Jonge mensen vragen . . .

Hoe kan ik ophouden met al dat gepieker?

„Een van de stressigste dingen voor een jongere kan de toekomst zijn. Je maakt je zorgen over jezelf. Moet ik op mezelf gaan wonen? Gaan studeren? Aan de volletijddienst beginnen? Gaan trouwen? Er ligt zoveel voor je open dat je er bang van wordt.” — Shane, 20 jaar.

BEN jij een echte piekeraar? Veel jongeren wel, en om uiteenlopende redenen. Een nieuwsbrief met adviezen voor ouders berichtte: „Een wereldwijde enquête die onlangs in 41 landen werd gehouden onder tieners in de leeftijd van vijftien tot achttien jaar onthulde dat het krijgen van een goede baan de voornaamste zorg van de tieners van tegenwoordig is.” Meteen daarna volgde bezorgdheid over de gezondheid van hun ouders. De angst om iemand te verliezen van wie ze hielden, stond ook hoog op de lijst.

Een enquête van het Amerikaanse ministerie van Onderwijs kwam tot de conclusie dat „de druk om goede cijfers te halen” voor veel jongeren in de Verenigde Staten een belangrijke reden tot bezorgdheid was. Dezelfde enquête liet zien dat een niet gering aantal jongeren zich net zo voelt als Shane (die aan het begin werd geciteerd). Ashley, een andere jongere, zegt: „Ik pieker over m’n toekomst.”

Weer andere jongeren maken zich zorgen om hun fysieke veiligheid. Volgens een enquête uit 1996 vond bijna 50 procent van de jongeren in de Verenigde Staten dat er steeds meer geweld voorkwam op hun school. Meer dan acht miljoen tieners (37 procent) meldden dat ze iemand kenden die bij een schietpartij gewond was geraakt of werd gedood!

Maar niet alle zorgen hebben met sombere dingen te maken. Veel jongeren zitten het meest in over hun sociale leven. Een online tijdschrift met ouders als doelgroep zei: „Tieners maken zich echt zorgen over het hebben van een vriend of vriendin, maar vaker maken ze zich zorgen over het feit dat ze helemaal geen vrienden hebben.” Megan, een tiener, klaagt: „Wat moet je doen om er cool uit te zien en cool over te komen? Ik heb een paar vrienden nodig.” In dezelfde trant zegt Natanael, een vijftienjarige christelijke jongere: „De kinderen op school zitten in over hun stijl. Ze maken zich zorgen over hoe ze lopen, praten en hoe ze overkomen op anderen. Ze zijn bang dat ze stom overkomen.”

Problemen horen bij het leven

Het zou leuk zijn als we zorgeloos door het leven konden gaan. De bijbel zegt echter dat de mens in zijn korte leven voortdurend te maken heeft met zorgen, ’verzadigd is van beroering’ (Job 14:1). Problemen — en de zorgen die ermee  gepaard gaan — zijn daarom een deel van het leven. Maar als je je gedachten door zorgen en ongerustheid laat overheersen, kan dat erg nadelig voor je zijn. De bijbel waarschuwt: „Angstige bezorgdheid in het hart van een man zal het neerbuigen.” — Spreuken 12:25.

Een manier om onnodige bezorgdheid te vermijden, is door je eigen gedrag te beheersen. Ana van zestien zegt: „Veel van mijn klasgenoten zijn bang om zwanger te raken of een soa op te lopen.” Zulke zorgen kun je echter vermijden door vast te houden aan de morele maatstaven van de bijbel (Galaten 6:7). Toch zijn misschien niet al je problemen zo duidelijk, of zo eenvoudig op te lossen. Hoe kun je dan ophouden met zoveel te piekeren?

„Verstandig piekeren”

Veel mensen laten toe dat zorgen hen ’verlammen’. Een artikel dat in een tienerblad stond, opperde echter dat iemand ’verstandig kan piekeren’ door bezorgdheid om te zetten in constructieve daden! De bijbel bevat veel beginselen die je daarbij helpen. Lees Spreuken 21:5 eens: ’De plannen van de vlijtige leiden tot voordeel.’ Stel bijvoorbeeld dat je een avondje organiseert voor een paar vrienden in de gemeente. Een goede planning kan je veel gepieker besparen. Vraag je af: ’Wie zal ik nu uitnodigen? Wanneer wil ik dat ze arriveren? Wanneer wil ik dat ze vertrekken? Hoeveel heb ik echt nodig wat drankjes en hapjes betreft? Wat zijn enkele leuke dingen om te doen waarvan iedereen zal genieten?’ Hoe meer je de dingen uitkient, hoe waarschijnlijker het is dat je avondje goed zal verlopen.

Je kunt echter zorgen in de hand werken door toe te laten dat dingen te ingewikkeld worden. Jezus Christus gaf de volgende raad aan een vrouw die zich meer voor haar gast uitsloofde dan nodig was: „Toch zijn maar weinig dingen nodig, of maar één” (Lukas 10:42). Vraag je dus af: ’Wat is echt belangrijk om dit avondje te laten slagen?’ Als je de dingen eenvoudig houdt, kan dit je misschien helpen je bezorgdheid tot een minimum te beperken.

Een andere oorzaak van bezorgdheid kan je veiligheid op school zijn. Misschien kun je niet veel doen om de situatie daar te veranderen. Je kunt echter wel praktische stappen nemen om jezelf te beschermen. Spreuken 22:3 zegt dat een verstandig persoon het gevaar ziet en zichzelf in veiligheid brengt. Doordat je simpelweg gevaarlijke plaatsen vermijdt — niet alleen de afgelegen plekken, maar ook de ruimten waar geen toezicht is en waar rebelse jongeren zich meestal ophouden — kan dit de kans dat je in de problemen raakt verminderen.

Schoolopdrachten kunnen ook een bron van bezorgdheid zijn. Misschien heb je verscheidene belangrijke huiswerkopdrachten en zit je erover in dat je ze niet allemaal op tijd afkrijgt. In Filippenzen 1:10 staat een nuttig beginsel: ’Vergewis je van de belangrijker dingen.’ Ja, leer prioriteiten te stellen! Kijk welke opdracht het urgentst is en doe die dan eerst. Daarna begin je aan de volgende. Geleidelijk zul je gaan merken dat je de situatie weer in de hand hebt.

Vraag advies

Toen Aaron jong was, zat hij er zo over in of hij zou slagen voor zijn eindexamen dat hij pijn in zijn borst kreeg. Hij zegt: „Ik zei het tegen mijn ouders en die stuurden me naar de dokter. Hij zag meteen dat er niets mis was met mijn hart en legde uit hoe bezorgdheid het lichaam kan beïnvloeden. Later hielpen mijn ouders me in te zien dat ik alles had gedaan wat ik kon om me op het examen voor te bereiden en dat ik me nu drukker moest maken om de zorg voor mezelf. Mijn ongerustheid verdween, ik had geen  last meer van pijn in mijn borst en het ging goed met mijn examen.”

Als je je gedeprimeerd voelt door bezorgdheid, lijd dan niet in stilte. Spreuken 12:25, die al eerder werd aangehaald, zegt verder dat ’het goede woord het hart verheugt’. Maar ’een goed woord’ van aanmoediging kun je alleen krijgen als je over je ’angstige bezorgdheid’ praat!

Om te beginnen zou je de dingen met je ouders kunnen bespreken; het is heel goed mogelijk dat ze een paar suggesties voor je hebben. Nog een bron van steun zijn de geestelijk rijpe personen in je plaatselijke christelijke gemeente. De vijftienjarige Janelle vertelt: „Ik maakte me zorgen omdat ik naar de middelbare school zou gaan, ik was bang voor alles wat ik tegen zou komen — drugs, seks, geweld — totdat ik erover sprak met een gemeenteouderling. Hij gaf me veel praktische suggesties. Ik voelde me meteen beter omdat ik me nu realiseerde dat ik de situatie aankon.”

Stel dingen niet uit

Soms is er iets wat we moeten doen, maar stellen we het uit omdat we het vervelend vinden. De negentienjarige Shevone had bijvoorbeeld een meningsverschil met een medechristen. Ze wist dat ze het uit moest praten, maar ze schoof het voor zich uit. Ze geeft toe: „Hoe langer ik het uitstelde, hoe meer ik ermee zat.” Toen herinnerde ze zich Jezus’ woorden in Mattheüs 5:23, 24 die een aansporing zijn voor christenen om zulke problemen onmiddellijk op te lossen. „Toen ik het uiteindelijk deed,” zegt ze, „was ik opgelucht.”

Stel jij iets uit — een vervelende opdracht of een ongemakkelijke confrontatie? Handel die dan snel af en er is weer een ding minder om je zorgen over te maken.

Ernstige situaties

Niet alle situaties zijn zo gemakkelijk opgelost. Neem bijvoorbeeld de situatie van een jonge man die Abdur heet. Zijn moeder heeft kanker en hij moet zowel voor haar als voor zijn jongere broer zorgen. Uiteraard maakt Abdur zich zorgen over de ziekte van zijn moeder. Maar hij zegt: „Ik laat me leiden door Jezus’ woorden: ’Wie van u kan door bezorgd te zijn één el aan zijn levensduur toevoegen?’ In plaats van mezelf doodmoe te maken, probeer ik de situatie te overdenken om te bepalen wat de beste resultaten zal opleveren.” — Mattheüs 6:27.

Het valt niet mee om kalm te blijven in een crisissituatie. Sommige mensen raken zo van de kaart dat ze zichzelf verwaarlozen en weigeren te eten. Het boek Helping Your Teenager Deal With Stress waarschuwt echter dat wanneer je essentiële voeding laat staan, je ’nog minder goed tegen de nadelige gevolgen van stress kunt en nog vatbaarder bent voor ernstige gezondheidsproblemen’. Zorg dus goed voor jezelf in fysiek opzicht. Neem voldoende rust en eet genoeg.

De grootste verlichting kun je vinden door de raad uit de bijbel op te volgen: ’Werp je last op Jehóvah, en hijzelf zal je schragen. Nooit zal hij toelaten dat de rechtvaardige wankelt’ (Psalm 55:22). Shane, die aan het begin werd geciteerd, was bezorgd over zijn toekomst. „Ik ging me meer op Gods Woord en zijn voornemen concentreren”, zegt hij. Al gauw besefte hij dat hij een gelukkige toekomst zou hebben als hij zijn leven zou gebruiken om God te dienen (Openbaring 4:11). „Ik maakte me niet langer zorgen over mezelf”, zegt Shane. „Ik had iets belangrijkers om over na te denken.”

Als je dus merkt dat je te veel piekert, zoek dan positieve manieren om met je probleem om te gaan. Win advies in van rijpe personen. En leg bovenal je bezorgdheid aan Jehovah voor, ’want hij zorgt voor je’ (1 Petrus 5:7). Met zijn hulp zul je misschien niet meer zoveel piekeren.

[Illustratie op blz. 13]

Praat met je ouders over je zorgen

[Illustratie op blz. 14]

Hoe eerder je problemen aanpakt, hoe eerder je kunt ophouden met piekeren