Poging om het Vaticaan uit de VN te zetten

HET in Rome gevestigde persbureau Inter Press Service (IPS) berichtte dat „een internationale coalitie van meer dan zeventig niet-gouvernementele organisaties (ngo’s) een mondiale campagne is gestart om het Vaticaan uit de Verenigde Naties te zetten”. Momenteel is het Vaticaan een permanente waarnemer, of niet-lidstaat, in de VN-organisatie. Het Vaticaan heeft die status al sinds 1964.

Waarom heeft deze groep ngo’s, die tegen eind april vorig jaar was uitgegroeid tot honderd organisaties over de hele wereld, bezwaar tegen de positie van het Vaticaan in de VN? Omdat het Vaticaan, zo voeren de ngo’s aan, een religieuze autoriteit is en geen politieke staat. Frances Kissling, voorzitter van Katholieken voor een Vrije Keuze, zei tegen IPS dat de coalitie zich niet verzet tegen het recht van het Vaticaan om zijn mening te uiten, maar „wat ter discussie staat, is het recht van deze niet-staat om een positie te bekleden samen met regeringen”.

Anika Rahman, directeur internationale programma’s bij het Centrum voor Wetten en Beleid inzake Voortplanting, is het hiermee eens. Volgens IPS heeft ze gezegd dat „als de VN de Heilige Stoel vanwege zijn religieuze autoriteit behandelen als een staat met permanente privileges als waarnemer, de wereldorganisatie een precedent schept voor soortgelijke claims door andere religies”. Ze voegde eraan toe: „Om ervoor te zorgen dat de Verenigde Naties geen enkele specifieke religie begunstigen, dient het religieuze entiteiten als de Rooms-Katholieke Kerk niet te worden toegestaan als niet-lidstaat aan dit forum deel te nemen.”

Maar hoe staat het met het argument dat het Vaticaan een staat is en daarom recht heeft op zijn huidige status? „Dat is ’dure woorden’-dubbelzinnigheid”, antwoordde Kissling in een interview. „We zeggen dat dit in wezen een vijftiende-eeuwse definitie is van het staat zijn en dat de Heilige Stoel eigenlijk de bestuurlijke structuur is van de religie.” Ze voegde eraan toe dat de termen „Vaticaan” en „de Heilige Stoel” beide „synoniemen zijn voor de Rooms-Katholieke Kerk”.

Veel van de wrevel van de ngo’s tegen de huidige positie van het Vaticaan binnen de VN wordt veroorzaakt door de opvattingen van het Vaticaan over bevolkingsvraagstukken. Het Vaticaan heeft bijvoorbeeld VN-conferenties — zoals de Internationale Conferentie over Bevolking en Ontwikkeling in Caïro in 1994 en de Vrouwenconferentie in Peking in 1995 — gebruikt om zijn sterke visie tegen geboortebeperking uit te dragen. „Omdat de meeste beslissingen van de VN worden genomen bij consensus”, merkt IPS op, „hebben afwijkende stemmen zoals die van het Vaticaan onderhandelingen over kwesties die verband houden met bevolking, anticonceptie, vrouwenrechten, en gezondheidsmaatregelen met betrekking tot voortplanting gedwarsboomd.”

Volgens Kissling „is de passende rol voor het Vaticaan die van een ngo — dezelfde als alle andere ngo’s die moslims, hindoes, boeddhisten, bahaʹi’s en andere religieuze organisaties vertegenwoordigen”. De coalitie wil dat de secretaris-generaal van de VN, Kofi Annan, en uiteindelijk de Algemene Vergadering van de VN, de positie die het Vaticaan binnen het grootste politieke orgaan ter wereld inneemt, officieel aan een herziening onderwerpen.

[Illustraties op blz. 31]

Een afgevaardigde van het Vaticaan houdt een rede voor de VN

[Verantwoording]

UN/DPI Photo by Sophie Paris

UN photo 143-936/J. Isaac