De zienswijze van de bijbel

Zijn dromen boodschappen van God?

NAAR verluidt was het idee van de uitvinder Elias Howe voor het ontwerp van de naaimachine gebaseerd op een droom. De componist Mozart zei dat veel van de thema’s voor zijn muziek hun oorsprong vonden in dromen. Zo beweerde ook de scheikundige Friedrich August Kekulé von Stradonitz dat hij in een droom de structuur van het benzeenmolecuul had ontdekt. Zulke voorvallen zijn zeker niet uniek. Door de geschiedenis heen hebben veel culturen dromen aan het bovennatuurlijke toegeschreven. In sommige culturen gelooft men dat de droomwereld en de wereld waarin men verkeert wanneer men wakker is, beide even reëel zijn.

De bijbel bevat een aantal verslagen waarin dromen worden beschreven als een belangrijke bron van informatie — een vorm van goddelijke communicatie (Rechters 7:13, 14; 1 Koningen 3:5). God communiceerde bijvoorbeeld in dromen met Abraham, Jakob en Jozef (Genesis 28:10-19; 31:10-13; 37:5-11). De Babylonische koning Nebukadnezar ontving profetische dromen van God (Daniël 2:1, 28-45). Bestaat er daarom misschien een goede reden om te geloven dat er ook nu nog dromen zijn die van God afkomstig zijn?

Dromen die van God afkomstig zijn

In de bijbel werden door God geïnspireerde dromen altijd om een specifieke reden teweeggebracht. Het is waar dat de dromer soms niet onmiddellijk de betekenis van de droom kon begrijpen. In veel gevallen verschafte de „Onthuller van geheimen” echter zelf de uitleg zodat er geen twijfel over zou bestaan wat de droom betekende (Daniël 2:28, 29; Amos 3:7). Dromen die van God afkomstig waren, vertoonden niet de vage onlogica die vaak kenmerkend is voor gewone dromen.

Soms werden dromen door God gebruikt om sleutelfiguren in de verwezenlijking van zijn voornemen te beschermen. De ontvangers van dergelijke dromen waren niet per se dienstknechten van God. De astrologen bijvoorbeeld die het jonge kind Jezus bezochten, keerden niet bij de moordzuchtige Herodes terug zoals hij had gevraagd. Waarom niet? Ze  kregen in een droom een waarschuwing (Mattheüs 2:7-12). Dat gaf Jezus’ pleegvader, Jozef, genoeg tijd om met zijn gezin naar Egypte te vluchten, in reactie op de leiding die ook hij in een droom had ontvangen. Dat redde het leven van het jonge kind Jezus. — Mattheüs 2:13-15.

Eeuwen daarvoor kreeg een Egyptische farao dromen over zeven volle korenaren en zeven vette koeien die een contrast vormden met zeven verschrompelde korenaren en zeven magere koeien. Jozef legde de dromen met goddelijke hulp correct uit: Egypte zou zeven jaren van overvloed genieten, gevolgd door zeven jaren van hongersnood. Doordat de Egyptenaren dit van tevoren wisten, konden ze voorbereidingen treffen en voedselvoorraden aanleggen. Dat was van grote betekenis om de nakomelingen van Abraham in het leven te behouden en hen naar Egypte te leiden. — Genesis hoofdstuk 41; 45:5-8.

Koning Nebukadnezar van Babylon had eveneens een droom. Daarin werd de opkomst en val voorzegd van toekomstige wereldmachten die rechtstreeks van invloed zouden zijn op Gods volk (Daniël 2:31-43). Later had hij nog een droom die zijn persoonlijke val — zijn waanzinnigheid — voorzei en zijn daaropvolgende genezing. Deze profetische droom had een grotere vervulling en wees nauwkeurig op de oprichting van het Messiaanse koninkrijk door middel waarvan God zijn wil zou volbrengen. — Daniël 4:10-37.

Hoe staat het in deze tijd?

Ja, God heeft inderdaad via dromen met een aantal mensen gecommuniceerd. Maar de bijbel geeft aan dat dit vrij zeldzaam was. Dromen zijn nooit de voornaamste vorm van goddelijke communicatie geweest. Er waren veel getrouwe dienaren van God die nooit via een droom boodschappen van God hebben ontvangen. Gods gebruik van dromen om met de mens te communiceren, kan worden vergeleken met Zijn scheiden van de Rode Zee. We weten dat hij dit één keer deed, maar dat was zeker niet zijn gebruikelijke manier van handelen met zijn volk. — Exodus 14:21.

De apostel Paulus erkende dat Gods geest in zijn tijd op veel bijzondere manieren ten aanzien van zijn dienstknechten werkzaam was. Paulus zei: „Aan de een wordt . . . door middel van de geest spraak van wijsheid gegeven, aan een ander spraak van kennis overeenkomstig dezelfde geest, aan een ander geloof door dezelfde geest, aan een ander gaven van gezondmakingen door die ene geest, aan weer een ander het doen van krachtige werken, aan een ander het profeteren, aan een ander het onderscheiden van geïnspireerde uitspraken, aan een ander verschillende talen en aan een ander het uitleggen van talen” (1 Korinthiërs 12:8-10). Hoewel door God geïnspireerde dromen niet specifiek worden genoemd, ontvingen een aantal christenen klaarblijkelijk door God geïnspireerde dromen als een van de gaven van de geest als vervulling van Joël 2:28. — Handelingen 16:9, 10.

De apostel zei echter over deze speciale gaven: „Hetzij er gaven van profeteren zijn, ze zullen worden weggedaan; hetzij er talen zijn, ze zullen ophouden; hetzij er kennis is, ze zal worden weggedaan” (1 Korinthiërs 13:8). Tot de gaven die zouden worden „weggedaan”, behoorden klaarblijkelijk de diverse vormen van goddelijke communicatie. Na de dood van de apostelen hield God ermee op deze speciale gaven aan zijn dienstknechten te verlenen.

In deze tijd proberen deskundigen nog steeds te begrijpen hoe het proces van dromen in zijn werk gaat en of het dromen een praktische functie heeft. De bijbel werpt geen licht op zulke kwesties. Maar aan personen die aan hun dromen per se goddelijke boodschappen willen ontlenen, geeft de bijbel wel een waarschuwing. Zacharia 10:2 zegt: „De beoefenaars van waarzeggerij . . . het zijn dromen zonder enige waarde die zij blijven spreken.” God waarschuwt ook tegen het zoeken van voortekens (Deuteronomium 18:10-12). In het licht van deze waarschuwingen verwachten christenen in deze tijd niet dat ze via hun dromen goddelijke leiding ontvangen. In plaats daarvan beschouwen ze dromen gewoon als iets wat men tijdens zijn slaap ondergaat.