Jonge mensen vragen . . .

Waarom ben ik zo mager?

JUSTIN is slank en voelt zich fit maar is niet helemaal tevreden met zijn lijf. „Ik probeer wat aan te komen”, zegt hij. Daarom eet hij tegenwoordig vijf maaltijden per dag, wat neerkomt op 4000 calorieën. Maar hij wil dat het gewicht dat erbij komt puur spierweefsel is. Dus voegt hij eraan toe: „Met een maat van me sta ik op sommige dagen vroeg op en dan gaan we vóór het werk samen naar de sportschool voor wat gewichtheffen.”

Vanessa is ook aan de magere kant. Maar ze is best tevreden met haar gewicht. „Toen ik jonger was, werd ik altijd door kinderen geplaagd en voor spriet uitgemaakt”, herinnert ze zich. „Maar ik zit er niet meer mee. Ik accepteer mezelf gewoon zoals ik ben.”

’Jezelf accepteren zoals je bent.’ Dat klinkt als een goed advies. Maar het kan een advies zijn dat je moeilijk vindt om op te volgen. Als tiener ben je misschien in „de bloem der jeugd” (1 Korinthiërs 7:36). Vooral de puberteit, waarin je snelle lichamelijke veranderingen doormaakt, is een turbulente periode. Tijdens de puberteit kunnen bepaalde delen van je lichaam in een verschillend tempo groeien — je armen, benen en gelaatstrekken lijken misschien hopeloos buiten proporties. * Hierdoor voel je je misschien opgelaten en onaantrekkelijk. Dan is het ook nog zo dat niet alle jongeren zich in eenzelfde tempo ontwikkelen. Vergeleken met enkele leeftijdgenoten die inmiddels misschien een gespierde lichaamsbouw of een vrouwelijk figuur hebben, lijk jij misschien nog magertjes af te steken.

Hoewel er al veel gezegd is over jongeren die vinden dat ze te zwaar zijn, worden jongeren die vinden dat ze te mager zijn vaak vergeten. Dat is misschien vooral bij sommige etnische groepen het geval en in sommige landen waar slank zijn niet als schoonheidsideaal wordt gezien. Daar wordt een mager meisje misschien gemeen geplaagd omdat ze „vel over been” is.

Hoe staat het met jongens? Volgens onderzoeker Susan Bordo „hebben onderzoeken in verband met iemands lichaamsbeeld die in de decennia vóór 1980 waren gedaan, uitgewezen dat wanneer vrouwen in de spiegel [keken], ze alleen maar gebreken zagen”. En mannen? Bordo vervolgt: „Mannen keken in de spiegel  en zagen óf een beeld dat in orde was óf zelfs een nog beter beeld dan gerechtvaardigd was.” Maar in recente jaren begon daar verandering in te komen. Na opgemerkt te hebben dat meer dan een kwart van de cosmetische chirurgie bij mannelijke patiënten wordt uitgevoerd, brengt Bordo de huidige opleving van de belangstelling van jonge mannen voor fitness in verband met „perfecte” mannelijke lichamen die in de ondergoedreclame in de Verenigde Staten en andere westerse landen te zien was. Dat heeft uiteraard invloed gehad op jongens in de tienerleeftijd. Ze hebben misschien het gevoel dat ze inferieur zijn als ze niet het gespierde lichaam van een mannelijk model hebben.

Dus als jij mager bent, vraag jij je misschien af: ’Wat is er met me aan de hand?’ Het is goed om te weten dat er waarschijnlijk niets aan de hand is.

Waarom je mager bent

Voor veel jongeren is mager zijn geheel normaal. Vaak is het gewoon een neveneffect van de groeispurt en de snelle stofwisseling die optreden in de adolescentie. Gewoonlijk zal je stofwisseling zich stabiliseren wanneer je wat ouder wordt. Maar als je ondanks een gezond voedingspatroon extreem mager bent, zou het goed zijn om eens bij je huisarts binnen te lopen om na te gaan of je niet een of ander gezondheidsprobleem hebt dat gewichtsverlies kan veroorzaken, zoals diabetes.

Steven Levenkron, een bekend deskundige op het gebied van eetstoornissen vertelde aan Ontwaakt!: „Ik herinner me een jonge vrouw met ernstig ondergewicht die naar me werd verwezen met een diagnose van anorexia, en ze zag er inderdaad uit als iemand met een eetstoornis. Maar al gauw besefte ik dat ze een lichamelijke kwaal had en geen psychische. Haar huisarts had verzuimd vast te stellen dat ze de ziekte van Crohn had, een ernstige darmziekte. Die misser had voor dat meisje fataal kunnen zijn.” Als je diabetes hebt of een andere ziekte die gewichtsverlies veroorzaakt, doe je er verstandig aan zorgvuldig de adviezen van je arts op te volgen.

Uiteraard kan mager zijn soms een symptoom zijn van emotionele pijn. In zijn boek Anatomy of Anorexia maakt dr. Levenkron melding van de beweringen van sommige onderzoekers dat een aanzienlijk aantal van de „diabetici die van insuline afhankelijk zijn, eetstoornissen heeft, variërend van dwangmatig overeten tot boulimie tot anorexia”. Een bevoegd arts kan vaststellen of er sprake is van zo’n eetstoornis. *

Praktische tips

Laten we nu eens aannemen dat je bij je huisarts bent geweest en dat je mager maar gezond bent. Wat nu? In Job 8:11 zegt de bijbel: „Zal de papyrusplant hoog opschieten zonder een moerassige plaats? Zal het riet groot worden zonder water?” Net zoals een plant gedijt in de juiste omgeving en met de juiste voeding, heb je een evenwichtig voedingspatroon nodig om je tot een gezonde volwassene te ontwikkelen. Dat is van belang of je nu probeert aan te komen of af te vallen.

Maar kom niet in de verleiding veel vette dingen te gaan eten zodat je sneller zult aankomen. De voedingsdeskundige Susan Kleiner nam tijdens haar onderzoek naar het trainingsdieet van bodybuilders waar dat deze ongeveer 6000 calorieën per dag consumeerden! Maar volgens Kleiner „was de verontrustende bevinding van dit onderzoek dat ze per dag gemiddeld meer dan 200 gram vet aten. Dat is bijna zoveel vet als er in een pakje boter zit! Op korte termijn is dat voldoende om de meeste mensen ziek te maken. Wordt het eten ervan in de loop der tijd een gewoonte, dan zal zo’n enorme hoeveelheid vet tot een hartkwaal leiden.”

Volgens het Amerikaanse Ministerie van Landbouw bestaat de basis voor een evenwichtig eetpatroon uit koolhydraten zoals brood, graanproducten, rijst en pasta. Daarna volgen — bijna net zo belangrijk — groente en fruit. Het ministerie beveelt aan om alleen maar bescheiden hoeveelheden vlees en zuivelproducten te eten.

Om in de gaten te houden wat je precies eet en hoeveel, zou je kunnen proberen een  voedselagenda bij te houden. Draag een week lang een notitieboekje bij je en noteer alles wat je eet en wanneer. Je zult misschien verrast zijn te ontdekken dat je lang niet zoveel eet als je denkt, vooral als je altijd druk in de weer bent. Als actieve tiener kun je per dag makkelijk 3000 of meer calorieën verbranden! Je merkt misschien ook dat je niet zo verstandig eet als je wel zou moeten — met te veel fastfood zoals hamburgers en pizza en niet genoeg fruit en groente.

Hoe staat het met dure voedingssupplementen? Die zijn misschien niet nodig. Veel deskundigen menen dat je alle voeding die je lichaam nodig heeft, kunt binnenkrijgen door gezond voedsel te eten. Vermijd bovenal snelle oplossingen als anabole steroïden. Helaas is het misbruik van steroïden niet alleen een probleem onder tienerjongens. The New York Times bericht: „Het toegenomen gebruik [van steroïden] onder meisjes, wat sommige onderzoekers voor een deel toeschrijven aan een soort omgekeerde anorexia, heeft een niveau bereikt dat in de jaren ’80 voor jongens begon te gelden.” In de Verenigde Staten geeft een alarmerend aantal van 175.000 tienermeisjes toe anabole steroïden te gebruiken. Die middelen zijn in verband gebracht met heel veel tragische bijwerkingen, bij vrouwen onder andere met ongewenst gezichtshaar, onregelmatige menstruatie, en borstkanker; bij mannen met prostaatkanker; en bij zowel mannen als vrouwen met verstopte slagaderen en leverkanker. Steroïden mogen nooit zonder doktersrecept en zonder toezicht van een arts worden ingenomen.

Wees bescheiden en realistisch

De bijbel zegt ons dat we ’bescheiden moeten wandelen met onze God’ (Micha 6:8). Bescheidenheid betekent dat je je bewust bent van je eigen beperkingen. Bescheidenheid zal je helpen realistisch te zijn wat je uiterlijk betreft. Nee, het is niet verkeerd om er goed uit te willen zien. Maar niemand is erbij gebaat als je geobsedeerd bent met je uiterlijk — behalve misschien de mode- en de voedingsindustrie. Fitnessexperts zijn het erover eens dat de gemiddelde man eenvoudig niet de juiste genen heeft om een bodybuilder van wereldformaat te zijn, hoe goed hij ook eet of hoeveel hij ook traint. En als je een meisje bent, kan het zijn dat je lichaam niet zwaarder wordt, ongeacht hoeveel je eet.

Het is opmerkelijk dat een beetje aandacht aan je kleding veel kan doen om te compenseren wat jij als lichamelijke tekortkomingen beschouwt. Vermijd kleren die zulke aspecten van je figuur onnodig accentueren. Sommigen adviseren om lichte kleuren te dragen omdat magere mensen er in donkere tinten nog dunner uitzien.

Bedenk ook dat je persoonlijkheid veel belangrijker is dan je uiterlijk. Op de lange duur zal een charmante lach en een prettige manier van doen je aantrekkelijker maken voor anderen dan goed ontwikkelde spieren of een bepaalde kledingmaat. Als je vrienden je voortdurend kleineren vanwege je uiterlijk, kies dan andere vrienden die je waarderen om wat je innerlijk bent — om wat de bijbel „de verborgen persoon van het hart” noemt (1 Petrus 3:4). Vergeet ten slotte nooit dat „de mèns ziet . . . wat zichtbaar is voor de ogen; maar wat Jehovah aangaat, hij ziet hoe het hart is”. — 1 Samuël 16:7.

[Voetnoten]

[Illustratie op blz. 14]

Sommige jongeren verwijten zichzelf dat ze mager zijn