Een generatie die gevaar loopt

„Nog maar twee maanden geleden was ik gelukkig en actief. Nu ben ik iedere keer dat ik iets kan ondernemen daar te moe voor. Ik voel me ellendig en ik ben zo opvliegend dat ik niet begrijp hoe iemand me nog kan verdragen. Het is moeilijk te zeggen waarom ik me plotseling zo dwars voel.” — Paul.

„Ik huil veel en ben vaak enorm verdrietig. Als ik niet verdrietig ben, voel ik me gewoon als verdoofd. Ik kan nergens van genieten. M’n vriendinnen interesseren me niet meer. Ik slaap veel. De meeste dagen kan ik m’n bed niet uit om naar school te gaan en m’n cijfers zijn flink achteruitgegaan.” — Melanie.

PAUL en Melanie zijn niet de enigen. Uit onderzoeken blijkt dat ongeveer acht procent van alle adolescenten in de Verenigde Staten last heeft van een vorm van depressie en dat jaarlijks zo’n vier procent ernstig depressief wordt. Maar deze cijfers vertellen niet het hele verhaal, want bij een depressie wordt vaak een verkeerde diagnose gesteld of er wordt helemaal niet aan de mogelijkheid ervan gedacht. „Na het onderzoek onder kinderen en tieners doorgenomen te hebben,” schrijft de adolescentenpsycholoog David G. Fassler, „denk ik zelfs dat ruim één op de vier jongeren vóór hun achttiende verjaardag een ernstige episode van depressie zal doormaken.”

 Rampzalige gevolgen

Depressie heeft een rampzalig effect op tieners. Deskundigen denken zelfs dat depressie bij adolescenten een belangrijke rol speelt in eetstoornissen, psychosomatische kwalen, moeilijkheden op school en gevallen van verslaving.

Tragischer nog: er blijkt verband te bestaan tussen depressie en zelfdoding onder tieners. Volgens het Nationale Instituut voor de Geestelijke Volksgezondheid in de VS berooft wel zeven procent van de zwaar depressieve jongeren zich van het leven. * Zelfs dat geeft nog niet de volle omvang van het probleem weer, omdat men denkt dat op elke jongere die zich van het leven berooft, velen meer daar een poging toe doen. Het is dan ook met reden dat in een rapport van de Carnegie Council on Adolescent Development wordt gezegd: „Gaat men thans lichtvaardig met de problemen van adolescenten om, dan vraagt men om grote moeilijkheden. Die veronachtzaming brengt een generatie echt in gevaar.”

Een zorgeloos leven?

Sommigen vinden het moeilijk te geloven dat tieners echt depressief kunnen zijn. ’Het zijn nog maar kinderen’, redeneren volwassenen vaak. ’Ze hebben een zorgeloos leven en de spanningen van volwassenen hebben ze zeker niet.’ Of toch wel? Het is een feit dat adolescenten met spanningen te maken hebben die veel intenser zijn dan veel volwassenen beseffen. Dr. Daniel Goleman verklaart: „Sinds het begin van de [twintigste] eeuw heeft elke nieuwe generatie wereldwijd een groter risico gelopen op een zware depressie in de loop van het leven dan haar ouders — en dan spreken we niet over gewone neerslachtigheid, maar over een verlammende lusteloosheid, over melancholie, zelfmedelijden en een overweldigende wanhoop. En die episoden beginnen op steeds jongere leeftijd.”

Toch zouden veel ouders daartegen in kunnen brengen: ’Wij zijn de adolescentie doorgekomen zonder depressief te raken. Waarom gaat ons kind zo gebukt onder negatieve gevoelens?’ Maar volwassenen mogen hun ervaring als adolescenten niet vergelijken met die van de jongeren nu. Per slot van rekening verschillen personen in de manier waarop ze de wereld om hen heen ervaren en in hun reactie erop.

Daarbij komt nog dat de tieners van nu voor een extra uitdaging staan. „Ze groeien op in een wereld die sterk verschilt van die uit de jeugd van hun ouders”, schrijft dr. Kathleen McCoy in haar boek Understanding Your Teenager’s Depression. Na een aantal aanzienlijke veranderingen opgesomd te hebben die in recente decennia hebben plaatsgevonden, concludeert dr. McCoy: „Tieners voelen zich nu minder veilig, machtelozer en minder hoopvol dan wij een generatie geleden.”

Gezien het veelvuldig voorkomen van depressies onder tieners zal in de volgende artikelen worden ingegaan op drie vragen:

• Wat zijn enkele symptomen van depressie bij tieners?

• Waardoor wordt de aandoening veroorzaakt?

• Hoe kunnen depressieve tieners worden geholpen?

[Voetnoot]