Op zoek naar dolfijnen ’down under’

DOOR EEN ONTWAAKT!-MEDEWERKER IN NIEUW-ZEELAND

 VOLGENS de Griekse essayist Plutarchus „is hij het enige schepsel dat van de mens houdt om de mens, zonder op voordeel uit te zijn”. Over welk schepsel had hij het? Over de dolfijn, een zoogdier dat nauw verwant is aan de walvis.

Zoals The World Book Encyclopedia vermeldt, „geloven veel wetenschappers dat dolfijnen tot de intelligentste dieren behoren, samen met chimpansees en honden”. Toch worden dolfijnen, zoals Plutarchus opmerkte, niet tot mensen aangetrokken om alleen maar gevoerd te worden. Integendeel, het lijkt erop dat veel van die dieren gewoon van ons gezelschap genieten. „Hoewel de dolfijn de mens misschien niet nodig heeft,” zegt het boek Mysteries of the Deep, „is hij nieuwsgierig en is het goed mogelijk dat hij er net zoveel plezier aan beleeft onze capriolen gade te slaan als wij de zijne.” Van de 32 soorten zeedolfijnen leven er 4 in Nieuw-Zeeland: de gewone dolfijn, de tuimelaar, de donkergekleurde dolfijn, en de kleinste dolfijn ter wereld — de Hectordolfijn. *

In de Bay of Islands, een schilderachtig kustgebied in Nieuw-Zeeland, wemelt het van de dolfijnen. Omdat we die graag willen zien, nemen we in de plaats Russell de boot. Onze gids vertelt ons dat we behalve tuimelaars en gewone dolfijnen misschien orka’s en grienden zullen zien, die allemaal verwant zijn aan de dolfijn. Om ze te vinden, zo raadt ze ons aan, moeten we opletten of we ergens ’spuitgatfonteintjes’ of hun rugvin waarnemen. „Soms”, zegt ze, „zien ze ons het eerst!”

Zwemmen tussen de dolfijnen

Het duurt niet lang of de enorme donkere gedaanten van de tuimelaars — van wel vier meter lang — duiken voor ons op, terwijl hun rugvinnen moeiteloos door de golven klieven. Al buitelend laten ze zich meevoeren op de boeggolven van de boot. Dan houdt de boot stil en glijden de gids en ik voorzichtig het diepe, groene water in waar de wilde dolfijnen het goedvinden dat we in hun buurt zwemmen.

Omringd door rugvinnen en niet zeker waar ik het eerst moet kijken, haal ik diep adem en staar ik, niet helemaal op mijn gemak, met verbazing naar de grijze gedaanten die onder me door schuiven. Eén dolfijn duikt op uit de diepte om me te bezichtigen en draait zich dan iets om en toont me zijn witte onderbuik. Hoewel de dolfijnen afstand houden, zijn  hun sonarfluittonen duidelijk hoorbaar. Kennelijk niet onder de indruk van mijn pogingen om hun geluiden na te doen, gaan de dolfijnen ervandoor, komen dan terug en vervolgen hun rondjes.

Vissen en spelen

Wanneer we weer aan boord zijn, volgt de boot de dolfijnen naar een beschutte baai. Daar zien we meer dolfijnen dan we kunnen tellen — ze springen en spartelen overal! Eigenlijk zijn ze aan het vissen. Hun menu bestaat voornamelijk uit inktvis, vis en schaaldieren. We zien zelfs iets wat een lesje vissen blijkt te zijn. De moeder lijkt met haar sonar een klein visje te verdoven en het jong probeert het blijkbaar te vangen door het met zijn staart te slaan. Het lijkt erop dat het jong nog wel een paar lessen kan gebruiken!

Dolfijnen besteden een groot deel van hun dag aan spelen en omgang met andere dolfijnen. Er glijdt er een langs die trots wat zeewier op zijn rugvin laat zien. Onze gids legt uit dat zeewier favoriet dolfijnenspeelgoed is. Ze doen het op een van hun vinnen of op hun snuit en kunnen er urenlang mee spelen. Wanneer de een is uitgespeeld, zal de ander ermee verder gaan.

Akoestische ’plaatjes’

Om hun onderwateromgeving nauwkeuriger te „zien”, gebruiken dolfijnen een systeem van echopeiling, of sonar, dat functioneert op een frequentie die lijkt op die van een echografie. Dolfijnen zenden klikgeluiden uit en de ’plaatjes’ die ze ontvangen, stellen ze in staat voedsel en andere interessante voorwerpen — met inbegrip van ons — te lokaliseren. Dolfijnen communiceren met elkaar door schelle fluittonen te gebruiken die worden uitgezonden op frequenties die tien keer zo hoog en vier en een half keer zo snel zijn als de menselijke spraak. In plaats van een taal zoals wij die kennen te gebruiken, schijnen dolfijnen akoestische ’plaatjes’ te maken.

Het is duidelijk dat er over dolfijnen nog veel te leren valt. Misschien zullen we ze ooit helemaal begrijpen — hoe ze denken en hoe ze over ons denken. Vol bewondering en genegenheid laten we de dolfijnen alleen in deze prachtige verlaten baai met haar in nevel gehulde, steile rotsen en witte zandstrand. We hebben respect gekregen voor deze schepselen en zijn in toenemende mate met ontzag voor hun Schepper vervuld. — Openbaring 4:11.

[Voetnoot]

 [Kader/Illustratie op blz. 18, 19]

Het grootbrengen van een jong

Dolfijnen zijn geen vissen maar zoogdieren. Vandaar dat een dolfijnenjong gevoed wordt met melk die door zijn moeder wordt geproduceerd. In de drie jaar dat hij door zijn moeder gevoed wordt, zal ze hem leren wat hij moet weten om te overleven. Ze zal hem bijvoorbeeld leren hoe hij zijn echopeiling moet gebruiken, met inbegrip van het herkenningsgeluid waarmee hij elke „zin” zal afsluiten. Ze zal hem ook bijbrengen hoe hij moet vissen, hoe hij moet paren en hoe hij met andere dolfijnen moet omgaan.

Bij de geboorte van een dolfijnenjong komt eerst zijn staart te voorschijn. Dit komt omdat hij dubbelgevouwen heeft gezeten in de baarmoeder. Bij een pasgeboren jong is dit nog te zien aan enkele verticale strepen. Een jong zal al voortzwemmend worden gevoed en voortdurend dicht bij zijn moeder blijven door te profiteren van de hydrodynamische effecten van haar zwembewegingen.

[Verantwoording]

© Jeffrey L. Rotman/CORBIS

[Kaart op blz. 19]

(Zie publicatie voor volledig gezette tekst)

NIEUW-ZEELAND

Bay of Islands

[Illustratie op blz. 17]

Tuimelaar

[Verantwoording]

© Jeff Rotman

[Illustratie op blz. 17]

Hectordolfijn

[Verantwoording]

Photo by Zoe Battersby

[Illustratie op blz. 18]

Donkergekleurde dolfijn

[Verantwoording]

Mark Jones

[Illustratie op blz. 18]

Gewone dolfijnen

[Verantwoording]

© R.E. Barber/Visuals Unlimited