Wat is er verkeerd aan gokken?

„Ongeveer 290.000 Australiërs zijn probleemgokkers en verliezen in totaal $3 miljard per jaar. Dat is niet alleen voor deze probleemgokkers een ramp, maar ook voor de naar schatting 1,5 miljoen mensen die rechtstreeks de gevolgen ervaren door een faillissement, echtscheiding, zelfmoord of verloren tijd op het werk.” — J. Howard, premier van Australië, 1999.

JOHN, die in het vorige artikel werd genoemd, werd een probleemgokker. * Hij verhuisde naar Australië waar hij met Linda trouwde, die ook gokte. Johns verslaving werd erger. Hij zegt: „Het bleef niet bij loten kopen maar ik ging ook op renpaarden wedden en in casino’s gokken. Uiteindelijk gokte ik bijna elke dag. Soms vergokte ik mijn hele salaris en had ik niets over om de hypotheek te betalen of mijn gezin te onderhouden. Zelfs als ik veel geld won, gokte ik maar door. Ik raakte verslaafd aan de kick van het winnen.”

Mensen als John zijn geen uitzondering. Het lijkt wel of hele gemeenschappen met gokzucht besmet zijn. Het tijdschrift USA Today zei dat de omzet van legale kansspelen in de Verenigde Staten van 1976 tot 1997 met maar liefst 3200 procent is gestegen.

„Vroeger bezag men gokken als een moreel en sociaal kwaad. Tegenwoordig is het een sociaal aanvaardbaar tijdverdrijf”, zegt de Canadese krant The Globe and Mail. De krant wijst op één reden voor deze veranderde houding bij het publiek: „Dit gewijzigde imago is het rechtstreekse gevolg van wat misschien wel de duurste en langste door de regering gesubsidieerde reclamecampagne in de Canadese geschiedenis is.” Wat is in enkele gemeenschappen de uitwerking van het promoten van gokken geweest?

Een gokverslavingsepidemie

In 1996 waren volgens een schatting van de afdeling Verslavingen aan de medische faculteit van Harvard „7,5 miljoen Amerikaanse volwassenen probleem- of pathologische gokkers” en nog eens „7,9 miljoen Amerikaanse tieners probleem- of pathologische gokkers”. Deze cijfers werden opgenomen in een rapport van een studiecommissie naar de gevolgen van gokken (NGISC) dat aan het Amerikaanse Congres werd gepresenteerd. Het rapport stelde dat het aantal mensen in Amerika met een gokprobleem in werkelijkheid aanzienlijk hoger kan zijn.

Omdat veel probleemgokkers hun baan verliezen, qua gezondheid achteruitgaan en een werkloosheidsuitkering ontvangen en omdat er geld nodig is voor behandelingsprogramma’s, kost dit probleem de Amerikaanse samenleving naar schatting miljarden dollars per jaar. Maar dit bedrag zegt weinig over de menselijke tol van problematisch gokken — de prijs die gezinnen, vrienden en collega’s betalen als gevolg van diefstal,  verduistering, zelfmoord, huiselijk geweld of kindermishandeling. Een Australisch onderzoek toonde aan dat er wel tien mensen direct nadeel kunnen ondervinden van één probleemgokker. Een rapport van de Amerikaanse National Research Council zegt dat wel „50 procent van de echtgenoten en 10 procent van de kinderen lichamelijk mishandeld werden door de pathologische gokker”.

Een besmettelijke verslaving

Net als bij sommige ziekten kunnen problemen met gokken van ouder op kind blijken over te gaan. „Kinderen van dwangmatige gokkers vertonen vaker delinquent gedrag als roken, drinken en drugsgebruik, en hebben een grotere kans zelf een probleem- of pathologische gokker te worden”, stelt het NGISC-rapport. Het rapport waarschuwt ook dat „gokkende tieners meer kans lopen dan volwassenen om probleem- of pathologische gokkers te worden”.

Dr. Howard J. Shaffer, directeur van de afdeling Verslavingsonderzoek van Harvards medische faculteit, zegt: „De bewijzen stapelen zich op dat het illegale gokken onder jongeren  minstens zo snel groeit als de gelegenheden om legaal te gokken.” Over de mogelijkheden voor gokverslaafden om de technologie van het internet te misbruiken, zegt hij: „Net zoals het gebruiken van cocaïne door het roken van crack een andere ervaring werd, denk ik dat de manier waarop gokken ervaren wordt, zal veranderen door de elektronica.”

De gokbranche wordt vaak afgeschilderd als een leverancier van onschuldig vermaak. Maar voor tieners kan gokken net zo verslavend zijn als drugs en tot crimineel gedrag leiden. Uit een Brits onderzoek onder gokkende tieners bleek dat „46 procent hun familie bestal” om hun verslaving te bekostigen.

Ondanks de voorgaande feiten wordt het promoten van gokken als volgt goedgepraat door een invloedrijke vereniging van kansspelexploitanten: „De overgrote meerderheid van de Amerikaanse kansspelliefhebbers ervaart geen enkel probleem.” Maar zelfs als u van mening bent dat gokken geen nadelige gevolgen heeft voor uw financiële of lichamelijke gezondheid, hoe beïnvloedt gokken u dan in geestelijk opzicht? Zijn er goede redenen om niet te gokken? Deze vragen komen in het volgende artikel aan bod.

[Voetnoot]

 [Kader/Illustraties op blz. 4, 5]

Heb ik een gokprobleem?

Volgens een Amerikaanse vereniging van psychiaters kan aan de hand van de volgende criteria op bladzijde 5 een diagnose worden gesteld van pathologisch gokken (ook wel dwangmatig gokken genoemd). De meeste deskundigen zijn het erover eens dat als u althans enkele van de volgende gedragingen vertoont, u een probleemgokker bent, en als u één van deze symptomen ervaart, u de kans loopt een probleemgokker te worden.

 Preoccupatie Gokken neemt u in beslag — u mijmert over vroegere gokervaringen, maakt plannen voor het volgende gokje of probeert manieren te verzinnen om aan geld te komen voor het gokken.

Tolerantie U moet steeds grotere bedragen inzetten om de gewenste opwinding te ervaren.

Onthouding U bent rusteloos of geïrriteerd wanneer u probeert het gokken te minderen of te stoppen.

Evasie U gokt om aan problemen te ontsnappen of om gevoelens van hopeloosheid, schuld, angst of depressie te onderdrukken.

Terugwinnen Als u geld vergokt hebt, gaat u vaak later weer terug om het terug te winnen.

Liegen U liegt tegen familieleden, therapeuten en anderen om te verbergen in welke mate u zich met gokken bezighoudt.

Controleverlies Vergeefs hebt u meermalen geprobeerd met gokken op te houden, het te beheersen of te minderen.

Onwettigheden U hebt u schuldig gemaakt aan onwettige dingen als fraude, diefstal of verduistering om uw gokken te bekostigen.

Kostbare relaties geriskeerd U hebt een kostbare relatie, een opleiding of carrièremogelijkheid, of uw baan geriskeerd of verloren wegens het gokken.

Financiële hulp Anderen hebben moeten bijspringen om u uit een wanhopige financiële situatie te helpen die aan het gokken te wijten was.

[Verantwoording]

Bron: National Opinion Research Center aan de University of Chicago, Gemini Research en The Lewin Group.

[Kader/Illustratie op blz. 7]

De ware boodschap van loterijreclames

„Het promoten van loterijen . . . kan bezien worden als het bijbrengen van normen, onderwijzen dat gokken een onschadelijke of zelfs deugdzame activiteit is”, zeggen onderzoekers aan de Amerikaanse Duke University in een rapport aan de NGISC. Welke uitwerking heeft loterijreclame eigenlijk op de maatschappij? Het rapport zegt: „Het is waarschijnlijk niet overdreven te zeggen dat loterijreclame een ondermijnende boodschap brengt — dat succes ligt in het kiezen van het juiste getal. Dit averechtse ’educatieve’ initiatief van de loterijagentschappen heeft misschien het ironische effect dat op lange termijn de staatsinkomsten verminderen doordat de economische groei wordt afgeremd. Vooral als men door de loterijpromotie minder geneigd is tot werken, sparen en investeren in zijn eigen onderwijs en opleiding, zal dat er uiteindelijk toe leiden dat de groei in productiviteit afneemt. In ieder geval is hopen op een wonder gewoonlijk niet de formule voor succes die we onze kinderen leren.”

[Kader/Illustratie op blz. 8]

Elk huis een casino

Voor een fractie van de bouwkosten van een nieuw speelhuis creëren kansspelexploitanten nu websites die elk huis met een internetaansluiting in een virtueel casino kunnen veranderen. Halverwege de jaren ’90 waren er ongeveer 25 goksites op het internet. In 2001 waren er meer dan 1200 sites, en de opbrengst van on line gokken is elk jaar verdubbeld. In 1997 werd met goksites on line $300 miljoen verdiend. In 1998 kwam daar nog eens $650 miljoen bij. In 2000 leverden goksites $2,2 miljard op, en dat bedrag zal in 2003 „naar verwachting tot $6,4 miljard groeien”, aldus een nieuwsbericht van Reuters.

[Illustratie op blz. 6]

Als gevolg van problematisch gokken zitten gezinnen zonder geld voor voedsel

[Illustratie op blz. 7]

Onder jongeren neemt gokken schrikbarend toe

[Illustratie op blz. 8]

Kinderen van dwangmatige gokkers lopen meer kans zelf probleemgokkers te worden