Een blik op de wereld

Eén groot oog

Van de slangster werd gedacht dat hij zich zonder ogen in de donkere diepten van de oceaan wist te handhaven. Onderzoekers verbaasden zich erover hoe deze verwant van de zeester in staat scheen om vijanden te bespeuren en vervolgens voor ze te vluchten. „Nu hebben wetenschappers zijn geheim ontdekt”, bericht The New York Times. „Zijn hele skelet vormt één groot oog.” De slangster gebruikt een hele reeks druppelvormige lenzen om, naar men denkt, één groot samengesteld oog te vormen. Bovendien kunnen die uiterst kleine lenzen „minstens 10 maal zo goed licht focussen als de microlenzen die nu in laboratoria worden gemaakt”, aldus het bericht. „Dit onderzoek laat zien hoe geweldig de natuur stoffen kan vormen, veel beter dan de huidige technologie”, zegt dr. Joanna Aizenberg, die de leiding over het onderzoek had.

 Geharde bacteriën

De aarde wemelt van leven, zelfs verscheidene kilometers onder de grond, zo bericht de Canadese National Post. „Deze bacteriën kunnen zo diep onder het oppervlak van de aarde zitten dat het 50.000 jaar zou duren voordat regenwater ze zou bereiken”, zegt professor Terry Beveridge van de University of Guelph. „Er is geen licht en geen fotosynthese, en er zijn geen samengestelde suikers of proteïnen om zich mee te voeden.” Hoe blijven de bacteriën dan in leven? Volgens de Post hebben Canadese en Amerikaanse onderzoekers ontdekt dat de bacterie Shewanella zich hecht aan ijzeroxide en ’de elektronen aan het mineraal onttrekt om aan de metabolische energie te komen die ze nodig heeft om in leven te blijven’. Wetenschappers schatten dat er tienduizenden verschillende microben diep onder de grond leven, maar nog geen 10 procent daarvan is volledig geïdentificeerd.

Heropleving van slaapziekte

„Onderzoekers hebben gewaarschuwd dat slaapziekte in delen van Afrika weer zorgwekkende niveaus heeft bereikt”, bericht de British Medical Journal. Pierre Cattand, van de Vereniging tegen Trypanosomiasis in Afrika, zegt: „Men denkt dat 60 miljoen mensen gevaar lopen, maar slechts drie of vier miljoen worden regelmatig gecontroleerd, wat zo’n 45.000 nieuwe gevallen per jaar oplevert. Momenteel zijn naar schatting minstens 300.000 tot 500.000 mensen door de ziekte getroffen.” De ziekte, die in de jaren ’60 als bijna uitgeroeid werd beschouwd, wordt door de tseetseevlieg op mensen overgebracht. Gebieden die naar verluidt het grootste risico lopen en internationale hulp nodig hebben, zijn Angola, de Democratische Republiek Congo en zuidelijk Soedan.

Tsjechen keren religie de rug toe

Uit cijfers gepubliceerd door het Bureau voor de Statistiek van Tsjechië blijkt dat veel mensen in de Tsjechische samenleving in de afgelopen tien jaar religie de rug hebben toegekeerd. In 2001 bijvoorbeeld noemden maar 2,7 miljoen Tsjechen zich rooms-katholiek, vergeleken met 4 miljoen in 1991. Binnen dezelfde periode hebben ook de Evangelische Kerk en de Hussitische Kerk verliezen geleden van respectievelijk 32 en 46 procent. Vanwaar deze daling? Kort na de val van het communisme voelden de Tsjechen zich vrij om zich kerklid te noemen. Maar in deze tijd zegt bijna 60 procent van de bevolking niet-religieus te zijn. Het Tsjechië van nu, eens het vaderland van de bekende religieuze hervormer Johannes Hus, is een van de minst religieuze landen in Europa geworden.

Verdwijnende werkethiek

„Vijfenvijftig procent van de [in de Verenigde Staten] geïnterviewde topfunctionarissen zegt dat uitholling van de werkethiek een zeer negatieve uitwerking zal hebben op de collectieve prestaties in de toekomst”, bericht het tijdschrift The Futurist. Een aantal factoren zouden de oorzaak kunnen zijn van zo’n achteruitgang, zegt het tijdschrift, waaronder kinderen die „gezien hebben dat hun ouders hun werkgever trouw bleven en toch bij inkrimpingen ontslagen werden”. Dat heeft velen van degenen die in de jaren ’60 en later zijn geboren, ertoe gebracht werk te bezien als „een middel tot hun doel: geld, plezier en ontspanning”. Het artikel stelt dat daardoor „arbeidszekerheid en een hoog salaris niet meer de beweegredenen zijn die ze eens waren”. Twee hedendaagse symptomen van de verdwijnende werkethiek zijn dat werknemers steeds vaker te laat komen en misbruik maken van ziekteverlof.

Online grafservice

Een online onderneming maakt het nu mogelijk virtuele graven te bezoeken in cyberspace, bericht The Japan Times. Vrienden en verwanten kunnen op het internet de overledene eer bewijzen. Er verschijnt een afbeelding van een grafsteen op het computerscherm samen met een foto en een korte persoonsbeschrijving van de overledene. Er is ruimte waar de bezoekers boodschappen kunnen achterlaten. Ten behoeve van boeddhistische bezoekers kunnen er bij het virtuele graf door met de muis te klikken fruit, bloemen, wierookstokjes en alcoholische dranken geofferd worden. Volgens Tadashi Watanabe, directeur van het online bedrijf voor herdenkingsceremoniën, „zeggen sommigen dat het een heel goed idee is voor mensen die niet zo vaak naar een graf toe kunnen, zoals mensen die in het buitenland wonen”.

Waarschuwing voor noordpoolgebied

„Wel 80 procent van het delicate noordpoolgebied van onze planeet zal tegen het midden van deze eeuw ernstige schade hebben opgelopen als de industriële ontwikkeling daar niet wordt afgeremd”, zegt de Canadese krant The Globe and Mail. Een rapport van het Milieuprogramma van de VN gaat in op de cumulatieve uitwerking van menselijke activiteiten op het hele noordpoolgebied. Volgens het rapport zullen de gevolgen rampzalig zijn als de industriële ontwikkeling in hetzelfde tempo doorgaat als in de periode van 1940 tot 1990. Men zegt dat de schade zich ook tot andere gebieden zou kunnen uitbreiden, aangezien veel dieren in het noordpoolgebied trekkende dieren zijn. „Al 10 tot 15 procent van het noordpoolgebied is [ongunstig] beïnvloed door industriële ontwikkeling”, aldus de krant.

Steeds meer te zware kinderen

„Het aantal te zware peuters is in de afgelopen tien jaar bijna verdubbeld”, zegt de Londense Times in een bespreking van een recent onderzoek dat gepubliceerd werd in de British Medical Journal. „Meer dan één op de vijf kinderen onder de vier jaar is te zwaar en bijna één op de tien wordt als zwaarlijvig geclassificeerd.” Dr. Peter Bundred van de University of Liverpool zegt dat veel moeders hun peuters „kant-en-klaarmaaltijden geven, die meer vet bevatten”, en ze bezighouden door ze voor de tv te zetten. Wanneer ze in de schoolgaande leeftijd komen, zullen veel van deze kinderen naar school gereden worden in plaats van te lopen en na schooltijd tv-kijken in plaats van buiten te spelen. „Voor het eerst zien we tijdens de hele kindertijd een snelle gewichtstoename”, zei Bundred.

Op informatie gebaseerde toestemming

Tien jaar na een eerste decreet, gedateerd januari 1991, heeft het Italiaanse ministerie van Gezondheid herhaald dat bloedtransfusies pas toegediend mogen worden na een ’informed consent’. In het decreet, gedateerd 25 januari 2001 en gepubliceerd in de Gazzetta Ufficiale della Repubblica Italiana (de Italiaanse staatscourant), wordt gezegd: „Na erover ingelicht te zijn dat transfusies met bloed of bloedbestanddelen en/of de toediening van bloedproducten niet altijd vrij van risico zijn, dient de betrokkene eerst schriftelijk te verklaren of hij ermee instemt of niet.”

Mishandeling van aanstaande moeders

„Er wordt nu erkend dat mishandeling door de mannelijke partner moeder en kind meer schade berokkent dan aandoeningen waar tijdens de zwangerschap op wordt gescreend”, zegt de Londense Independent. „Uit een onderzoek naar huiselijk geweld in Groot-Brittannië door de Royal College of Obstetricians . . . bleek dat een derde van de gevallen van mishandeling bij vrouwen voor het eerst plaatsvond toen ze zwanger waren. Er zijn steeds meer bewijzen dat jaloezie, uitgelokt door de verwachte komst van een baby, sommige mannen tot geweld drijft.” „We waren geschokt toen we de cijfers over het Verenigd Koninkrijk zagen”, zegt professor James Drife van de Royal College of Obstetricians. Uit een soortgelijk onderzoek in de Verenigde Staten bleek dat bij 1 op de 5 sterfgevallen onder zwangere vrouwen in dat land moord de oorzaak was, waardoor moord daar „de vaakst voorkomende doodsoorzaak onder zwangere vrouwen” is.