Hoe uw werkomgeving veilig te maken

ONDANKS de arbeidswetten inzake gezondheids- en veiligheidsrisico’s vormen letsel en dood op het werk nog steeds een groot probleem. Het is dan ook duidelijk dat veiligheid op de werkplek niet simpelweg via wetgeving bereikt kan worden. Werkgevers en werknemers moeten een zekere verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen veiligheid en de veiligheid van anderen.

Daarom doet al het personeel er verstandig aan hun werkomgeving en werkgewoonten eens goed te bekijken. Bent u bijvoorbeeld nagegaan of uw werkplek echt veilig is? Werkt u met giftige stoffen? Zo ja, bent u daar dan afdoende tegen  beschermd? Staat u voortdurend onder druk? Accepteert u werkschema’s die in strijd zijn met wettelijk vastgestelde limieten of uren?

De antwoorden op vragen zoals deze kunnen veel onthullen over uw veiligheid op het werk.

Bewust van gevaren

U aan een onredelijk werkschema proberen te houden, kan gevaarlijk zijn. Na de resultaten bestudeerd te hebben van een onderzoek betreffende 3,6 miljoen werknemers en 37.200 werkplekken, publiceerde professor Lawson Savery van de Australische Curtin University samen met een wetenschappelijk onderzoeker een onderzoeksrapport met als titel „Lange werkdagen: Zijn ze gevaarlijk en stemmen mensen ermee in?” Het antwoord op de beide onderdelen van die vraag was in wezen ja.

Vermoeide werknemers zijn inderdaad minder efficiënt en maken meer fouten. Professor Savery merkte volgens een verslag in de Australische krant The Sun-Herald op: „Veel bedrijven hebben werkverslaving aangemoedigd; ze zijn actief op zoek gegaan naar werkverslaafden en hebben hen beloond.” De gevolgen zijn potentieel rampzalig. Misschien is dit probleem wel nergens zo duidelijk als in de vervoerssector, waar chauffeurs soms aangemoedigd of zelfs gedwongen worden lang achtereen te rijden zonder onderbreking — wat in sommige landen bij de wet verboden is.

Slechte werkgewoonten, zoals gebrek aan netheid en reinheid, vormen ook een risico. Gereedschap op de vloer laten slingeren of elektrische bedrading waar spanning op staat bloot laten liggen, leidt vaak tot ongelukken, dodelijke ongelukken zelfs. Hetzelfde geldt voor het negeren van veiligheidsmaatregelen bij het gebruik van elektrische apparatuur en gereedschap. Een andere oorzaak van letsel en sterfgevallen is nalatigheid om gemorste vloeistoffen op te nemen — vooral giftige. Veel ongelukken zijn gebeurd doordat werknemers uitgleden op een vette of natte vloer. Er kan dus gezegd worden dat de eerste wet voor goed werk is, schoon en ordelijk zijn.

Toch komt menigeen in de verleiding veiligheidsvoorschriften te negeren. In het blad Monthly Labor Review werd opgemerkt: „Werkdruk kan leiden tot het idee dat er voor een kortere weg gekozen moet worden om aan de vraag te voldoen.” Sommigen redeneren dan ook wel met betrekking  tot een veiligheidsmaatregel: ’Het heeft nog nooit problemen opgeleverd als ik die negeerde.’ Over dat punt merkte een ervaren drukkerijmanager op: „Een van de ergste dingen die je op je werk kunnen overkomen, is dat je veiligheidsvoorschriften negeert zonder dat het schadelijke gevolgen heeft!” Waarom? Omdat het overmoedigheid en nonchalance in de hand werkt, wat tot meer ongelukken leidt.

De ontploffing van de kerncentrale bij Tsjernobyl in Oekraïne in 1986 wordt vaak aangeduid als „het ernstigste nucleaire ongeval ter wereld”. Wat ging er mis? Een rapport over de ramp spreekt van een „hele lijst onverantwoorde bedieningsprocedures” en „het herhaaldelijk negeren van veiligheidsvoorschriften”.

Werkgever en werknemer kunnen beiden alert zijn op potentiële veiligheidsrisico’s. Een wijze bijbelspreuk luidt: „Schrander is degene die de rampspoed heeft gezien en zich vervolgens verbergt” (Spreuken 22:3). Ja, iemand die verstandig is, ziet wat zich tot een gevaarlijke situatie zou kunnen ontwikkelen en zoekt manieren om zichzelf en anderen te beschermen.

Wanneer werkgevers dat doen, hebben ze daar voordeel van, en hun werknemers eveneens. Zo constateerde een bedrijf dat het kantoor renoveerde om het „sickbuildingsyndroom” te voorkomen, dat het niet lang duurde of de productiviteit lag hoger en het personeel werkte met opvallend meer plezier. Ook werd geconstateerd dat minder mensen zich ziek meldden. Een dergelijke aandacht voor de gezondheid van anderen bewerkt niet alleen een aangenamere sfeer voor werkgever en werknemer maar kan, zoals in dit geval bleek, ook financiële voordelen afwerpen.

Zoals in het vorige artikel werd opgemerkt, heeft ook het geweld zijn weg naar de werkplek gevonden. Wat kunt u doen om u te beschermen?

Te nemen stappen

Men heeft geconstateerd dat zelfs onbetekenende gevallen van agressief gedrag op de werkplek zich kunnen ontwikkelen tot ernstige gevallen van getreiter. De Harvard Business Review geeft dit ontnuchterende advies: „Wilt u iets aan het geweld op de werkplek doen, besef dan dat mensen die kleine daden van agressie bedrijven, vaak overgaan tot het plegen van grotere.”

Een vrouw is er misschien niet op uit de aandacht van collega’s te trekken, maar als de manier waarop ze zich kleedt, uit en gedraagt niet bescheiden is, kunnen anderen de indruk krijgen dat ze een losse moraal heeft. De laatste tijd heeft gedrag dat niet bedoeld was om ongewenste aandacht te trekken, soms geleid tot ernstige problemen, zoals stalking, verkrachting of zelfs moord. Wees u er dus van bewust hoe uw kleding en gedrag op anderen overkomen. Sla acht op de bijbelse raad: ’Sier u in welverzorgde kleding, met bescheidenheid en gezond verstand.’ — 1 Timotheüs 2:9.

De Monthly Labor Review wees op nog een potentieel gevaarlijke situatie met de woorden: „Er rijst bezorgdheid over werknemers die ’s avonds in hun eentje op verlaten terreinen werken.” Bedenk dus: Is het verstandig de potentiële gevaren te accepteren die zich vaak voordoen als iemand alleen werkt, vooral ’s avonds laat? Zijn geldelijke beloningen zo’n risico werkelijk waard?

Het is ook zeer belangrijk erbij stil te staan hoe we reageren op irritant en vijandig gedrag van gestreste collega’s. Wat kunnen we doen om een potentieel gevaarlijke situatie te verhelpen? Een bijbelspreuk geeft de raad: „Een zacht antwoord keert woede af, maar een woord dat smart veroorzaakt, doet toorn opkomen” (Spreuken 15:1). Ja, door vriendelijk en respectvol te zijn in uw benadering, kunt u veel doen om spanningen weg te nemen en een conflict te voorkomen.

In de huidige gestreste werkomgeving komt irritant en vijandig gedrag veel voor. Hoewel het kan lijken of het tegen ons gericht is, kan het zijn dat de persoon in kwestie louter en alleen zijn eigen opgekropte stress en frustratie ventileert. Misschien zijn we gewoon op het verkeerde moment op de verkeerde plaats. Het is dus belangrijk hoe we reageren. Het kan de situatie minder gespannen maken of juist verergeren.

Maar misschien zijn er echte meningsverschillen. Het boek Resolving Conflicts at Work maakt de nuttige opmerking: „In een conflictsituatie . . . laten we zelden helder en duidelijk weten wat we echt, eerlijk denken.” Wat kan de reden zijn? Het boek vervolgt: „Onze conflicten zijn bij machte ons te verwarren en te hypnotiseren, zodat we gaan geloven dat er geen andere oplossing is dan vechten.”

 Wat is de oplossing? LUISTEREN! In het bovengenoemde boek wordt gezegd: „Door echt naar mensen met wie we het niet eens zijn te luisteren . . ., kunnen we onze emotionele investering in de voortzetting van het gevecht laten varen en oplossingen ontdekken.” Dat is goede raad om te voorkomen dat meningsverschillen of misverstanden zich ontwikkelen tot grote conflicten.

Wees dus zo verstandig veiligheid op een praktische manier te benaderen. Dat zou inhouden dat u zich strikt houdt aan plaatselijke veiligheidsvoorschriften, wat er aanzienlijk toe kan bijdragen dat de werkplek veiliger wordt.

Het is ook waar dat de manier waarop we het leven, werk en vrije tijd bezien van invloed kan zijn op het soort werk waar we voor kiezen en onze instelling tegenover veiligheid. Het volgende artikel kan ons helpen in dat opzicht goede keuzes te maken.

[Illustratie op blz. 5]

Ruim gemorste olie zorgvuldig op

[Illustratie op blz. 7]

Een zacht antwoord kan een conflictsituatie minder gespannen maken