Waarom is het goed uw kinderen voor te lezen?

„Ze kwam naar me toe, kroop op mijn schoot, haar boek vol ezelsoren . . . en pindakaasvegen achter zich aan slepend, en zei . . .: ’Help me lezen, Pappa, help me lezen.’” — Dr. Clifford Schimmels, hoogleraar in de opvoedkunde.

KINDEREN leren enorm snel. Onderzoek toont aan dat de hersenen van kinderen die jonger zijn dan drie jaar zich snel ontwikkelen. De alledaagse activiteiten van ouders zoals voorlezen, zingen en het tonen van genegenheid kunnen een cruciale rol spelen bij de gezonde ontwikkeling van een kind. Volgens één onderzoek leest echter slechts ongeveer de helft van alle ouders met kinderen tussen de twee en acht jaar hun kinderen dagelijks voor. U vraagt u misschien af: ’Maakt voorlezen aan mijn kind echt zoveel uit?’

Liefde voor lezen aankweken

Deskundigen zeggen dat het heel veel uitmaakt. „De allerbelangrijkste activiteit om de kennis bij te brengen die nodig is om uiteindelijk goed te kunnen lezen, is voorlezen aan kinderen. Dat geldt vooral in de jaren voordat ze naar school gaan”, zegt het rapport Becoming a Nation of Readers.

Tijdens het luisteren naar verhalen die uit een boek worden voorgelezen, leren kinderen op jonge leeftijd dat de letters op de bladzijde corresponderen met de woorden in onze gesproken vocabulaire. Ook raken ze vertrouwd met het taalgebruik in boeken. „Elke keer dat we een kind voorlezen, sturen we een ’plezier’-berichtje naar de hersenen van het kind. Je zou het zelfs een reclamespotje kunnen noemen dat het kind conditioneert om boeken en ander gedrukt materiaal met plezier in verband te brengen”, merkt een handleiding over voorlezen op. Ouders die deze liefde voor boeken koesteren, zullen bij hun kinderen een levenslang verlangen om te lezen aankweken.

Hen helpen de wereld om hen heen te begrijpen

Ouders die hun kinderen voorlezen, kunnen een waardevol geschenk geven — kennis van mensen, plaatsen en dingen. Met betrekkelijk weinig kosten kunnen ze „wereldreizen” maken via de bladzijden van het boek. Neem bijvoorbeeld de tweejarige Anthony, wiens moeder hem vanaf de geboorte heeft voorgelezen. Ze zegt: „Zijn eerste bezoek aan de dierentuin was voor hem een feest van herkenning.” Herkenning? Ja, hoewel Anthony voor het eerst zebra’s, leeuwen, giraffen en andere  dieren in het echt zag, had hij al met deze dieren kennisgemaakt.

Zijn moeder legt verder uit: „Anthony heeft in de eerste twee jaar van zijn leven op een plezierige manier kennisgemaakt met talloze mensen, dieren, voorwerpen en ideeën, allemaal via de bladzijden van boeken.” Ja, aan kinderen voorlezen wanneer ze klein zijn, kan veel bijdragen aan hun begrip van de wereld waarin ze leven.

Aan een hechte band werken

In de vormingsjaren ontwikkelen jonge kinderen opvattingen die hun daden in de latere jaren zullen beïnvloeden. Ouders moeten daarom het fundament leggen voor een hechte band die gekenmerkt wordt door vertrouwen, wederzijds respect en begrip. Voorlezen kan een hulp zijn in dit proces.

Wanneer ouders er de tijd voor nemen hun kinderen in hun armen te nemen en voor te lezen, is de boodschap duidelijk: „Ik houd van je.” Phoebe, een moeder in Canada, zei over het voorlezen aan haar zoon, die nu acht jaar is: „Mijn man en ik hebben het gevoel dat het er buitengewoon veel toe heeft bijgedragen dat Nathan zich nauw met ons verbonden voelt. Hij is open tegen ons en vertelt ons vaak hoe hij over dingen denkt. We hebben er een speciale band door gekregen.”

Cindy heeft al vanaf de tijd dat haar dochter ongeveer een jaar was en oplettend genoeg om een minuut of twee te zitten luisteren, de gewoonte haar voor te lezen. Is het al die tijd en moeite waard geweest? Cindy merkt op: „De vriendelijke, vredige sfeer van samen lezen is vaak alles wat nodig is om Abigail aan het praten te krijgen over iets wat er op school is gebeurd of over een of ander probleem met een vriendinnetje. Welke ouder zou niet graag zo’n reactie zien?” Ongetwijfeld kan voorlezen bijdragen tot een hechte band tussen ouder en kind.

Belangrijke vaardigheden voor het leven bijbrengen

„Onze kinderen krijgen tegenwoordig via de televisie en uit andere bronnen zoveel mentaal afval te verwerken, dat ze meer dan ooit behoefte hebben aan mentale voeding, heldere gedachten, gezond verstand en geestelijk houvast — dingen die hen zullen helpen naar hun waarden te leven en hun leven in het juiste perspectief te zien”, zegt het boek 3 Steps to a Strong Family. Ouders zijn het beste in staat een positieve en gezonde invloed uit te oefenen.

Wanneer een kind ingewikkelde en goedgeformuleerde zinnen te horen krijgt, zoals die in boeken te vinden zijn, kan dat een nuttig instrument zijn om hem te leren zich zowel in spraak als in schrift uit te drukken. Dorothy Butler, de auteur van Babies Need Books, zegt: „De kwaliteit van iemands gedachten zal afhangen van de kwaliteit van zijn taal. Taal is beslist het belangrijkste uitgangspunt wat leren en intelligentie betreft.” Het vermogen om goed te communiceren is het levenssap van goede verhoudingen met anderen.

Voorlezen uit geschikte boeken kan ook aanmoedigen tot een goede moraal en goede waarden. Ouders die hun kinderen voorlezen en met hen redeneren kunnen hen helpen probleemoplossende vaardigheden te ontwikkelen. Wanneer Cindy haar dochter Abigail voorlas, lette ze goed op hoe ze  reageerde op situaties die in de verhalen voorkwamen. „Als ouders kunnen we meer over subtiele trekken in haar persoonlijkheid te weten komen en haar hopelijk in een heel vroeg stadium helpen een onjuiste denkwijze te voorkomen.” Voorlezen aan kinderen kan beslist de geest en het hart onderwijzen.

Maak lezen plezierig

Lees voor op een luchtige manier, waarbij u de sfeer ontspannen, informeel en gezellig houdt. Opmerkzame ouders weten wanneer ze met lezen moeten ophouden. Lena zegt: „Soms is Andrew, die twee jaar is, erg moe en zit hij niet lang stil. Dan verkorten we ons leesschema om aan zijn stemming tegemoet te komen. We willen niet dat Andrew lezen vervelend gaat vinden, dus dringen we het hem niet op als hij geen zin meer heeft.”

Bij voorlezen komt veel meer kijken dan slechts uitspreken wat er staat. Weet wanneer u de bladzijde van een boek met plaatjes moet omslaan om de spanning op te bouwen. Zorg ervoor dat u de tekst vloeiend voorleest. Ook stembuiging en klemtoon kunnen het verhaal een stuk levendiger maken. De warmte in uw stem kan uw kind een gevoel van geborgenheid geven.

De voordelen zijn het grootst wanneer uw kind actief meedoet. Las af en toe een pauze in en stel open vragen. Borduur voort op de antwoorden van uw kind door alternatieve mogelijkheden aan te dragen.

Wees selectief in de keuze van boeken

De belangrijkste factor is echter misschien wel het kiezen van goede boeken. Dat vergt een beetje voorbereiding. Selecteer boeken zorgvuldig en gebruik alleen die boeken die een positieve of leerzame boodschap en een goede moraal bevatten. Kijk goed naar de omslag, de illustraties en de algemene stijl. Kies boeken die voor zowel ouder als kind interessant zijn. Vaak zullen kinderen vragen steeds opnieuw hetzelfde verhaal voor te lezen.

Ouders over de hele wereld hebben vooral genoten van Mijn boek met bijbelverhalen *. Het doel van het boek is dat ouders het met hun jonge kinderen lezen, en het kan kinderen niet alleen helpen goede lezers te worden maar ook hun interesse voor de bijbel stimuleren.

Ouders die hun kinderen voorlezen, kunnen hun goede leesgewoonten bijbrengen die in het hele verdere leven zinvolle resultaten kunnen opleveren. JoAnne merkte op over haar dochter: „Niet alleen heeft Jennifer al voordat ze naar school ging leren lezen en schrijven en is ze van lezen gaan houden, maar wat belangrijker is, ze is van onze Grootse Schepper, Jehovah, gaan houden. Jennifer heeft geleerd zich op zijn geschreven Woord, de bijbel, te verlaten als gids bij al haar beslissingen.” Ja, waar u een kind van leert houden, kan belangrijker zijn dan de vaardigheden die hem of haar worden bijgebracht.

[Voetnoot]

[Kader/Illustratie op blz. 14]

Wanneer u uw kind voorleest

• Begin ermee wanneer hij of zij nog heel klein is.

• Gun uw kind de tijd om aan het voorlezen te wennen.

• Lees verhalen voor die u beiden leuk vindt.

• Lees zo vaak als u kunt voor en met gevoel.

• Betrek uw kind erbij door vragen te stellen.

[Illustratieverantwoording op blz. 13]

Photograph taken at the Wildlife Conservation Society’s Bronx Zoo