Waarom stoppen met roken?

ROKEN is niet voor mensen die lang en gelukkig willen leven. De kans dat iemand die al langere tijd rookt, daar uiteindelijk aan zal sterven, is een op twee. De directeur-generaal van de WHO zei: „Een sigaret is . . . een slim vervaardigd product dat precies de juiste hoeveelheid nicotine levert om de gebruiker zijn leven lang verslaafd te houden alvorens hem te doden.”

Eén reden om met roken te stoppen is dus dat het roken van tabak een gevaar vormt voor de gezondheid en het leven. Roken wordt in verband gebracht met meer dan 25 levensbedreigende ziekten. Het draagt bijvoorbeeld in grote mate bij tot een hartaanval, een beroerte, chronische bronchitis, emfyseem en verschillende vormen van kanker, vooral longkanker.

Natuurlijk kan iemand jarenlang roken voordat hij door een van deze ziekten getroffen wordt. Intussen maakt roken iemand niet aantrekkelijker voor anderen. In advertenties worden rokers altijd als charmant en gezond afgeschilderd. De werkelijkheid is anders. Roken veroorzaakt slechte adem en geeft tanden en vingers een geelbruine kleur. Bij mannen draagt het bij tot impotentie. Het veroorzaakt rokershoest en kortademigheid. Rokers hebben ook meer kans op vroegtijdige rimpels en andere huidproblemen.

Hoe roken van invloed is op anderen

De bijbel zegt: „Gij moet uw naaste liefhebben als uzelf” (Mattheüs 22:39). Liefde voor uw naasten — en de leden van uw gezin zijn uw meest nabije naasten — is een krachtige reden om te stoppen.

Roken schaadt anderen. Tot voor kort kon iemand bijna overal een sigaret opsteken zonder dat er bezwaar werd gemaakt. Maar de opvattingen veranderen, omdat meer mensen de gevaren beseffen van het inademen van rook die van de sigaretten van anderen afkomstig is. Een niet-roker bijvoorbeeld die getrouwd is met iemand die rookt, heeft dertig procent meer kans om longkanker te krijgen dan wanneer  hij of zij met een niet-roker getrouwd zou zijn. Kinderen die bij ouders wonen die roken, hebben in hun eerste twee levensjaren meer kans op longontsteking of bronchitis dan kinderen in huisgezinnen waar niemand rookt.

Zwangere vrouwen die roken, brengen hun ongeboren baby in gevaar. Nicotine, koolmonoxide en andere gevaarlijke chemische verbindingen in de sigarettenrook komen in de bloedbaan van de moeder terecht en worden rechtstreeks aan het kind in de baarmoeder doorgegeven. De gevolgen zijn onder andere een grotere kans dat er spontane abortus optreedt, dat de baby dood ter wereld komt of kort na de geboorte sterft. Bovendien is het gevaar van wiegendood drie keer zo groot bij baby’s wier moeder tijdens de zwangerschap heeft gerookt.

De kosten zijn hoog

Nog een reden om te stoppen is dat roken duur is. Een onderzoek door de Wereldbank kwam tot de schatting dat de kosten van gezondheidszorg die rechtstreeks aan roken zijn toe te schrijven, zo’n $200 miljard per jaar bedragen. Dat bedrag zegt natuurlijk niets over de kosten in de vorm van leed en pijn voor degenen die door een met tabak verband houdende ziekte getroffen worden.

Wat de directe kosten van sigaretten voor de individuele roker zijn, is gemakkelijk te berekenen. Als u rookt, vermenigvuldig dan het bedrag dat u op één dag aan sigaretten besteedt, met 365. Dan ziet u hoeveel geld u in een jaar uitgeeft. Vermenigvuldig dat bedrag met tien, en u ziet wat sigaretten u zullen kosten als u nog eens tien jaar blijft roken. De uitkomst zal u wellicht verbazen. Bedenk eens wat voor andere dingen u met zoveel geld zou kunnen doen.

Is het veiliger op iets anders over te stappen?

De tabaksindustrie maakt reclame voor sigaretten met een laag teer- en nicotinegehalte — aangeprezen als ’light’ sigaretten — als een manier om de gezondheidsrisico’s van roken te verkleinen. Maar rokers die op sigaretten met een laag teer- en nicotinegehalte overstappen,  hebben dezelfde dosis nicotine nodig als voorheen. Het gevolg is gewoonlijk dat zij dit compenseren door meer sigaretten te roken, dieper te inhaleren en vaker een trekje te nemen, of elke sigaret verder op te roken. Zelfs voor degenen die niet anders gaan roken ter compensatie is het nut voor de gezondheid gering vergeleken bij de voordelen die het heeft helemaal te stoppen.

Hoe staat het met een pijp of sigaren? Hoewel de tabaksindustrie de pijp en de sigaar al heel lang als statussymbolen propageert, is de rook die ze produceren net zo dodelijk als die van sigaretten. Zelfs als rokers de rook van een sigaar of een pijp niet inhaleren, hebben zij toch meer kans op kanker van de lippen, de mond of de tong.

Is rookloze tabak veilig? Die bestaat in twee verschillende vormen: zuigtabak en pruimtabak. Zuigtabak is tabak in poedervorm, die gewoonlijk in blikjes of zakjes wordt verkocht. Gebruikers stoppen het vaak achter hun onderlip of wang. Pruimtabak wordt in lange strengen verkocht, gewoonlijk in een zakje, en er wordt op gekauwd, niet gezogen. Zowel zuigtabak als pruimtabak veroorzaakt slechte adem, verkleurde tanden, kanker van mond- en keelholte, nicotineverslaving, witte zweertjes in de mond die zich tot kanker kunnen ontwikkelen, terugwijken van het tandvlees en botverlies rond de tanden. Het is duidelijk dat tabak zuigen of pruimen geen verstandig alternatief is voor roken.

De voordelen van stoppen

Stel dat u al lange tijd rookt. Wat gebeurt er wanneer u stopt? Binnen twintig minuten na uw laatste sigaret zal uw bloeddruk naar normale waarden dalen. Na een week zal uw lichaam vrij zijn van nicotine. Na een maand zult u minder last krijgen van hoesten, neusverstopping, vermoeidheid en kortademigheid. Na vijf jaar zal de kans dat u aan longkanker sterft, met vijftig procent gedaald zijn. Na vijftien jaar zal uw kans op kransvatvernauwing gedaald zijn tot die van iemand die helemaal nooit heeft gerookt.

 Uw voedsel zal beter smaken. Uw adem, lichaam en kleren zullen beter ruiken. U zult geen moeite meer hoeven doen of geld moeten uitgeven om aan tabak te komen. U zult het gevoel hebben dat u iets bereikt hebt. Als u kinderen hebt, zal uw voorbeeld de kans verkleinen dat zij zullen gaan roken. U zult waarschijnlijk langer leven. Bovendien zult u in overeenstemming handelen met Gods wil, want de bijbel zegt: „Laten wij ons reinigen van elke verontreiniging van [het] vlees” (2 Korinthiërs 7:1). Denk niet dat het voor u te laat is om te stoppen; hoe eerder u stopt, hoe beter.

Waarom stoppen zo moeilijk is

Stoppen met roken is moeilijk — zelfs voor iemand die zeer gemotiveerd is. Dit komt voornamelijk doordat de nicotine in tabak een zeer verslavende drug is. „In een classificatie van de verslavende werking van psychoactieve drugs werd nicotine als verslavender aangemerkt dan heroïne [en] cocaïne”, aldus de WHO. In tegenstelling tot heroïne en cocaïne veroorzaakt nicotine geen opvallende tekenen van bedwelming, en daarom wordt de kracht ervan gemakkelijk onderschat. Maar door het lichte gevoel van euforie dat het veroorzaakt, blijven de meeste mensen roken om dat gevoel steeds weer te ervaren. Nicotine heeft wel degelijk invloed op uw stemming; het werkt kalmerend. De spanning die door de sigaret wordt weggenomen, is echter voor een deel nu juist veroorzaakt door de hunkering naar nicotine.

Stoppen met roken is ook moeilijk omdat roken een gewoonte met een gedragspatroon is. Behalve dat rokers aan nicotine verslaafd zijn, ontwikkelen zij veelvuldig herhaalde routinehandelingen van aansteken en een trekje nemen. ’Je hebt iets te doen met je handen.’ ’Het vult de tijd’, zeggen sommigen wellicht.

Een derde factor die het moeilijk maakt te stoppen, is dat tabak met het leven van alledag verweven is. De tabaksindustrie besteedt bijna zes miljard dollar per jaar aan reclamecampagnes die rokers afschilderen als aantrekkelijke, actieve, gezonde en intelligente mensen. Vaak ziet men hen paardrijden, zwemmen, tennissen of andere leuke dingen doen. In films en televisieprogramma’s ziet men mensen die roken — en dat zijn niet altijd de schurken. Tabak wordt legaal verkocht en is praktisch overal gemakkelijk verkrijgbaar. De meesten van ons hebben altijd wel iemand in de buurt die rookt. Er is niet te ontkomen aan deze invloeden.

Helaas is er geen pil die u kunt innemen waardoor het verlangen om te roken verdwijnt, zoals een aspirientje hoofdpijn kan verdrijven. Stoppen met roken is een hele opgave, en om erin te slagen moet men gemotiveerd zijn. Net als afvallen eist het langdurige, krachtige vastberadenheid. De verantwoordelijkheid voor het slagen ligt bij degene die rookt.

[Kader op blz. 5]

Al vroeg verslaafd

Uit een onderzoek in de Verenigde Staten bleek dat een op de vier jonge mensen die een sigaret probeerden uiteindelijk verslaafd raakte. Dit was gelijk aan het verslavingspercentage van degenen die met cocaïne en heroïne experimenteerden. Hoewel ongeveer zeventig procent van de adolescente rokers spijt heeft dat zij ooit begonnen zijn, kunnen maar weinigen ermee stoppen.

[Kader op blz. 5]

Wat zit er in sigarettenrook?

Sigarettenrook bevat teer, dat uit meer dan 4000 chemische verbindingen bestaat. Van 43 van deze verbindingen is bekend dat ze kanker veroorzaken. Daartoe behoren cyanide, benzeen, methanol en acetyleen (een brandstof die voor lampen wordt gebruikt). Sigarettenrook bevat ook stikstofoxide en koolmonoxide, wat beide giftige gassen zijn. Het voornaamste actieve bestanddeel is nicotine, een zeer verslavende drug.

[Kader op blz. 6]

Iemand die u na staat, helpen te stoppen

Als u een niet-roker bent die weet hoe gevaarlijk roken is, voelt u zich waarschijnlijk gefrustreerd wanneer uw vrienden en dierbaren blijven roken. Wat kunt u doen om hen te helpen ermee te stoppen? Zeuren, smeken, druk uitoefenen en spotten heeft zelden succes. En preken evenmin. In plaats van te stoppen, grijpt de roker wellicht naar een sigaret om de emotionele pijn die deze tactieken kunnen veroorzaken, te verzachten. Probeer dus te begrijpen hoe moeilijk het is te stoppen en dat het voor sommigen veel moeilijker is dan voor anderen.

U kunt iemand niet dwingen te stoppen. De innerlijke kracht en overtuiging moeten van de persoon komen die rookt. U moet naar liefdevolle manieren zoeken waarop u de wens om te stoppen, kunt stimuleren en ondersteunen.

Hoe kunt u dat doen? Op het juiste moment zou u uw liefde voor de persoon tot uiting kunnen brengen en zeggen dat u zich bezorgd maakt over zijn of haar rookgewoonte. Maak duidelijk dat u een eventueel besluit om te stoppen zult ondersteunen. Natuurlijk zal deze benadering, als ze te vaak wordt gebruikt, haar doeltreffendheid en betekenis verliezen.

Wat zou u kunnen doen als iemand die u na staat inderdaad besluit te stoppen? Houd in gedachte dat hij of zij ontwenningsverschijnselen kan hebben, zoals prikkelbaarheid en neerslachtigheid. Hoofdpijn en moeite met slapen kunnen ook een probleem vormen. Herinner uw dierbare eraan dat deze symptomen slechts tijdelijk zijn en dat ze een aanwijzing zijn dat het lichaam bezig is zich aan een nieuw en gezond evenwicht aan te passen. Wees opgewekt en positief. Laat weten hoe blij u bent dat hij of zij stopt. Help uw dierbare tijdens de hele ontwenningsperiode gespannen situaties te vermijden die tot een terugval zouden kunnen leiden.

En als er zich een terugval voordoet? Probeer niet te heftig te reageren. Wees meelevend. Bezie de situatie als een ervaring waarvan u beiden kunt leren, waardoor de kans groter wordt dat de volgende poging zal slagen.

[Illustratie op blz. 7]

De tabaksindustrie besteedt bijna zes miljard dollar per jaar aan reclame