„Spinnenwebkant” — Fascinerend handwerk uit Paraguay

DOOR ONTWAAKT!-CORRESPONDENT IN PARAGUAY

ASUNCIÓN, PARAGUAY. Omdat onze bagage nog uit het vliegtuig moet komen, hebben wij een paar minuten om rond te kijken. Mijn vrouw trekt mij ineens mee naar een vitrine aan een muur. „Wat is dat prachtig!” roept zij uit, wijzend op een mooi kanten tafelkleed met een heel ingewikkeld patroon. Zij vraagt zich meteen af hoe het gemaakt is.

„Spinnenwebkant” komt oorspronkelijk uit Arabië. „Het werd meegenomen naar de Canarische Eilanden en Spanje en ergens in de zeventiende of achttiende eeuw naar Paraguay gebracht, waar de zogenoemde zonnekant uit Tenerife Paraguayaanse kant of ñanduti ging heten”, zegt het boek Paraguay, Informaciones generales y Turísticas. In Paraguay kreeg deze fijne kant de persoonlijke stijl van de maker, en de kenmerken van plaatselijke planten en dieren werden in het patroon opgenomen. Hoewel de kant geen plaatselijke uitvinding is, hebben de Paraguayanen hun kant verrijkt met nieuwe steekjes. Veel Indianen verdienen de kost met het weven van kant.

Hoe vervaardigen zij deze ingewikkelde, op een spinnenweb lijkende kant? Om ons het antwoord daarop te geven, nam onze gids ons mee naar Itauguá, een klein plaatsje dertig kilometer ten oosten van Asunción. Hij vertelde ons dat veel Paraguayaanse spinnenwebkant in dit gebied gemaakt wordt. En in winkels aan de hoofdstraat liggen inderdaad veel geweven artikelen uitgestald.

In een van de winkels werden wij vriendelijk begroet door de eigenares die ons een paar mooie dingen liet zien. Zij legde uit: „Met de hand gemaakte kant wordt geclassificeerd naar de manier van vervaardigen. Spinnenwebkant is een naaldkant. De meeste Paraguayaanse kantmakers leren hun ontwerpen uit hun hoofd, hoewel sommige ook wel patronen gebruiken. Zij gebruiken allemaal een stuk katoen in een houten raam en naald en draad om de kant te vervaardigen. Zij leren dit handwerk op jonge leeftijd van hun moeder en geven het weer door aan hun kinderen.”

De wielwebspin doet er maar twee of drie uur over om een web te spinnen. „Het duurt twee tot drie maanden om een kleed voor een achtpersoonstafel te maken wanneer grof draad wordt gebruikt. Om zo’n tafelkleed van fijn draad te maken, duurt tussen de zes en acht maanden”, vertelde de winkelierster. „Hoe fijner de draad, hoe mooier het resultaat.”

Een wit kanten kleedje omhoog houdend legt zij uit: „Het midden van het patroon is een bloem van een guavaboom en deze draden moeten tijdens het maken worden geteld. Dit patroon is het moeilijkst te maken en met fijn draad wordt er twee weken over gedaan. Oorspronkelijk gebruikten kantmakers alleen maar fijn draad en was alle kant erg duur. Daarom begonnen veel kantmakers grof draad te gebruiken om artikelen sneller te vervaardigen en ze goedkoper te maken.”

Er lagen veelkleurige en witte tafelkleden, placemats, antimakassars, onderzetters en andere huishoudelijke artikelen uitgestald. Toen wij naar kleding informeerden, haalde de vrouw vlug als typisch voorbeeld een jurk van haar dochter te voorschijn waar zij duidelijk erg trots op was. Het was een prachtige, regenboogkleurige jurk met veel plooien. In andere winkels zagen wij enkele knap gemaakte ansichtkaarten met fijn kant. Geen wonder dat spinnenwebkant beschouwd wordt als het beroemdste handwerk uit Paraguay.

 [Paginagrote illustratie op blz. 18]