Zomertijd — Een idee dat zijn tijd vooruit was?

Waarom moeten zoveel mensen hun klok tweemaal per jaar verzetten? Voor sommigen is het een heel gedoe wanneer klokken vooruit of terug moeten worden gezet. En wanneer doet men wat? Hoe is het idee van zomertijd ontstaan? Wie is ermee begonnen?

De Encyclopædia Britannica zegt dat Benjamin Franklin in 1784 voor het eerst het idee van zomertijd opperde. Meer dan een eeuw later zette een Engelsman genaamd William Willett er zich actief voor in. Willett stierf echter voordat het in het parlement als wet werd aangenomen.

Volgens de Britse auteur Tony Francis stuitte Willett, een meesteraannemer uit Chislehurst in Kent, op het nut van het manipuleren van tijd toen hij een keer op een vroege zomermorgen in Petts Wood een ritje op zijn paard maakte. Hij merkte op dat de vensterluiken van veel huizen gesloten waren. ’Wat een verkwisting van daglicht!’, moet hij gedacht hebben. Hij begon een campagne voor een wetsvoorstel in het Britse parlement opdat de tijd zou worden aangepast. Eenvoudig alle klokken tijdens de voorjaars- en zomermaanden tachtig minuten, in vier stappen van twintig minuten, vooruitzetten en dan in het najaar terugzetten zou voor de mensen meer daglicht in de avond opleveren.

Francis bericht dat Willett in een van zijn pamfletten schreef: „Licht is een van de grootste gaven van de Schepper aan de mens. Wanneer het daglicht ons omringt, regeert de vrolijkheid, drukken zorgen minder zwaar en geeft dat moed voor de strijd van het leven.”

Koning Eduard VII wachtte niet op een staatswet. Hij verklaarde Sandringham, zijn koninklijke verblijf met 7900 hectare grond, tot gebied waar de zomertijd gold. Later voerde hij dezelfde verandering in op de koninklijke landgoederen in Windsor en Balmoral.

Waardoor werden de politici er uiteindelijk toe bewogen te zwichten voor de zomertijd en die in te voeren? Zij wilden tijdens de Eerste Wereldoorlog zuinig met brandstof omspringen door de behoefte aan kunstlicht te verminderen! Al gauw namen andere landen het idee om soortgelijke redenen over. Tijdens de Tweede Wereldoorlog voerde men in Engeland zelfs een dubbele zomertijd in. Hierdoor was een verschil van twee uur in de zomer en een uur in de winter mogelijk.

In Petts Wood staat een monument voor William Willett, dat rechts is afgebeeld. Het is opgedragen aan ’de onvermoeibare voorstander van zomertijd’. Onder de zonnewijzer staat de inscriptie: „Horas non numero nisi aestivas”, wat betekent: ’Ik tel geen uren, tenzij het zomeruren zijn.’

[Illustratieverantwoording op blz. 31]

With thanks to the National Trust