Jonge mensen vragen . . .

Wat is erop tegen om iemand iets betaald te zetten?

„Hij heeft me beledigd.” — Conneel, een vijftienjarige die gevangenzit voor moord.

De veertienjarige Andrew, die tijdens een dansfeest op school een lerares vermoordde, beweerde dat hij de leraren en zijn ouders haatte en dat hij kwaad was op meisjes omdat ze hem hadden afgewezen.

HET tijdschrift Time noemt het „een dodelijk patroon”. Een razende jongere smokkelt een moordwapen zijn school binnen en opent het vuur op zijn schoolkameraden en leraren. Zulke tragische incidenten lijken in de Verenigde Staten zo gewoon te zijn geworden dat een nieuwszender de trend beschreef als „een explosie van geweld”.

Gelukkig zijn schietpartijen op school nog betrekkelijk zeldzaam. Niettemin onthullen de recente, uit woede gepleegde misdrijven hoe woest sommige jongeren in wezen zijn. Waar lijkt de oorzaak van die uitbarstingen te liggen? Enkele van deze jongeren waren duidelijk razend vanwege onrecht of machtsmisbruik dat ze hadden ondervonden door toedoen van gezagdragers. Anderen waren klaarblijkelijk woedend geworden door aanhoudend gepest van leeftijdgenoten. Een twaalfjarige jongen die een klasgenoot doodschoot — en daarna zichzelf — werd gepest omdat hij dik was.

Nu zouden de meeste jongeren waarschijnlijk nooit serieus overwegen om zulk extreem geweld te gebruiken. Toch valt het niet mee om op te boksen tegen de gekwetste gevoelens en pijn die ontstaan wanneer je het slachtoffer bent van racisme, bedreigingen of wrede pesterij. Terugdenkend aan zijn schooltijd zegt Ben: „Ik was altijd kleiner dan de meeste kinderen van mijn leeftijd. En omdat ik stekeltjeshaar had, werd ik altijd geplaagd door andere kinderen die me klappen op mijn hoofd gaven. Daar werd ik erg kwaad om. Wat het nog erger maakte, was dat toen ik hulp zocht bij de schoolleiding, die me negeerde. Dat maakte me nog kwader!” Ben zegt verder: „Het enige dat me ervan weerhield een vuurwapen te nemen en die mensen neer te schieten, was het feit dat ik er geen een had.”

Hoe moet je jongeren bezien die eropuit zijn degenen pijn te doen die hen hebben gekwetst? En wat moet je doen als je zelf het slachtoffer wordt van een slechte behandeling? Laten we voor een antwoord hierop eens zien wat Gods Woord erover zegt.

Zelfbeheersing — Een teken van sterkte!

Een slechte behandeling en een onrechtvaardige beoordeling zijn beslist niet nieuw. Een bijbelschrijver gaf dit advies: „Laat af van toorn en laat de woede varen; betoon u niet verhit enkel om kwaad te doen” (Psalm 37:8). Maar al te vaak  verliest iemand door zijn woede ook zijn zelfbeheersing en wordt de woede geuit zonder de gevolgen ervan in aanmerking te nemen. Als je toelaat dat je „verhit” raakt, kan dat uitlopen op een woede-uitbarsting! Wat kan het gevolg zijn?

Kijk eens naar het voorbeeld in de bijbel van Kaïn en Abel. Kaïn werd zeer boos op zijn broer Abel. Het gevolg was dat ’toen zij op het veld waren, Kaïn voorts zijn broer Abel aanviel en hem doodde’ (Genesis 4:5, 8). Nog een voorbeeld van onbeheerste woede was dat van koning Saul. Jaloers op de militaire prestaties van de jonge David, wierp hij niet alleen een speer naar David, maar ook naar zijn eigen zoon Jonathan! — 1 Samuël 18:11; 19:10; 20:30-34.

Zeker, er zijn tijden dat je best kwaad mag zijn. Maar zelfs als verontwaardiging te rechtvaardigen is, kan ze — wanneer ze niet wordt beheerst — op een ramp uitlopen. Simeon en Levi bijvoorbeeld waren beslist terecht kwaad op Sichem toen ze erachter kwamen dat hij hun zus Dina had verkracht. Maar in plaats van kalm te blijven, wakkerden ze de hevige woede nog aan, zoals blijkt uit hun latere woorden: „Behoort iemand onze zuster dan als een prostituée te behandelen?” (Genesis 34:31) En toen hun woede het kookpunt had bereikt, ’gingen ze ertoe over ieder hun zwaard te nemen en voorts, zonder dat iemand ook maar iets vermoedde, gingen ze naar de stad en doodden al wat mannelijk was’ in Sichems dorp. Hun woede was besmettelijk, want „de andere zonen van Jakob” deden aan de moordzuchtige aanval mee (Genesis 34:25-27). Zelfs jaren later sprak Jakob, de vader van Simeon en Levi, nog afkeurend over hun onbeheerste woede. — Genesis 49:5-7.

Hieruit kunnen we een belangrijk punt leren: onbeheerste woede is geen teken van sterkte, maar van zwakte. In Spreuken 16:32 staat: „Hij die langzaam tot toorn is, is beter dan een sterke man, en hij die zijn geest beheerst dan wie een stad inneemt.”

Hoe dwaas het is wraak te nemen

De bijbel geeft daarom de volgende raad: „Vergeldt niemand kwaad met kwaad. . . . Wreekt uzelf niet” (Romeinen 12:17, 19). Wraak nemen — of dat nu gebeurt met fysiek geweld of alleen met harde woorden — is iets wat God niet goedkeurt. Tegelijkertijd is zo’n wraakactie eenvoudig onpraktisch en onverstandig. Om te beginnen heeft geweld gewoonlijk meer geweld tot gevolg (Mattheüs 26:52). En harde woorden lokken vaak meer harde woorden uit. Bedenk ook dat woede vaak onterecht is. Kun je bijvoorbeeld echt weten of de persoon die jou heeft beledigd een hekel aan je heeft? Zou het kunnen zijn dat de persoon gewoon onnadenkend of een beetje bot was? En zelfs als er slechte bedoelingen in het spel waren, is de juiste reactie op de situatie dan het nemen van wraak?

Let eens op de woorden van de bijbel in Prediker 7:21, 22: „Geef ook uw hart niet aan alle woorden die de mensen zoal spreken, opdat gij uw knecht geen kwaad over u hoort afsmeken. Want uw eigen hart weet maar al te goed de vele malen zelfs dat gij, ja gij, kwaad over anderen hebt afgesmeekt.” Het is inderdaad vervelend als mensen onaardige dingen over je zeggen. Maar de bijbel erkent dat dit nu eenmaal zo is. Jij hebt waarschijnlijk ook weleens dingen over anderen gezegd die je beter niet had kunnen zeggen, nietwaar? Waarom zou je dus te heftig reageren als iemand iets onaardigs over jou zegt? De beste manier om met plagen om te gaan, is vaak het gewoon te negeren.

Zo is het ook niet verstandig om te heftig te reageren wanneer je het gevoel hebt dat je verkeerd bent behandeld. Een tiener die David heet, weet nog wat er gebeurde toen hij met een paar medechristenen aan het basketballen was. „Iemand van de andere ploeg raakte me met de bal”, zegt hij. David, die prompt de conclusie trok dat dit expres werd gedaan, nam wraak en smeet de bal terug naar de andere speler. „Ik was echt woest”, geeft hij toe. Maar voordat de dingen verder uit de hand liepen, bad hij tot Jehovah. Hij zei tegen zichzelf: ’Waar ben ik nu mee bezig, wil ik met een broeder vechten?’ Later boden ze elkaar hun excuses aan.

In zulke situaties is het goed aan het voorbeeld van Jezus Christus te denken. „Wanneer hij werd beschimpt, ging hij niet terugschimpen. Wanneer hij leed, ging hij niet dreigen” (1 Petrus 2:23). Wanneer je dus onder druk staat, reageer dan niet, maar bid tot God en vraag hem  of hij je wil helpen om je zelfbeheersing te bewaren. Hij zal genereus „heilige geest geven aan wie hem erom vragen” (Lukas 11:13). In plaats van wraak te nemen als iemand je heeft beledigd, moet je misschien op de persoon afstappen en erover praten (Mattheüs 5:23, 24). Of als je het slachtoffer van de een of andere vorm van ernstige pesterij bent — misschien van een treiteraar op school — ga dan geen dreigende confrontatie aan. In plaats daarvan moet je praktische stappen nemen om jezelf te beschermen. *

Een jongere die een punt zette achter woede-uitbarstingen

Veel jongeren hebben die bijbelse beginselen toegepast — met goede resultaten. Neem Catrina. Toen ze klein was, werd ze afgestaan ter adoptie. Ze vertelt: „Ik had problemen met woedeaanvallen omdat ik niet begreep waarom mijn biologische moeder me had afgestaan. Dus reageerde ik dat af op mijn adoptiemoeder. Om wat voor domme reden dan ook had ik het gevoel dat wanneer ik háár kwetste, ik eigenlijk op de een of andere manier wraak nam op mijn biologische moeder. Dus deed ik van alles — schelden, stampen, in woede uitbarsten. Met deuren slaan deed ik het liefst. Ik zei ook altijd: ’Ik haat je!’ — allemaal omdat ik zo kwaad was. Als ik terugkijk, kan ik niet geloven dat ik zulke dingen heb gedaan.”

Wat heeft Catrina geholpen haar woede te beheersen? Ze antwoordt: „De bijbel lezen! Dat is heel belangrijk omdat Jehovah weet hoe we ons voelen.” Ze vond ook troost wanneer zij en haar familie Ontwaakt!-artikelen lazen die over haar specifieke gezinssituatie gingen. * „We konden er samen rustig voor gaan zitten en dan elkaars gevoelens begrijpen”, herinnert ze zich.

Ook jij kunt leren je gevoelens van woede te beheersen. Wanneer je te maken krijgt met geplaag of getreiter, of wanneer je verkeerd wordt behandeld, denk dan aan de woorden in Psalm 4:4: „Raakt in beroering, maar zondigt niet.” Die woorden kunnen een hulp voor je zijn om niet toe te geven aan verwoestende woede.

[Voetnoten]

[Illustratie op blz. 15]

De beste manier om met plagen om te gaan, is vaak het gewoon te negeren