De piramiden van Mexico

DOOR ONTWAAKT!-CORRESPONDENT IN MEXICO

DE MEESTE mensen hebben tegenwoordig wel gehoord van de piramiden van Egypte. Ook in Amerika hebben archeologen veel piramideachtige bouwwerken gevonden, voornamelijk in Mexico. Net als hun tegenhangers in Egypte zijn de Mexicaanse piramiden vele eeuwen oud en in raadselen gehuld.

Een Egyptische piramide is een graftombe in een reusachtige symmetrische steenhoop. Interne gangen voeren naar de graftombe, het belangrijkste deel van de piramide. De Mexicaanse piramide is echter een grote hoop aarde met een tempel erop en aan de buitenkant een trap die toegang geeft tot de top. Op enkele uitzonderingen na waren de in Amerika gevonden piramiden geen graftomben.

Teotihuacán — „Godenstad”

Een van de opmerkelijkste vindplaatsen van piramiden in Mexico is Teotihuacán, ongeveer vijftig kilometer ten noordoosten van Mexico-Stad. Teotihuacán is nog steeds een mysterie voor antropologen en archeologen. Meer dan 500 jaar voor het ontstaan van de Azteekse cultuur werd deze toenmalige metropool door de bouwers ervan verlaten. De naam Teotihuacán is afkomstig uit het Nahuatl en betekent in die taal „Godenstad” of „Waar mensen goden worden”. Men denkt dat bezoekende Azteken de stad die naam hebben gegeven.

Een van de redacteuren van het tijdschrift National Geographic, George Stuart, legt uit dat „Teotihuacán het eerste echt stedelijke centrum op het westelijk halfrond was . . . Het ontstond rond het begin van het christelijke tijdperk, bleef zo’n zeven eeuwen bestaan en werd toen een legende. Op het hoogtepunt van zijn bloei, rond 500 A.D., woonden er naar schatting 125.000 tot 200.000 mensen.”

Vrijwel midden in de stad staat de grote Zonnepiramide, die aan de basis zo’n 220 bij 225 meter meet en met vijf terrassen nu ongeveer 63 meter hoog is. Om bij de top van de piramide te komen, moet men meer dan 240 treden beklimmen. Ten noorden van de oude stad ligt de 40 meter hoge Maanpiramide. Boven op deze twee voornaamste piramiden hebben ooit tempels gestaan.

Men is de afgelopen tientallen jaren veel over deze piramiden te weten gekomen. Maar, zoals Stuart het verwoordt, „we weten nog steeds vrijwel niets over de oorsprong van de Teotihuacano’s, welke taal ze spraken, hoe hun samenleving was georganiseerd en wat hun ondergang veroorzaakt heeft”.

Andere locaties van piramiden

In het hartje van Mexico-Stad kan men de Grote Tempel van de Azteken bezoeken. Hoewel er geen piramide te zien is, zijn de overblijfselen van een piramidestructuur waarop de Grote Tempel stond nog steeds zichtbaar. Archeologen hebben twee altaren blootgelegd waarop mensenoffers werden gebracht.

Chichén Itzá is een van de meest bezochte piramidelocaties in Mexico. In de Mayastreek liggen veel oude ruïnes, maar deze zijn het makkelijkst te bereiken omdat ze dicht bij de stad Mérida, in Yucatán, liggen. Hoewel ze in Mayagebied gebouwd zijn, is aan de bouwwerken te zien dat de Tolteken er ooit invloed hebben gehad. Sommige gebouwen geven een idee van de hoogontwikkelde wiskundige en astronomische kennis van de bouwers.

In Palenque treffen bezoekers midden in het oerwoud van Chiapas een indrukwekkend Mayacomplex  aan. Tot de vele piramiden en gebouwen behoren het Paleis en de Tempel van de Inscripties. De Tempel van de Inscripties „is een van de beroemdste tempels in heel Meso-Amerika, omdat [de piramide] niet slechts het voetstuk voor een tempel was net als alle andere, maar een grafmonument”, luidt de toelichting in het boek The Mayas — 3000 Years of Civilization. „Binnenin leidt een overwelfde trap omlaag naar de prachtigste grafkamer die ooit in Mayagebied gevonden is.” De graftombe werd gebouwd voor een heerser die in de zevende eeuw leefde — Pacal, of Uoxoc Ahau.

Dit zijn slechts een paar van de piramiden in Mexico. Verspreid over het hele land worden op veel plaatsen nog meer ruïnes en piramiden aangetroffen. Er zijn ook kolossale piramiden in Guatemala en Honduras. Al deze oude bouwwerken tonen aan dat de bewoners van Meso-Amerika hun plaatsen van aanbidding op hoger gelegen grond wilden bouwen. Walter Krickeberg, auteur van het boek Altmexikanische Kulturen, schreef: „De gewoonte om tempels op een trapvormig voetstuk te bouwen vindt haar oorsprong in een oude aanbidding van hoge plaatsen.” Hij voegt eraan toe: „Hoewel wij de hemel als een ’gewelf’ beschouwen, vertegenwoordigde hij voor andere volken een berg waarlangs de zon ’s ochtends opklom en ’s avonds afdaalde; daarom zijn de hellingen ervan trapvormig als bij een reusachtig gebouw. Zo werd de ’kunstmatige berg’ . . ., de trapvormige piramide, bij veel Meso-Amerikaanse volken een symbool van de hemel, zoals uit gebruiken en legenden valt op te maken.”

Dit concept doet bijbelstudenten wellicht denken aan het bijbelverslag over de toren van Babel, gelegen in een stad die later als Babylon bekend kwam te staan. Genesis 11:4 zegt over de bouwers van deze toren: „Nu zeiden zij: ’Komaan! Laten wij een stad voor ons bouwen en ook een toren waarvan de top tot in de hemel reikt, en laten wij ons een beroemde naam maken.’” Niet al te ver van de ruïnes van Babylon hebben archeologen piramideachtige bouwwerken gevonden die als zigurrats bekendstaan.

De vorm van aanbidding die in Babylon was ontstaan, verbreidde zich naar veel delen van de wereld en bereikte waarschijnlijk ook het gebied dat later Mexico ging heten. Het zou geen verbazing wekken als de zigurrats van Babylon en de religie die daar werd beoefend, prototypen waren van de mysterieuze en indrukwekkende piramiden van Mexico.

[Illustratie op blz. 16]

Teotihuacán

[Verantwoording]

CNCA.-INAH.-MEX Reproducción Autorizada por el Instituto Nacional de Antropología e Historia

[Illustratie op blz. 17]

Palenque