) Illustreer het verband tussen ontzag voor God en liefde voor hem.

⁶ Liefde houdt verband met nog een eigenschap die ons kan helpen onze macht niet te misbruiken: ontzag voor God. Wat is het nut van die eigenschap? ‘Door ontzag voor Jehovah vermijd je het kwaad’, zegt Spreuken 16:6. Machtsmisbruik hoort zeker bij het kwaad dat we moeten vermijden. Ontzag voor God zal ons ervan weerhouden personen over wie  we macht hebben, op een verkeerde manier te behandelen. Waarom? In de eerste plaats weten we dat God ons verantwoordelijk stelt voor de manier waarop we anderen behandelen (Nehemia 5:1-7, 15). Ontzag voor God duidt vaak op diepe eerbied en diep respect voor God. Daarom brengt de Bijbel ontzag in verband met liefde voor God (Deuteronomium 10:12, 13). Dit eerbiedige ontzag houdt in dat we bang zijn om iets te doen waar God niet blij mee is — niet alleen omdat we bang zijn voor de gevolgen maar omdat we echt van hem houden.

⁷ Ter illustratie: Denk eens aan een kleine jongen die voelt dat zijn vader heel veel van hem houdt. Maar hij weet ook dat zijn vader wil dat hij zich goed gedraagt en dat zijn vader hem zal corrigeren als hij dat niet doet. De jongen is niet bang voor zijn vader. Hij houdt juist heel veel van hem. Hij vindt het fijn iets te doen wat zijn vader blij maakt. Zo is het ook met ontzag voor Jehovah. Omdat we van onze hemelse Vader, Jehovah, houden, zijn we bang ook maar iets te doen dat hem ‘in zijn hart zou kwetsen’ (Genesis 6:6). We verlangen er juist naar zijn hart te verheugen (Spreuken 27:11). Daarom willen we onze macht op een goede manier gebruiken. We gaan zien hoe je dat kunt doen.

8. (a) Welk gezag heeft de man binnen het gezin, en hoe moet hij met dat gezag omgaan? (b) Hoe kan een man laten zien dat hij zijn vrouw eert?

⁸ Denk eerst eens aan het gezin. ‘De man is het hoofd van zijn vrouw’, zegt Efeziërs 5:23. Hoe moet een man omgaan met het gezag dat God hem gegeven heeft? De Bijbel zegt tegen mannen: ‘Jullie moeten begripvol met je vrouw blijven omgaan. Behandel je vrouw met respect, zoals een brozer voorwerp’ (1 Petrus 3:7). Het Griekse woord dat met ‘respect’ is weergegeven, betekent ‘prijs, waarde, achting’. Vormen van dit woord zijn vertaald met ‘geschenken’ en ‘kostbaar’ (Handelingen 28:10; 1 Petrus 2:7). Een man die respect voor zijn  vrouw heeft, zal haar nooit slaan. Ook zal hij haar niet vernederen of kleineren, waardoor ze zich waardeloos zou gaan voelen. In plaats daarvan zal hij haar waarde erkennen en haar met respect behandelen. Door zijn woorden en daden — in de privésfeer en in het openbaar — zal hij laten zien dat ze kostbaar voor hem is (Spreuken 31:28). Op die manier maakt een man het voor zijn vrouw makkelijk om van hem te houden en hem te respecteren. Maar nog belangrijker, hij maakt Jehovah blij.

9. (a) Welke macht heeft de vrouw binnen het gezin? (b) Wat kan een vrouw helpen om haar man te ondersteunen, en met welk resultaat?

⁹ Ook vrouwen hebben een mate van macht binnen het gezin. De Bijbel heeft het over gelovige vrouwen die Gods goedkeuring hadden en hun man als hoofd respecteerden. Toch namen ze het initiatief om hun man te helpen het juiste te doen of te voorkomen dat hij een ernstige fout maakte (Genesis 21:9-12; 27:46–28:2). Een vrouw is misschien intelligenter dan haar man of misschien heeft ze andere bekwaamheden die hij niet heeft. Toch moet ze ‘diep respect’ voor haar man hebben en ‘onderworpen zijn’ aan hem ‘als aan de Heer’ (Efeziërs 5:22, 33). Als een vrouw haar best doet om Gods goedkeuring te hebben, zal ze haar bekwaamheden gebruiken om haar man te ondersteunen in plaats van hem te kleineren of te proberen hem te domineren. Zo’n ‘vrouw die echt wijs is’ werkt nauw met haar man samen om het gezin op te bouwen. Daardoor bewaart ze haar vrede met God (Spreuken 14:1).

10. (a) Welk gezag heeft God aan ouders gegeven? (b) Wat wordt er in de Bijbel bedoeld met correctie, en hoe moet die worden gegeven? (Zie ook de voetnoot.)

¹⁰ Ook ouders hebben van God gezag gekregen. De Bijbel geeft de aansporing: ‘Vaders, irriteer je kinderen niet, maar voed ze op met de correctie en de vermaningen van Jehovah’ (Efeziërs 6:4). In de Bijbel kan correctie slaan op ‘opvoeding, onderwijs’. Kinderen hebben correctie nodig. Ze hebben baat bij duidelijke richtlijnen, grenzen en beperkingen. De Bijbel  brengt zulke correctie in verband met liefde (Spreuken 13:24). Daarom mag ‘de stok van correctie’ nooit de vorm van emotionele of fysieke mishandeling aannemen (Spreuken 22:15; 29:15). a Correctie die star of hardvochtig is en zonder liefde wordt gegeven, komt neer op misbruik van het ouderlijk gezag en kan een kind beschadigen (Kolossenzen 3:21). Maar evenwichtige correctie die op een goede manier wordt gegeven, maakt kinderen duidelijk dat hun ouders van hen houden en het belangrijk vinden wat voor persoon ze worden.

11. Hoe kunnen kinderen hun macht en kracht op een goede manier gebruiken?

¹¹ En hoe zit het met kinderen? Hoe kunnen zij hun macht en kracht op een goede manier gebruiken? ‘De pracht van jonge mensen is hun kracht’, zegt Spreuken 20:29. De beste manier waarop jongeren hun vermogens en energie kunnen gebruiken is door onze ‘Grootse Schepper’ te dienen (Prediker 12:1). Jongeren moeten bedenken dat wat ze doen invloed heeft op de gevoelens van hun ouders (Spreuken 23:24, 25). Als kinderen hun ouders gehoorzamen en goede keuzes maken, maakt dat hun ouders gelukkig (Efeziërs 6:1). Met zulk gedrag is ‘de Heer blij’ (Kolossenzen 3:20).

12, 13. (a) Welke kijk moeten ouderlingen op hun gezag in de gemeente hebben? (b) Illustreer waarom ouderlingen de kudde met tederheid moeten behandelen.

¹² Jehovah heeft voorzien in opzieners om de leiding te nemen in de christelijke gemeente (Hebreeën 13:17). Deze mannen moeten het gezag dat God hun heeft gegeven gebruiken om hun broeders en zusters te steunen en ze te helpen om dicht bij Jehovah te blijven. Geeft de positie van ouderlingen  hun het recht om de baas te spelen over hun geloofsgenoten? Absoluut niet! Ouderlingen moeten een evenwichtige, nederige kijk op hun rol in de gemeente hebben (1 Petrus 5:2, 3). De Bijbel zegt tegen opzieners: ‘Hoed de gemeente van God, die hij met het bloed van zijn eigen Zoon heeft gekocht’ (Handelingen 20:28). Dat is een belangrijke reden om iedereen in de kudde met tederheid te behandelen.

¹³ Ter illustratie: Een goede vriend vraagt je om te zorgen voor iets wat hij heel kostbaar vindt. Je weet dat hij er veel voor heeft betaald. Dan zul je er toch heel voorzichtig mee omgaan en er goed op passen? Zo heeft Jehovah ouderlingen de verantwoordelijkheid toevertrouwd om voor een heel waardevol bezit te zorgen: de broeders en zusters in de gemeente, die met schapen worden vergeleken (Johannes 21:16, 17). Jehovah houdt heel veel van zijn schapen — zo veel dat hij ze met het kostbare bloed van zijn eniggeboren Zoon, Jezus Christus, heeft gekocht. Jehovah had geen hogere prijs voor zijn schapen kunnen betalen. Nederige ouderlingen houden dat in gedachte en behandelen Jehovah’s schapen altijd met liefde.

14. Welke macht heeft de tong?

¹⁴ ‘Dood en leven zijn in de macht van de tong’, zegt de Bijbel (Spreuken 18:21). Wat we zeggen kan inderdaad veel schade aanrichten. Iedereen heeft weleens de stekende pijn gevoeld van een onnadenkende of kleinerende opmerking. Maar onze woorden hebben ook de macht om te genezen. ‘De tong van de wijze is genezing’, zegt Spreuken 12:18. Positieve, opbouwende woorden kunnen zijn als een medicijn waardoor we ons veel beter voelen. Kijk eens naar een paar voorbeelden.

15, 16. Op welke manieren kunnen we de tong gebruiken om anderen aan te moedigen?

¹⁵ ‘Bemoedig de moedelozen’, zegt 1 Thessalonicenzen 5:14.  Zelfs trouwe aanbidders van Jehovah kunnen soms depressief zijn. Hoe kunnen we ze helpen? Geef ze specifieke, oprechte complimenten om ze te helpen inzien hoe kostbaar ze zijn in Jehovah’s ogen. Deel bemoedigende Bijbelteksten met ze waaruit blijkt dat Jehovah echt geeft om ‘mensen met een gebroken hart’ en ‘personen met een verbrijzelde geest’ (Psalm 34:18). Als we de macht van onze tong gebruiken om anderen te troosten, laten we zien dat we het voorbeeld volgen van onze meelevende God, ‘die mensen troost als ze het moeilijk hebben’ (2 Korinthiërs 7:6, Groot Nieuws Bijbel).

¹⁶ We kunnen de macht van onze tong ook gebruiken om anderen de aanmoediging te geven die ze nodig hebben. Heeft een broeder of zuster een dierbare in de dood verloren? Je kunt zo iemand troosten door belangstelling te tonen en te laten weten dat je met hem meeleeft. Voelt een oudere broeder of zuster zich nutteloos of overbodig? Goedgekozen woorden kunnen ouderen ervan verzekeren dat ze nuttig en waardevol zijn. Heeft iemand een chronische ziekte? Je kunt een zieke opbeuren door iets vriendelijks of aanmoedigends te zeggen via de telefoon, een kaart, een berichtje of persoonlijk. Het zal onze  Schepper blij maken als je ‘iets goeds zegt dat opbouwt’! (Efeziërs 4:29)

17. Op welke belangrijke manier kunnen we onze tong tot voordeel van anderen gebruiken, en waarom moeten we dat doen?

¹⁷ De belangrijkste manier om de macht van de tong te gebruiken, is het goede nieuws met anderen te delen. ‘Onthoud het goede niet aan wie je het hoort te geven als het in je macht ligt te helpen’, zegt Spreuken 3:27. We hebben de plicht het levensreddende goede nieuws met anderen te delen. Het zou niet goed zijn als we de dringende boodschap die Jehovah ons uit liefde heeft gegeven, voor onszelf zouden houden (1 Korinthiërs 9:16, 22). Maar in welke mate verwacht Jehovah van ons dat we aan dit werk meedoen?

18. Wat verwacht Jehovah van ons?

¹⁸ Onze liefde voor Jehovah motiveert ons om een volledig aandeel aan de prediking te hebben. Wat verwacht Jehovah in dit opzicht van ons? Hij verwacht iets wat wij allemaal, ongeacht onze situatie, kunnen doen: ‘Wat je ook doet, doe je werk met hart en ziel alsof het voor Jehovah is en niet voor mensen’ (Kolossenzen 3:23). Jezus vertelde wat het grootste gebod was. Hij zei: ‘Je moet Jehovah, je God, liefhebben met je hele hart, je hele ziel, je hele verstand en je hele kracht’ (Markus 12:30). Jehovah verwacht dus van ons allemaal dat we hem met onze hele ziel liefhebben en dienen.

19, 20. (a) Waarom noemt Jezus in Markus 12:30 naast onze ziel ook nog ons hart, ons verstand en onze kracht? (b) Wat wil het zeggen Jehovah met je hele ziel te dienen?

¹⁹ Wat wil het zeggen om Jehovah met je hele ziel te dienen? De ziel slaat op de hele persoon, met inbegrip van ons hart, ons verstand en onze kracht. Waarom noemt Jezus in Markus 12:30 dan naast de ziel ook nog ons hart, ons verstand en onze kracht? Ter illustratie: In Bijbelse tijden zou iemand zichzelf (zijn ziel) als slaaf kunnen verkopen. Toch zou het kunnen dat de slaaf zijn meester niet met hart en ziel dient. Misschien gebruikt hij niet al zijn kracht of al zijn verstandelijke vermogens om de belangen van zijn meester te bevorderen (Kolossenzen 3:22). Kennelijk noemde Jezus die andere vermogens dus om te benadrukken dat we in onze dienst voor Jehovah niets achter moeten houden. Jehovah met je hele ziel dienen betekent jezelf geven door je kracht en energie zo volledig mogelijk in zijn dienst te gebruiken.

²⁰ Betekent Jehovah met je hele ziel dienen dat we allemaal dezelfde hoeveelheid tijd en energie aan de prediking moeten besteden? Dat zou niet kunnen, want iedereen heeft andere omstandigheden en mogelijkheden. Iemand die  jong en gezond is, kan bijvoorbeeld meer tijd aan de prediking besteden dan iemand die verzwakt is door ouderdom. Iemand die niet getrouwd is, kan vaak meer doen dan iemand die de zorg voor een gezin heeft. Wees dus dankbaar als je de kracht en de omstandigheden hebt om veel in de prediking te kunnen doen! Maar let er wel op dat je nooit kritisch wordt door jezelf met anderen te vergelijken (Romeinen 14:10-12). We willen onze kracht juist gebruiken om anderen aan te moedigen.

21. Wat is de beste en belangrijkste manier om je kracht te gebruiken?

²¹ Jehovah heeft het volmaakte voorbeeld gegeven door zijn macht op een goede manier te gebruiken. Wij willen hem als onvolmaakte mensen zo goed mogelijk navolgen. We kunnen onze macht op een goede manier gebruiken door personen over wie we een mate van autoriteit hebben, met respect te behandelen. Daarnaast willen we met hart en ziel het levensreddende predikingswerk doen dat Jehovah ons heeft opgedragen (Romeinen 10:13, 14). Je maakt Jehovah blij als je het beste geeft dat jij kunt geven. Ongetwijfeld zul je alles willen doen wat je kunt om zo’n begripvolle en liefdevolle God te dienen. Dat is de beste en belangrijkste manier waarop je je kracht kunt gebruiken.