Word niet het slachtoffer van propaganda!

„De onnozele gelooft alles, wat er gezegd wordt.” — SPREUKEN 14:15, PETRUS-CANISIUSVERTALING.

ER IS verschil — een groot verschil — tussen educatie en propaganda. Bij educatie wordt u duidelijk gemaakt hoe te denken. Propaganda zegt u wat te denken. Bij informatie die uw ontwikkeling, uw educatie, ten goede komt, krijgt u alle kanten van een zaak te zien en wordt u aangemoedigd tot discussie. Bij propaganda wordt u aanhoudend bestookt met een bepaalde mening en wordt discussie ontmoedigd. Vaak zijn de ware motieven van propagandisten niet zo duidelijk. Zij schiften de feiten, maken gebruik van de nuttige en verhullen de andere. Zij verdraaien de feiten ook en specialiseren zich in leugens en halve waarheden. Uw emoties, niet uw logische denkvermogens, zijn hun doelwit.

De propagandist zorgt ervoor dat zijn boodschap overkomt als de enig juiste en morele en dat het aannemen ervan u een gevoel van belangrijkheid en erbij horen geeft. U behoort tot de slimmeriken, u staat niet alleen, rust en zekerheid zijn uw deel — dat zeggen zij.

Hoe kunt u zich beschermen tegen de types mensen die in de bijbel „zinloze praters” en „bedriegers van de geest” worden genoemd? (Titus 1:10) Kent u eenmaal sommige van hun trucs, dan bent u beter in staat elke boodschap of informatie die u te horen krijgt te beoordelen. Hier volgen enkele aanwijzingen.

Wees selectief: Een totaal open geest is te vergelijken met een buis waar gewoon alles doorheen kan stromen — zelfs rioolwater. Niemand wil een geest die met gif verontreinigd is. Salomo, een koning en leraar uit oude tijden, waarschuwde: „Iedereen die onervaren is, hecht geloof aan elk woord, maar de schrandere geeft acht op zijn schreden” (Spreuken 14:15). Wij moeten dus selectief zijn. Wij moeten alles wat ons voorgeschoteld wordt kritisch beschouwen en dan pas beslissen wat wij zullen aannemen en wat niet.

Wij willen echter niet zo bekrompen van geest zijn dat wij weigeren feiten te beschouwen die onze denkwijze kunnen verbeteren. Hoe kunnen wij het juiste evenwicht vinden? Door een maatstaf te aanvaarden waaraan wij nieuwe informatie kunnen ijken. Op dat punt beschikt een christen over een bron van grote wijsheid. Hij heeft de bijbel als een veilige gids voor zijn denken. Enerzijds staat zijn geest wel degelijk open voor nieuwe informatie. Hij weegt die nieuwe informatie goed af tegen de bijbelse maatstaf en past wat waar is in zijn denkpatroon in. Anderzijds beseft zijn geest het gevaar van informatie die totaal niet klopt met zijn op de bijbel gebaseerde waarden.

 Gebruik onderscheidingsvermogen: Onderscheidingsvermogen is „een helder oordeel”. Het is „het vermogen van de geest om het één van het ander te onderscheiden”. Iemand met onderscheidingsvermogen merkt de verraderlijke aspecten van denkbeelden of dingen op en heeft veel doorzicht.

Door onderscheidingsvermogen te gebruiken, zullen wij degenen kunnen herkennen die slechts „vleiend gepraat en complimenteuze woorden” gebruiken om „de harten van de argelozen” te verleiden (Romeinen 16:18). Onderscheidingsvermogen stelt u in staat irrelevante informatie of misleidende feiten ter zijde te schuiven en te onderscheiden wat de kern van een zaak is. Maar hoe kunt u onderscheiden dat iets misleidend is?

Toets informatie: „Geliefden,” zei Johannes, een christelijk leraar uit de eerste eeuw, „gelooft niet elke geïnspireerde uiting, maar beproeft de geïnspireerde uitingen” (1 Johannes 4:1). Sommige mensen in deze tijd zijn net sponsen; zij zuigen alles op wat zij tegenkomen. Het is o zo gemakkelijk om alles om ons heen in ons op te nemen.

Maar het is voor iedereen veel beter persoonlijk te kiezen waarmee hij zijn geest wil voeden. Er wordt wel gezegd dat wij zijn wat wij eten, en dat kan zowel op voedsel voor het lichaam als op voedsel voor de geest slaan. Wat u ook leest en waar u ook naar kijkt of luistert, toets het om vast te stellen of het propagandistisch getint of waarheidsgetrouw is.

Willen wij onbevooroordeeld zijn, dan moeten wij bovendien bereid zijn om bij het opnemen van nieuwe informatie onze eigen meningen voortdurend te toetsen. Wij moeten beseffen dat het per slot van rekening meningen zijn. De betrouwbaarheid ervan hangt af van de degelijkheid van onze feiten, van de kwaliteit van onze redenatie en van de maatstaven of waarden die wij verkiezen te hanteren.

Stel vragen: Zoals wij hebben gezien, zouden velen ons thans graag ’met overredende argumenten misleiden’ (Kolossenzen 2:4). Daarom moeten wij wanneer ons overredende argumenten worden voorgeschoteld, vragen stellen.

Ga eerst na of er sprake is van vooroordeel. Wat is het motief voor de boodschap? Wemelt het in de boodschap van scheldwoorden en venijnige opmerkingen, waarom is dat dan? En afgezien van de venijnige opmerkingen, wat is de waarde van de boodschap zelf? Probeer zo  mogelijk ook de staat van dienst van de sprekers na te gaan. Staan zij erom bekend de waarheid te spreken? Als zij zich op „autoriteiten” baseren, wie of wat zijn dat dan? Waarom moet u ervan uitgaan dat deze persoon — of organisatie of publicatie — over uitgelezen kennis of betrouwbare informatie beschikt over het onderwerp in kwestie? Hebt u het gevoel dat geprobeerd wordt de emoties te bespelen, vraag u dan af: ’Wat is, nuchter bekeken, de waarde van de boodschap?’

Conformeer u niet zomaar aan de meerderheid: Als u beseft dat wat iedereen denkt niet per se juist is, kunt u de kracht vinden om er anders over te denken. Ook al lijkt het of alle anderen dezelfde mening toegedaan zijn, dan wil dat toch niet zeggen dat u er ook zo over moet denken? De gangbare mening is geen betrouwbare graadmeter voor waarheid. Door de eeuwen heen zijn er allerlei denkbeelden in zwang geweest waarvan later werd bewezen dat ze onjuist waren. Maar de neiging om de grote massa te volgen is hardnekkig. Het in Exodus 23:2 gegeven gebod vormt een goed beginsel: „Gij moogt de grote massa niet volgen met kwade oogmerken.”

Ware kennis contra propaganda

Al eerder werd gezegd dat de bijbel een veilige gids is om helder te denken. Jehovah’s Getuigen onderschrijven onvoorwaardelijk wat Jezus tegen God zei: „Uw woord is waarheid” (Johannes 17:17). Dat is zo omdat God, de Auteur van de bijbel, „de God der waarheid” is. — Psalm 31:5.

Ja, in dit tijdperk van geraffineerde propaganda kunnen wij vol vertrouwen Jehovah’s Woord als de bron van waarheid aanvaarden. Dat is de ultieme bescherming tegen degenen die ’ons met vervalste woorden willen uitbuiten’. — 2 Petrus 2:3.

[Illustratie op blz. 9]

Onderscheidingsvermogen stelt u in staat irrelevante of misleidende informatie ter zijde te schuiven

[Illustraties op blz. 10]

Toets alles wat u leest of waarnaar u kijkt, om vast te stellen of het waar is

[Illustratie op blz. 11]

De gangbare mening is niet altijd betrouwbaar

[Illustratie op blz. 11]

Wij kunnen Gods Woord vol vertrouwen als de bron van waarheid aanvaarden