Alternatieve therapieën — Waarom velen er gebruik van maken

DE ALTERNATIEVE of aanvullende geneeskunde omvat een groot aantal genezingstechnieken en behandelingen. Veel daarvan vallen onder de algemene noemer naturopathie of natuurgeneeskunde, een geneeswijze die de nadruk legt op het gebruik van natuurlijke middelen en methoden om het lichaam in conditie te brengen en het zichzelf te laten genezen. Een groot aantal van deze therapieën, die eeuwenlang algemeen gangbaar waren, zijn door de hedendaagse geneeskunde lange tijd niet toegepast, of genegeerd.

 In de Journal of the American Medical Association van 27 augustus 1960 werd bijvoorbeeld opgemerkt dat het toepassen van kou bij verbrandingen „al in de oudheid bekend [was], maar door zowel artsen als leken genegeerd schijnt te zijn. Hoewel incidentele verwijzingen in de literatuur deze vorm van behandeling unaniem aanbevelen, wordt ze tegenwoordig niet algemeen toegepast. De meeste artsen zeggen zelfs ’dat doet men niet’, hoewel niemand eigenlijk weet waarom niet.”

De afgelopen decennia echter is het toepassen van koud water of koude compressen bij verbrandingen opnieuw door de conventionele geneeskunde aanbevolen. In The Journal of Trauma van september 1963 werd bericht: „Sinds de rapporten van Ofeigsson en Schulman in 1959 en 1960 is belangstelling ontstaan voor het gebruik van koud water bij de eerste behandeling van verbrandingen. Wij hebben het afgelopen jaar patiënten met deze methode behandeld; onze klinische resultaten waren aanmoedigend.”

De behandeling met koud water is betrekkelijk veilig en schenkt beslist aangename verlichting. Hydrotherapie, waarbij op verschillende manieren van water gebruik wordt gemaakt om ziekten te behandelen, wordt in de alternatieve geneeskunde toegepast, en nu worden verschillende vormen van deze behandeling ook door de moderne geneeskunde erkend. *

Alternatieve therapeuten maken ook vaak gebruik van planten om ziekten te behandelen. In sommige delen van de aarde is dat al honderden — zelfs duizenden — jaren de gewoonte. In India bijvoorbeeld is het gebruik van kruiden reeds lang een pijler waarop de geneeskunde rust. Tegenwoordig wordt de geneeskracht van bepaalde planten praktisch overal door veel artsen erkend.

Een opmerkelijke ervaring

Ongeveer honderd jaar geleden werd Richard Willstätter, die later de biochemie van planten ging bestuderen, beïnvloed door wat er met een goede jonge vriend van hem, de tienjarige Sepp Schwab, gebeurde. Sepp had een ernstig geïnfecteerd been waarvan een arts zei dat het geamputeerd moest worden om zijn leven te redden, maar Sepps ouders stelden de operatie uit tot de volgende ochtend. Intussen zochten ze een herder op die erom bekendstond dat hij gebruikmaakte van geneeskrachtige kruiden. De herder verzamelde een combinatie van planten, sneed ze heel fijn totdat ze een massa vormden die op gekookte spinazie leek, en bracht die op de wond aan.

Tegen de ochtend was de wond vooruitgegaan, en de operatie werd opnieuw uitgesteld. De behandeling werd voortgezet en na verloop van tijd was de wond volledig genezen. Willstätter ging scheikunde studeren aan de Universiteit van München (Duitsland) en won later de Nobelprijs voor ontdekkingen die hij had gedaan in verband met zijn onderzoekingen van plantenpigmenten, speciaal  chlorofyl. Veelzeggend is dat zo’n 25 procent van de farmaceutische geneesmiddelen die nu worden gebruikt, geheel of gedeeltelijk is bereid uit chemische verbindingen die van nature in planten voorkomen.

De noodzaak van evenwichtigheid

Toch moet erkend worden dat een medische behandeling die voor de een wonderen doet, voor een ander wellicht weinig effect heeft. De doeltreffendheid van een therapie hangt van heel veel factoren af, zoals om welke ziekte het gaat, hoe ernstig ze is en de algemene gezondheidstoestand van de patiënt. Zelfs timing kan een factor zijn.

Alternatieve methoden werken gewoonlijk langzamer dan orthodoxe methoden, en dus kan het zijn dat een ziekte die wellicht tot staan gebracht had kunnen worden als ze eerder ontdekt en behandeld was, zich zover ontwikkelt dat er krachtige geneesmiddelen nodig zijn — misschien zelfs een operatie — om het leven van de patiënt te redden. Het kan daarom onverstandig zijn aan een therapie vast te houden alsof die de enige manier zou zijn om een gezondheidsprobleem op te lossen.

De alternatieve geneeskunde verschilt van de conventionele therapieën in haar benadering van gezondheid. Haar geneesmethoden zijn gewoonlijk meer preventief en leggen het accent op iemands leefstijl en omgeving en hoe deze factoren van invloed zijn op zijn of haar gezondheid. Met andere woorden, therapeuten die een alternatieve behandeling toepassen, kijken over het algemeen naar de hele persoon in plaats van alleen naar een ziek orgaan of een aandoening.

Een reden waarom men alternatieve geneeskunde heel aantrekkelijk vindt, is ongetwijfeld het idee dat de natuurlijke producten die er worden gebruikt en de behandelingsmethoden milder zijn en minder gevaarlijk dan die welke in de conventionele geneeskunde worden aangewend. Daarom zullen, aangezien er een toenemende belangstelling is om te weten welke medische behandelingen veilig en doeltreffend zijn, in het volgende artikel enkele voorbeelden van alternatieve therapieën worden gegeven.

[Voetnoot]