De mysterieuze sneeuwpanter

DOOR EEN ONTWAAKT!-MEDEWERKER IN FINLAND

WEINIG dieren zijn zo mysterieus als de sneeuwpanter. Slechts een handjevol mensen hebben er een in het wild gezien en er is heel weinig bekend over de levenswijze van deze dieren.

De sneeuwpanter is een belangrijke attractie in de dierentuin van Helsinki (Finland). De merkwaardige gewoonten van deze katachtige — door velen als de mooiste van de grote katten beschouwd — maken hem tot een fascinerend dier.

 Een kat op het dak van de wereld

Hoewel de sneeuwpanter in minstens tien landen voorkomt, van Bhutan tot Rusland, wordt hij meestal met de Himalaja in verband gebracht. Dit gebergte — het hoogste ter wereld — is adembenemend mooi. Maar het is geen plaats voor mensen. Sterker nog, de bergen van Centraal-Azië behoren tot de koudste en onherbergzaamste plaatsen in de wereld.

Maar de sneeuwpanter voelt zich heel goed thuis op hoogten van 3000 tot 4500 meter. Zijn dikke pels biedt voldoende bescherming tegen de kou, terwijl zijn grote neusgaten hem in staat stellen in de ijle berglucht de benodigde zuurstof binnen te krijgen. Met zijn brede, harige poten kan de sneeuwpanter zich behendig door een dik pak sneeuw bewegen. Maar hoe staat het met het oneffen bergterrein? Dit vormt geen probleem, want met zijn dikbehaarde staart als roer kan de sneeuwpanter zo’n vijftien meter van de ene rots naar de andere springen, waarbij hij zelfs de sprong van de grijze reuzenkangoeroe overtreft.

De sneeuwpanter weegt over het algemeen zo’n 25 tot 45 kilo, is ongeveer zestig centimeter hoog en van neus tot staart twee meter lang. Maar wat de sneeuwpanter echt uniek maakt is zijn karakter. „Hij is heel goedaardig”, zegt Leif Blomqvist, beheerder van de dierentuin in Helsinki. „De sneeuwpanter ontwikkelt makkelijk een band met mensen, en in de dierentuin komt hij ’s morgens zijn verzorgster begroeten.” Blomqvist zegt verder dat dit zachtaardige temperament zelfs bij de jongen waar te nemen is. „Ze spartelen niet tegen als ze door dierentuinmedewerkers worden gewogen of ingeënt”, zegt hij. En als je dit nu eens met een andere soort panter van dezelfde leeftijd zou moeten doen? „Dat is bijna onmogelijk”, zegt Blomqvist. „Dan moet je beschermende kleding en handschoenen dragen, want ze verzetten zich uit alle macht.”

Waarom worden ze zo zelden gezien?

Verstoppertje spelen met een sneeuwpanter zou heel frustrerend zijn, want deze wit-grijze kat lijkt net als een kameleon één geheel te worden met het berglandschap. Zijn doeltreffende camouflage is een van de redenen waarom zo weinig sneeuwpanters in het wild worden gezien. Ja, sommige onderzoekers die zich in het woeste berglandschap hebben gewaagd om deze mysterieuze kat te  bestuderen, zijn naar huis teruggekeerd zonder ook maar een glimp van het dier te hebben opgevangen!

Dat sneeuwpanters zulke kluizenaars zijn, maakt het nog moeilijker er een te zien te krijgen. Bovendien is hun territorium nogal groot, want de dieren waar ze op jagen, meestal wilde schapen of geiten, zijn in de bergen vrij schaars. Helaas hebben stropers — begerig naar de pels van de sneeuwpanter — er mede voor gezorgd dat hun populatie zo is uitgedund dat de sneeuwpanter momenteel op de lijst van bedreigde diersoorten staat. * Dierentuinen spannen zich in om dit uitzonderlijke dier in stand te houden.

De sneeuwpanter in Helsinki

De dierentuin in Helsinki heeft vrij veel succes gehad met het fokken van sneeuwpanters. In 1976 heeft deze instelling zelfs de taak gekregen om het internationale stamboek van de sneeuwpanter bij te houden. Dit stamboek is een nuttig hulpmiddel om de in gevangenschap levende sneeuwpanterpopulatie te beheren.

Soortgelijke stamboeken worden van veel in dierentuinen levende soorten bijgehouden, maar vooral van bedreigde soorten. Een stamboek vermeldt bijzonderheden over alle in dierentuinen verblijvende dieren van één bepaalde soort. De dierentuinen hebben de verantwoordelijkheid om de stamboekbewaarder te informeren over nieuwe jongen, en ook over verhuizing of overlijden van dieren. De stamboeken worden gebruikt om geschikte fokpartners voor in gevangenschap levende dieren uit te kiezen. „Omdat dergelijke populaties betrekkelijk klein zijn, kan er makkelijk degeneratie en inteelt optreden”, legt Blomqvist uit.

Alleen al in de dierentuin van Helsinki zijn meer dan honderd jongen geboren, en de meeste ervan zijn naar buitenlandse dierentuinen gezonden. Om variatie binnen de populatie te waarborgen, worden in gevangenschap levende sneeuwpanters vaak uitgewisseld door de dierentuinen. De in gevangenschap levende sneeuwpanterpopulatie is nu zo gevarieerd dat er geen noodzaak meer bestaat om nog in het wild levende exemplaren te vangen.

Veel dierentuinen, ook die in Helsinki, dragen bij tot het voortbestaan van dieren in het wild door ernaar te streven een genetisch gezonde populatie te handhaven. Natuurlijk bieden ze bezoekers tevens een fascinerende blik op unieke dieren. De sneeuwpanter laat werkelijk een blijvende indruk achter en strekt de Schepper, die ’alles fraai heeft gemaakt’, tot eer. — Prediker 3:11.

[Voetnoot]

[Illustratieverantwoording op blz. 17]

Page 16: Center: ©Aaron Ferster, Photo Researchers; page 17: Top right: © Korkeasaaren Eläintarha/Markku Bussman; bottom: ©T. Kitchin/V. Hurst, Photo Researchers

[Illustratieverantwoording op blz. 18]

Chuck Dresner/Saint Louis Zoo