Wetenschap en religie — Het conflict

„Kun je religie het beste zien als een besmettelijke geestesziekte?” — De bioloog Richard Dawkins.

SOMS wordt aangenomen dat religie en wetenschap doodsvijanden zijn. In de ogen van sommigen zijn ze verwikkeld in een strijd van dusdanige proporties dat er sprake lijkt te zijn van een gevecht op leven en dood.

In het ene kamp zitten enkele wetenschappers, onder wie de scheikundige Peter Atkins, die van mening zijn dat het „onmogelijk” is religie en wetenschap met elkaar te rijmen. Atkins zegt dat de opvatting „dat God een verklaring is (voor iets, laat staan voor alles), intellectueel verachtelijk is”.

In een ander kamp zitten godsdienstige mensen die de wetenschap de schuld geven van de teloorgang van het geloof. Zij zijn van mening dat de wetenschap zoals die thans beoefend wordt, bedrog is; de feiten waarvan wordt uitgegaan kunnen correct zijn, maar de onjuiste interpretatie van die feiten ondermijnt het geloof van de gelovigen. Zo zegt de bioloog William Provine dat het darwinisme betekent dat er ’geen ultieme grondslag voor de ethiek bestaat; dat het leven geen ultieme betekenis heeft’.

Het conflict is echter ten dele ontstaan door valse of onbewijsbare beweringen van de kant van beide partijen. Eeuwenlang hebben religieuze leiders mythen en onjuiste dogma’s onderwezen die in tegenspraak zijn met hedendaagse wetenschappelijke bevindingen en niet gebaseerd zijn op de geïnspireerde Schrift. De Rooms-Katholieke Kerk bijvoorbeeld veroordeelde Galilei omdat hij, terecht, concludeerde dat de aarde rond de zon draait. Galilei’s zienswijze was beslist niet in strijd met de bijbel, maar was wel in tegenspraak met wat de kerk destijds leerde. Aan de andere kant zijn wetenschappers te laken als ze de onbewijsbare theorie dat het leven zich onafhankelijk van God ontwikkeld heeft uit onbezielde materie, als feit onderwijzen. Ze ridiculiseren het geloof als onwetenschappelijk.

Is het dan wel mogelijk wetenschap en godsdienst met elkaar te rijmen? Ja zeker. In feite vullen bewezen wetenschap en ware religie elkaar aan in plaats van elkaar tegen te spreken.

 [Illustratie op blz. 2, 3]

Galilei onderwees iets wat wetenschappelijk waar was, maar werd daarom door de kerk veroordeeld