Jonge mensen vragen . . .

Waarom is Pa bij ons weggegaan?

„Ik heb nooit goed begrepen waarom m’n vader is weggegaan. Alles wat ik wist, had ik van m’n moeder gehoord.” — James. *

WANNEER een vader zijn spullen pakt en zijn gezin verlaat, laat hij vaak een diep gevoel van pijn en bitterheid achter. „Ik was echt van de kaart toen mijn vader en moeder uit elkaar gingen”, zegt de veertienjarige James die hierboven werd geciteerd. En als een vader vertrekt zonder ook maar iets uit te leggen en dan nalaat contact te houden, kunnen zijn kinderen misschien nog jaren later te kampen hebben met gevoelens van schuld, afwijzing en wrok. *

Als jouw vader is weggegaan, ben je je er misschien pijnlijk van bewust wat daarvoor de reden was. „Mijn vader ging weg vanwege een andere vrouw”, zegt een jongere die Michael heet. „Ik heb hem een keer met haar gezien en het maakte me woedend. Ik had het gevoel dat Pa ons had verraden.” Maar in sommige gevallen kan het vertrek een opluchting betekenen. Melissa, wier vader een alcoholist is, zegt: „Als hij was gebleven, was het voor ons moeilijker geweest.”

In veel gevallen hebben kinderen echter geen idee waarom hun vader is vertrokken en dat kan zijn afwezigheid alleen nog maar pijnlijker doen lijken. Toegegeven, je wist misschien dat je ouders problemen hadden, maar je had nooit gedacht dat ze uit elkaar zouden gaan. Robert weet nog: „Toen Pa wegging, snapte ik echt niet wat er allemaal aan de hand was. Ik wist alleen dat het heel slecht ging omdat mijn ouders altijd ruzie hadden.”

Waarom gaan sommige vaders ervandoor? Als jouw vader weg is gegaan, moet je dat dan opvatten als een persoonlijke afwijzing? En waarom aarzelen je ouders misschien om je er veel over te vertellen? Zijn ze je geen uitleg schuldig?

Waarom ze erover zwijgen

De redenen voor het vertrek van een vader zijn nooit plezierig. Vaak is de reden overspel — wangedrag dat gewoonlijk goed verborgen is gebleven voor het gezin. Als een vrouw achter zo’n wandaad komt, kan ze besluiten om zich van haar man te laten scheiden. Ze vraagt hem misschien zelfs om geruisloos te vertrekken voordat ze de scheiding heeft aangevraagd. De kinderen hebben wellicht geen flauw idee waarom dit gebeurt.

Maar probeer eens te begrijpen waarom je moeder misschien geen zin heeft om precies uit de doeken te doen wat er is gebeurd. Om te  beginnen kan ze het gevoel hebben dat als ze het wangedrag van je vader zou onthullen, dit de ellende alleen maar zou vergroten. Bedenk ook hoe pijnlijk het voor een vrouw moet zijn om erachter te komen dat haar man ontrouw is geweest (Maleachi 2:13, 14). Als overspel dus de oorzaak is van het uiteengaan van je ouders, kijk er dan niet van op als je moeder de zaak te pijnlijk vindt om te bespreken.

Hoe staat het met je vader? Als hij je moeder ontrouw is geweest, is het begrijpelijk dat hij er niet met jou over wil praten. Sommige mannen voelen zich zo schuldig over hun wangedrag dat ze het zelfs niet kunnen verdragen hun kinderen onder ogen te komen! Ondanks hun beschamende gedrag blijven veel vaders echter van hun kinderen houden en proberen ze misschien het contact met hen weer te herstellen.

In sommige gevallen gaat de vader weg vanwege wangedrag van zijn vrouw en doet hij alle moeite om een hechte band met zijn kinderen te houden. Maar in andere gevallen is een scheiding helemaal niet het gevolg van overspel maar de climax van jaren van echtelijk geruzie (Spreuken 18:24). * Omdat dit vaak achter gesloten deuren gebeurt, heb je misschien geen idee waar de ruzies over gingen.

De bijbel zegt in Spreuken 25:9: „Bepleit uw eigen zaak met uw naaste, en openbaar het vertrouwelijke gesprek van een ander niet.” Soms zijn er bij onenigheden in een huwelijk intieme zaken betrokken. Echt, je bent waarschijnlijk beter af wanneer je over dat soort dingen niets hoort. Bovendien maakt het onthullen van een ’vertrouwelijk gesprek’ een slechte situatie vaak slechter. Je bent misschien geneigd partij te kiezen — waardoor de kloof in jullie gezin alleen nog maar wordt vergroot. Op de lange duur ben je dus misschien beter af als je ouders de details van hun onenigheden vóór zich houden.

Vechten tegen wrok door inzicht te krijgen

Toch is het moeilijk om niet kwaad te worden en geen wrok te koesteren als je vader het gezin heeft verlaten en je geen antwoord hebt op de vraag waarom hij dat heeft gedaan. Maar de bijbel zegt in Spreuken 19:11 dat ’het inzicht van een mens stellig zijn toorn vertraagt [niet per se doet verdwijnen]’. En je hoeft niet alle details te kennen om inzicht te hebben.

De bijbel helpt ons bijvoorbeeld om te begrijpen dat onze ouders onvolmaakt zijn. Er staat: „Allen hebben gezondigd en bereiken niet de heerlijkheid Gods” (Romeinen 3:23). Wanneer je deze pijnlijke waarheid accepteert, kan het je helpen de fouten van je ouders in het juiste perspectief te zien. Als bijvoorbeeld je vader zijn huwelijksgeloften heeft geschonden, is dat een ernstige tekortkoming — een waarvoor hij God verantwoording schuldig is (Hebreeën 13:4). Maar dat betekent niet per definitie dat hij jou heeft afgewezen of dat hij niet van je houdt.

Alle echtparen hebben te maken met ’verdrukking in hun vlees’ (1 Korinthiërs 7:28). En hoewel daarvoor geen excuus bestaat, geven sommige mannen en vrouwen toe aan kwaaddoen onder de druk van het leven in deze wereld vol problemen. Robert vertelt: „Pa wilde het beste voor ons. We verhuisden naar een gebied waar hij dacht meer te verdienen zodat we in een mooi huis konden wonen en ons gezin gelukkig zou zijn.” Maar de goedbedoelde pogingen van zijn vader om een beter leven voor zijn gezin voor elkaar te boksen mislukten al gauw. Robert legt uit: „Pa ging het langzamer aan doen wat het bezoeken van christelijke vergaderingen betreft. Toen raakte hij zijn baan kwijt. Na een tijdje begon hij op mijn moeder en mijn zus te schelden.” Snel daarna gingen de dingen  zo ver achteruit dat zijn vader en moeder gingen scheiden.

Robert had vanwege het falen van zijn vader helemaal verteerd kunnen worden door bitterheid. Maar doordat hij inzicht had in zijn vaders situatie werd zijn boosheid getemperd. Hoewel de echtscheiding van zijn ouders droevig was, heeft het Robert iets belangrijks geleerd. Hij zegt: „Als ik een gezin begin, moeten geestelijke dingen op de eerste plaats komen.”

De al eerder genoemde Michael moest ook vechten tegen gevoelens van bitterheid. „Ik wilde mijn vader kwetsen voor wat hij ons had aangedaan”, bekent hij. Maar hij hield contact met zijn vader. Na verloop van tijd was Michael zelfs in staat zijn woede te laten varen en de draad van zijn leven weer op te pakken.

Jij wilt misschien ook proberen om naar gelang de situatie dat toelaat een zo normaal mogelijke band met je vader te houden. Toegegeven, hij heeft jou en je moeder misschien pijn gedaan. Maar je bent waarschijnlijk niet van alle feiten op de hoogte. En zelfs al weet je dat hij schuldig is aan kwaaddoen, hij is nog steeds je vader. Je bent verplicht hem op zijn minst een mate van respect te tonen (Efeziërs 6:1-3). Vermijd in de omgang met hem boosheid, woede, geschreeuw en gescheld (Efeziërs 4:31). Blijf indien mogelijk neutraal wat onenigheden binnen het huwelijk van je ouders betreft. Door je beide ouders ervan te verzekeren dat je van hen houdt, kun je misschien met beiden een goede verstandhouding hebben.

Het is niet jouw fout

Wanneer je vader bij jullie gezin weggaat, is dat waarschijnlijk een van de pijnlijkste dingen die je ooit zult meemaken. Maar zelfs als je nooit achter alle redenen voor zijn vertrek komt, is het niet nodig het gevoel te hebben dat het jouw fout was. Het is waar dat het misschien voelt als een persoonlijke afwijzing. Maar huwelijken gaan zelden kapot vanwege de kinderen. Je ouders hebben een gelofte voor God afgelegd om bij elkaar te blijven. Het is hun verantwoordelijkheid — en niet die van jou — om zich daaraan te houden. — Prediker 5:4-6.

Als je je echter verward, schuldig of verantwoordelijk voelt, waarom zou je dan niet proberen dat tegen je ouders te zeggen? Misschien zijn ze dan wel openhartig en geven ze je de geruststelling waaraan je behoefte hebt. James, die in het begin werd geciteerd, geeft toe: „Ik dacht altijd dat het mijn schuld was, totdat mijn vader en moeder er met mij voor gingen zitten en met me gingen praten.” De jonge Nancy voelde zich ook schuldig toen haar vader en moeder uit elkaar gingen. Na diverse gesprekken met haar moeder kon Nancy concluderen: „Kinderen mogen zichzelf geen verwijten maken voor wat hun ouders doen.” Ja, als je je ouders hun „eigen vracht” verantwoordelijkheid laat dragen, kan dat voorkomen dat je je emotioneel te zwaar belast voelt (Galaten 6:5). Maar hoe kun je omgaan met het feit dat er bij jullie thuis nu geen vader meer is? Een toekomstig artikel in deze serie zal hierop enkele antwoorden geven.

[Voetnoten]

[Illustratie op blz. 15]

Geef niet jezelf de schuld voor de huwelijksproblemen van je ouders