Hoe u kunt helpen

„Depressieve kinderen hebben hulp nodig. Maar kinderen kunnen die hulp niet zelf inroepen. Een volwassene moet het probleem eerst onderkennen en het serieus nemen. Dat is het moeilijkste.” — Dr. Mark S. Gold.

WAT kunt u doen als u vermoedt dat uw tiener depressief is? Trek vooral geen overhaaste conclusies. Per slot van rekening zouden de symptomen op iets heel anders kunnen duiden. * Bovendien maken alle jongeren af en toe periodes van humeurigheid door. Maar als de toestand zo blijft en meer lijkt te zijn dan een tijdelijke inzinking, dan zou het het beste kunnen zijn een arts te raadplegen. Het is goed op dat punt Jezus’ woorden in gedachte te houden: „De gezonden hebben geen geneesheer nodig, maar zij die iets mankeren wel.” — Mattheüs 9:12.

Verstrek uw arts openhartig alle mogelijke nuttige informatie, met inbegrip van recente veranderingen in het leven van de tiener die zouden kunnen bijdragen tot zijn of haar lusteloosheid. Zorg ervoor dat de arts voldoende tijd neemt om naar de symptomen te luisteren voordat hij een diagnose stelt. „Het is onmogelijk in een enkele sessie van twintig minuten alle informatie te verzamelen die nodig is om een kind volkomen te evalueren”, waarschuwt dr. David G. Fassler.

Stel de arts vrijuit alle vragen die u hebt. Is de arts bijvoorbeeld van oordeel dat uw tiener klinisch depressief is, dan zou u kunnen vragen waarom hij andere diagnoses heeft uitgesloten. Hebt u uw twijfels over de beoordeling van de arts, vertel hem dan dat u een second opinion wilt.  Een integere en oprechte arts zal u dat beslist niet ontraden.

Acceptatie

Is uw tiener klinisch depressief, schaam u dan niet voor de situatie. Het is nu eenmaal zo dat depressie de fijnste jongeren kan overkomen. De bijbel laat zien dat pijnlijke emoties sommigen hebben getroffen die hun uiterste best deden om God te dienen, ongeacht hun leeftijd. Denk eens aan de trouwe Job, die zich door God verlaten voelde en daarom te kennen gaf dat hij het leven verafschuwde (Job 10:1; 29:2, 4, 5). Hanna was een dienares van God die zo „bitter van ziel” raakte dat ze niet kon eten (1 Samuël 1:4-10). Dan was er de godvruchtige man Jakob, die dagenlang rouwde na de dood van zijn zoon en ’weigerde zich te laten troosten’. Jakob uitte zelfs de wens zich bij zijn zoon in het graf te mogen voegen! (Genesis 37:33-35) Emotionele smart spruit dus niet altijd voort uit een geestelijke tekortkoming.

Niettemin kan depressie bij een tiener een zware tol van de ouders eisen. „Emotioneel loop ik op eieren”, zegt de moeder van een depressief meisje. „Ik ben bezorgd, bang, vijandig, boos en uitgeput.” Een andere moeder bekent: „Als ik soms de deur uit ging en een moeder zag winkelen met haar tienerdochter, dan brak m’n hart omdat ik het gevoel had dat ik dat met [mijn dochter] niet meer doen kon en het ook nooit meer goed zou komen.”

Zulke gevoelens zijn normaal. Maar soms kunnen ze overweldigend worden. Waarom zou u, als dat gebeurt, niet een goede vriend in vertrouwen nemen? Spreuken 17:17 vermeldt: „Een ware metgezel heeft te allen tijde lief, en is een broeder die geboren wordt voor de tijd dat er benauwdheid is.” Verwaarloos ook het gebed niet. De bijbel verzekert ons dat als we onze last op God werpen, hij ons zal schragen. — Psalm 55:22.

De schuldvraag

Veel ouders van depressieve tieners raken intens ontmoedigd en hebben het gevoel dat ze op de een of andere manier schuld hebben aan de situatie. „Als je kind depressief is,” bekent een ouder, „voel je je inderdaad schuldig en kan niemand je op andere gedachten brengen. Je blijft je afvragen: ’Wat hebben we verkeerd gedaan? Waar lag het keerpunt? Hoe heb ik ertoe bijgedragen?’” Hoe kunnen ouders op dat punt evenwichtig blijven denken?

Het lijdt geen twijfel dat een koude, strenge sfeer in huis een nadelige uitwerking op een kind kan hebben. De  bijbel vermaant vaders met reden: „Tergt uw kinderen niet, zodat zij niet moedeloos worden” (Kolossenzen 3:21). Ouders zouden er dus goed aan doen de manier waarop ze met hun kinderen omgaan te analyseren en waar nodig wijzigingen aan te brengen. Maar depressie is niet altijd het gevolg van slecht ouderschap. De stoornis kan in feite in de liefdevolste gezinnen voorkomen. Ouders die al het mogelijke doen om hun kinderen te helpen, behoeven zich dus niet schuldig te voelen.

Het is net zo belangrijk de depressieve tiener niet de schuld te geven. Per slot van rekening heeft hij of zij de stoornis nauwelijks in de hand. „Ik zou het hem nooit kwalijk nemen als hij waterpokken of longontsteking had”, zegt een moeder. „Maar bij depressie”, bekent ze, „heb ik dat wel gedaan. Ik heb het mijn kind kwalijk genomen dat hij ziek werd — en dat vind ik vreselijk.” Depressie als een ziekte in plaats van als een zwakte te bezien, zal ouders en anderen helpen zich erop te concentreren hoe ze de patiënt kunnen steunen.

Het grootbrengen van een depressieve tiener kan de band tussen de ouders enorm onder druk zetten. „We gaven elkaar de schuld,” zegt een moeder, „vooral als we dachten aan het leven dat we hadden verwacht te hebben en het leven dat we hadden door onze zoon.” Tim, die een dochter heeft die aan depressie lijdt, geeft toe: „Het is o zo gemakkelijk je huwelijkspartner de schuld te geven. Als ouders huwelijksproblemen hebben voordat het kind tekenen van depressie begint te vertonen, zou het raadselachtige gedrag van het kind de druppel kunnen zijn die de emmer doet overlopen.” Laat de depressie van een kind geen  wig in uw huwelijk drijven! Het heeft echt weinig zin om de schuld bij iemand te zoeken — of dat nu bij uzelf, uw kind of uw huwelijkspartner is. Het belangrijkste is dat de patiënt steun krijgt.

Hoe tot steun te zijn

De bijbel spoort christenen aan: „Spreekt bemoedigend tot de terneergeslagen zielen” (1 Thessalonicenzen 5:14). Als de depressieve jongere gekweld wordt door minderwaardigheidsgevoelens, kunt u helpen. Hoe? In ieder geval niet met veroordelende uitspraken als „Zo mag je je niet voelen” of „Dat is een verkeerde instelling”. Streef er in plaats daarvan naar u in zijn gevoelens te verplaatsen, „medegevoel” te tonen (1 Petrus 3:8). Paulus spoorde christenen aan: „Weent met mensen die wenen” (Romeinen 12:15). Bedenk dat iemand die echt depressief is, intens lijdt. De pijn is niet ingebeeld en wordt evenmin geveinsd gewoon om aandacht te vragen. Probeer na geluisterd te hebben, de patiënt meer te laten vertellen. Vraag waarom hij of zij zich zo voelt. Help de tiener dan zachtaardig en geduldig in te zien waarom zo’n minderwaardigheidsgevoel niet gerechtvaardigd is. Door de patiënt te verzekeren van Gods liefde en barmhartigheid, kunt u zijn of haar angsten misschien helpen verlichten. — 1 Petrus 5:6, 7.

Er kunnen nog meer praktische stappen zijn die u kunt nemen. Het kan bijvoorbeeld nodig zijn ervoor te zorgen dat uw depressieve tiener voldoende rust, voeding en lichaamsbeweging krijgt (Prediker 4:6). Worden er medicijnen voorgeschreven, dan zou het verstandig zijn de tiener te helpen er het belang van in te zien die in te nemen. Geef het nooit op een steun te zijn en blijf altijd van liefde blijk geven.

Het is waar dat depressie bij een tiener een martelende ervaring kan zijn, voor de patiënt en voor de rest van het gezin. Uiteindelijk zullen geduld, volharding en liefde de grondslag vormen voor het helpen van depressieve tieners.

[Voetnoot]

[Inzet op blz. 11]

Iemand die echt depressief is, lijdt intens. De pijn is niet ingebeeld

[Kader op blz. 13]

ALS JIJ EEN DEPRESSIEVE TIENER BENT

Je staat er niet alleen voor en je situatie is beslist niet hopeloos. Je depressie zou verband kunnen houden met (1) een verstoord biochemisch evenwicht of (2) omstandigheden in je leven die je nauwelijks of helemaal niet in de hand hebt. Hoe dan ook, jou valt niets te verwijten. Maar wat kun je in verband ermee doen?

De bijbel zegt: „Er bestaat een vriend die aanhankelijker is dan een broeder” (Spreuken 18:24). Waarom zou je zo’n vriend niet zoeken en bij hem of haar je gevoelens uitstorten? Een van je ouders of een andere rijpe volwassene kan je grootste bondgenoot zijn in de strijd tegen depressie.

Als je ouders het vermoeden hebben dat je aan een klinische depressie lijdt, zullen ze misschien met je naar een arts gaan die ervaring heeft met het behandelen van de stoornis. Dat is een verstandige stap, want vaak kan depressie voor een groot deel verholpen worden door behandeling, waar die beschikbaar is. Is er bijvoorbeeld sprake van een verstoord chemisch evenwicht, dan zou er een antidepressivum voorgeschreven kunnen worden. Mocht dat bij jou het geval zijn, schaam je dan niet dat je medicijnen moet gebruiken. Ze herstellen eenvoudig het juiste evenwicht in je lichaamschemie en dat kan de sleutel zijn om je te helpen een mate van vreugde en stabiliteit in je leven terug te krijgen.

Veel depressieve jongeren hebben troost gevonden door in de bijbel te lezen en door in gebed dichter tot God te naderen. De bijbel verzekert ons: „Jehovah is nabij de gebrokenen van hart; en de verbrijzelden van geest redt hij.” * — Psalm 34:18.

[Voetnoot]

 [Kader/Illustratie op blz. 14]

HULP EN HOOP VOOR DEPRESSIEVE TIENERS

Omdat depressie een complex onderwerp is, konden niet alle aspecten ervan in deze korte reeks artikelen besproken worden. Niettemin zijn de uitgevers van Ontwaakt! ervan overtuigd dat de aangedragen punten tieners en hun ouders kunnen helpen om met deze afmattende stoornis om te gaan.

Misschien is het u opgevallen dat veel van de raad in het voorgaande artikel op de bijbel gebaseerd was. Het is waar dat de bijbel een oud boek is, maar de raad erin is in deze tijd nog even praktisch als toen die werd opgetekend. Waarom? Omdat de tijden wel zijn veranderd, maar de menselijke aard gelijk is gebleven. We worden met dezelfde fundamentele kwesties geconfronteerd als vorige generaties. Het verschil is dat deze problemen nu groter en verstrekkender zijn.

Maar er is nog een reden waarom de bijbel bijzonder praktisch is: hij is door God geïnspireerd (2 Timotheüs 3:16). Als onze Schepper weet hij wat we nodig hebben om zo veel mogelijk van ons leven te maken.

Natuurlijk is de bijbel geen medisch handboek en het blijft dus noodzakelijk dat we de juiste behandeling zoeken voor ziekten, zoals depressie. Maar de bijbel bevat wel beginselen die ons kunnen helpen patiënten te troosten. Meer nog, de bijbel bevat Gods belofte dat hij weldra al onze kwalen zal genezen (Psalm 103:3). Ja, het is Jehovah’s voornemen „het hart der verbrijzelden te doen opleven”. — Jesaja 57:15.

Zou u graag meer over die geweldige hoop weten? Neem dan contact op met de plaatselijke Getuigen van Jehovah of schrijf naar een van de adressen op bladzijde 5 van dit tijdschrift.

[Illustratie op blz. 10]

Streef ernaar medegevoel te tonen

[Illustratie op blz. 11]

Als de depressieve stemming van een tiener aanhoudt, is het verstandig een arts te raadplegen

[Illustraties op blz. 12]

Zoek als ouder de schuld niet te snel bij uzelf, uw huwelijkspartner of uw tiener