WAAR zoekt u raad als u met een probleem wordt geconfronteerd? U zou u tot een vertrouwde vriend of tot een ervaren adviseur kunnen wenden. Zoeken naar informatiebronnen, zoals in een bibliotheek, kan een hulp zijn. Of u zou u kunnen verdiepen in „grootmoeders wijsheid”, zoals sommige oosterlingen het noemen, om uit jaren ervaring te putten. Welke methode u ook verkiest, het is goed om kernachtige, wijze woorden te beschouwen die waardevolle tips geven voor het oplossen van het probleem. Hier volgen enkele voorbeelden van gezonde raad die u nuttig zult vinden.

² Gezinsleven: Veel ouders maken zich er zorgen over dat ze hun kinderen moeten grootbrengen in een wereld vol ongezonde invloeden. Het overdenken van de volgende raad kan een hulp zijn: „Leid een knaap op overeenkomstig de weg voor hem; ook als hij oud wordt, zal hij er niet van afwijken.” ¹ Naarmate kinderen ouder worden, hebben ze „de weg”, een stel maatstaven om naar te leven, nodig. Steeds meer deskundigen zijn tot het besef gekomen hoe belangrijk het is kinderen goede regels te geven. Verstandige ouderlijke maatstaven geven kinderen een gevoel van zekerheid. Bovendien: „De roede en terechtwijzing, die geven wijsheid; maar een aan zichzelf overgelaten knaap zal zijn moeder beschaamd maken.” ² De „roede” doelt op ouderlijk gezag, dat liefdevol toegepast moet worden om te voorkomen dat kinderen het verkeerde pad opgaan. Het uitoefenen van dat gezag betekent niet dat men het kind in enig opzicht mag mishandelen. Ouders krijgen de raad: „Tergt uw kinderen niet, zodat zij niet moedeloos worden.” ³

³ Een goede band tussen man en vrouw is de basis voor een gelukkig gezin. Hoe ontstaat zo’n band? „Laat . . . een ieder van u afzonderlijk zijn vrouw zo liefhebben als zichzelf; de vrouw daarentegen moet diepe achting voor haar man hebben.” ⁴ Liefde en respect werken als smeermiddelen in het gezinsmechanisme. Om deze raad effectief  te laten zijn is communicatie van essentieel belang, want „plannen zijn tot mislukking gedoemd waar geen vertrouwelijk gesprek is”. ⁵ Om een openhartige communicatie te bevorderen moeten we inzicht proberen te krijgen in de gevoelens van onze partner, te weten zien te komen hoe hij of zij zich werkelijk voelt. Het is verstandig in gedachte te houden: „Diep water is het, wat iemand bij zichzelf overlegt; maar een verstandig mens weet het te putten.” ⁶

⁴ Veel oudere mensen voelen zich in hun latere jaren erg eenzaam, in de steek gelaten door hun kinderen, zelfs in landen waar respect voor de ouders eens de norm was. Toch doen hun kinderen er goed aan deze wijze uitspraken te overdenken: „Eer uw vader en uw moeder.” ⁷ „Veracht uw moeder niet enkel omdat zij oud geworden is.” ⁸ „Hij die een vader slecht behandelt en die een moeder wegjaagt, is een zoon die schandelijk en smadelijk handelt.” ⁹ Anderzijds moeten bejaarde ouders een positieve instelling hebben en het initiatief nemen om hartelijke betrekkingen aan te knopen. „Wie zich afzondert, zal zijn eigen zelfzuchtige verlangen zoeken; tegen alle praktische wijsheid zal hij losbarsten.” ¹⁰

⁵ Alcoholgebruik: Het is waar dat ’wijn zelf het leven verblijdt’, ¹¹ en dat men door het drinken van alcoholische dranken wellicht „aan zijn moeite niet meer [zal] denken”. ¹² Maar bedenk: „Wijn is een spotter, bedwelmende drank is onstuimig, en iedereen die daardoor afdwaalt, is niet wijs”. ¹³ Denk aan de uitwerking van overmatig drinken: „Op het laatst bijt [wijn] net als een slang, en hij scheidt gif af net als een adder. Uw eigen ogen zullen vreemde dingen zien, en uw eigen hart zal verkeerde dingen spreken. . . . ’Wanneer zal ik wakker worden? Ik zal nog meer daarvan zoeken.’” ¹⁴ Een matig gebruik van alcoholische dranken kan goed zijn, maar misbruik ervan moet altijd vermeden worden.

⁶ Met geld omgaan: In sommige gevallen kunnen geldproblemen voorkomen worden door een verstandig financieel beheer. Luister naar deze raad: „Kom niet terecht onder hen die zich bedrinken aan wijn, onder hen die vraatzuchtige vleeseters zijn. Want een dronkaard en een veelvraat zullen tot armoede vervallen, en slaperigheid zal iemand met louter lompen bekleden.” ¹⁵ Door niet overmatig te drinken, geen drugs te gebruiken en ook gewoonten zoals gokken te vermijden, kunnen we ons geld gebruiken om goed voor ons gezin te zorgen. Toch geven velen meer geld uit dan ze zich kunnen veroorloven  en moeten dan hard werken, alleen om hun schulden af te betalen. Sommigen sluiten zelfs een lening om de rente van een andere lening te betalen. Het zal een hulp zijn de volgende wijze woorden in gedachte te houden: „Hij die dingen najaagt welke niets waard zijn, zal zijn genoegen aan armoede hebben.” ¹⁶ We zouden ons kunnen afvragen: ’Heb ik de dingen die ik wil gaan kopen, echt nodig? Hoeveel verdwijnt er na een paar keer gebruikt te zijn, in de kast?’ Een columnist schreef: „De behoeften van de mens zijn weinig — zijn verlangens onbeperkt.” Let eens op deze wijze woorden: „Wij hebben niets in de wereld meegebracht en kunnen er ook niets uit meenemen. Wanneer wij daarom voedsel, kleding en onderdak hebben, zullen wij daarmee tevreden zijn. . . . De liefde voor geld is een wortel van allerlei schadelijke dingen, en door hun streven op die liefde te richten, . . . hebben [sommigen] zich overal met vele pijnen doorboord.” ¹⁷

⁷ IJver is heel doeltreffend bij het oplossen van geldproblemen. „Ga naar de mier, gij luiaard; zie haar wegen en word wijs. . . . Nog even slapen, nog even sluimeren, nog even de handen vouwen tijdens het neerliggen, en uw armoede zal stellig komen net als een bandiet.” ¹⁸ Zorgvuldige planning en een realistische begroting kunnen eveneens een hulp zijn: „Wie van u . . . die een toren wil bouwen, gaat er niet eerst voor zitten om de kosten te berekenen, om te zien of hij genoeg heeft om hem te voltooien?” ¹⁹

⁸ Maar als we nu buiten onze schuld arm zijn? We zouden bijvoorbeeld door een economische beroering werkloos kunnen worden, ook al zijn we bereid hard te werken. Of misschien wonen we in een land waar de meeste mensen onder de armoedegrens leven. Wat dan? „Wijsheid is tot bescherming evenals geld tot bescherming is; maar het voordeel van kennis is, dat de wíjsheid haar bezitters in het leven houdt.” ²⁰ Overdenk bovendien de volgende raad eens: „Hebt gij een man aanschouwd, vaardig in zijn werk? Voor het aangezicht van koningen zal hij zich stellen.” ²¹ Kunnen we vaardigheden leren die ons zullen helpen werk te vinden?

⁹ Het volgende advies klinkt misschien tegenstrijdig, maar het werkt echt: „Beoefent het geven, en u zal gegeven worden . . ., want met de maat waarmee gij meet, zal men ook u meten.” ²² Dit wil niet zeggen dat we moeten geven in de verwachting daar iets voor terug te krijgen. De raad is veeleer bedoeld om een edelmoedige geest aan te kweken. „De edelmoedige ziel zal zelf vet gemaakt worden, en  wie anderen rijkelijk laaft, zal ook zelf rijkelijk gelaafd worden.” ²³ Door in tijd van nood dingen met anderen te delen, bevorderen we een vrijgevige geest die uiteindelijk ook ons ten goede kan komen.

¹⁰ Menselijke betrekkingen: Een wijze koning merkte op: „Ikzelf heb al het harde werk en al de bedrevenheid in het werk gezien, dat het de wedijver betekent van de een tegenover de ander; ook dit is ijdelheid en een najagen van de wind.” ²⁴ Wedijver heeft veel mensen tot onverstandige daden gebracht. Iemand ziet dat zijn buurman een tv met een beeldbuis van tachtig centimeter heeft aangeschaft, en hij gaat onmiddellijk op pad om er een met een scherm van negentig centimeter te kopen, ook al doet zijn tv van zeventig centimeter het nog prima. Zo’n wedijver is inderdaad ijdelheid, net als het najagen van wind — veel gerén om niets. Vindt u ook niet?

¹¹ Misschien voelen we ons beledigd door wat anderen tegen ons hebben gezegd. Maar denk eens over de volgende raad na: „Haast u niet in uw geest om geërgerd te raken, want ergernis rust in de boezem der verstandelozen.” ²⁵ Zeker, er kunnen zich gevallen voordoen waarin we terecht verontwaardigd worden. „Weest toornig”, zegt een schrijver uit de oudheid bij wijze van concessie, „en zondigt toch niet; laat de zon niet ondergaan terwijl gij in een geërgerde stemming verkeert.” ²⁶ Maar hoe kunnen we omgaan met boosheid, wat een krachtige emotie is? „Het inzicht van een mens vertraagt stellig zijn toorn, en het is luister van zijn kant, de overtreding voorbij te gaan.” ²⁷ Er is inzicht nodig. We zouden ons kunnen afvragen: ’Waarom deed hij zo? Waren er verzachtende omstandigheden?’ Behalve inzicht zijn er eigenschappen die aangekweekt kunnen worden om het hoofd te bieden aan boosheid. „Bekleedt u . . . met de tedere genegenheden van mededogen, goedheid, ootmoedigheid des geestes, zachtaardigheid en lankmoedigheid. Blijft elkaar verdragen en elkaar vrijelijk vergeven als de een tegen de ander een reden tot klagen heeft. . . . Bekleedt u bij al deze dingen echter met liefde, want ze is een volmaakte band van eenheid.” ²⁸ Ja, veel problemen in menselijke betrekkingen worden door liefde uit de wereld geholpen.

¹² Toch is er „een klein lid” dat het bewaren van vredige menselijke betrekkingen in de weg staat — de tong. De volgende woorden zijn maar al te waar: „De tong . . . kan geen mens temmen. Ze is een weerspannig, schadelijk ding, vol dodelijk gif.” ²⁹ En ook deze raad is opmerkenswaard:  „Ieder mens moet vlug zijn om te horen, langzaam om te spreken, langzaam met betrekking tot gramschap.” ³⁰ Wanneer we onze tong gebruiken, moeten we echter oppassen dat we niet onze toevlucht nemen tot halve waarheden om een oppervlakkige vrede te bewaren. „Laat uw woord ’Ja’ gewoon Ja betekenen, en uw ’Neen’, Neen; want wat daar nog bij komt, is uit de goddeloze.” ³¹

¹³ Hoe kunnen we goede betrekkingen met anderen onderhouden? Let eens op dit leidende beginsel: ’Houdt niet alleen uit persoonlijke belangstelling het oog op uw eigen zaken, maar ook uit persoonlijke belangstelling op die van de anderen.’ ³² Als we dat doen, leven we in overeenstemming met wat velen de Gulden Regel noemen: „Alle dingen dan die gij wilt dat de mensen voor u doen, moet ook gij insgelijks voor hen doen.” ³³

¹⁴ Stress: Hoe kunnen we in deze wereld vol stress ons emotionele evenwicht bewaren? „Een blij hart heeft een goede uitwerking op het gelaat, maar wegens de smart van het hart is er een terneergeslagen geest.” ³⁴ We zouden gemakkelijk „een blij hart” kunnen verliezen als we anderen zien negeren wat in onze ogen juist schijnt te zijn. Toch doen we er goed aan de volgende woorden in gedachte te houden: „Word niet al te rechtvaardig, en betoon u niet bovenmate wijs. Waarom zoudt gij verwoesting over uzelf brengen?” ³⁵ Anderzijds kunnen de zorgen des levens ons voortdurend kwellen. Wat kunt u dan doen? Laten we bedenken: „Angstige bezorgdheid in het hart van een man zal het neerbuigen, maar het goede woord verheugt het.” ³⁶ We zouden kunnen nadenken over „het goede woord”, het vriendelijke woord dat ons aanmoedigt. Een positieve instelling ondanks deprimerende omstandigheden kan zelfs een heilzame uitwerking hebben: „Een hart dat blij is, doet goed als geneesmiddel.” ³⁷ Wanneer we ontmoedigd raken omdat anderen zich niet om ons schijnen te bekommeren, zouden we deze formule kunnen proberen toe te passen: „Het is gelukkiger te geven dan te ontvangen.” ³⁸ Door een positieve instelling te hebben, zijn we opgewassen tegen de stress waarmee we dagelijks worden geconfronteerd.

¹⁵ Denkt u dat de bovengenoemde wijze woorden praktisch kunnen zijn voor u die in de 21ste eeuw leeft? Feitelijk staan ze in een oud boek — de bijbel. Maar waarom zou u naar de bijbel kijken in plaats van naar andere bronnen van wijsheid? Onder andere omdat de beginselen in de bijbel een beproefde waarde hebben. Neem  bijvoorbeeld Yasuhiro en Kayoko, die zich voor de vrouwenbevrijdingsbeweging inzetten. Ze trouwden alleen omdat Kayoko een kind van Yasuhiro verwachtte. Maar wegens financiële problemen en omdat ze het gevoel hadden niet bij elkaar te passen, gingen ze al gauw scheiden. Later begonnen ze allebei, zonder het van elkaar te weten, met Jehovah’s Getuigen de bijbel te bestuderen. Ze merkten allebei belangrijke veranderingen in het leven van de ander op. Yasuhiro en Kayoko besloten weer te trouwen. Hoewel hun leven niet zonder problemen is, hebben ze nu bijbelse beginselen om naar te leven, en allebei doen ze concessies om hun problemen op te lossen. Onder Jehovah’s Getuigen zult u de goede resultaten zien van het toepassen van bijbelse beginselen in het leven. Waarom zou u niet eens een van hun vergaderingen bezoeken om kennis te maken met mensen die naar de bijbel proberen te leven?

¹⁶ De bovenaangehaalde adviezen zijn nog maar enkele voorbeelden uit de onuitputtelijke voorraad praktische wijsheid die u in deze goudmijn van verlichting, de bijbel, kunt vinden. Jehovah’s Getuigen hebben redenen om bereidwillig bijbelse beginselen in hun leven toe te passen. Waarom zou u niet eens onderzoeken wat de redenen voor die bereidwilligheid zijn en een paar fundamentele feiten over de bijbel te weten komen?