Een blik op de wereld

„Fantasieën over rijkdom”

Agressieve reclamecampagnes hebben veel arme mensen ten onrechte doen geloven dat gokken hen van armoede zal verlossen, hoewel de kansen om een aanzienlijk bedrag te winnen eigenlijk heel klein zijn, bericht de Times of Zambia. Het artikel zegt dat „loterijreclame fantasieën opwekt over rijkdom, weelde en een ogenblikkelijk zorgeloos leven”, terwijl „de minuscule kansen om te winnen zelden ter sprake komen”. De krant besluit: „Wat voor argumenten men ook aanvoert, gokken blijft diefstal op klaarlichte dag en zou in elke deugdzame samenleving verboden moeten worden.”

 Bang in het donker

„Kinderen zijn banger in het donker dan hun ouders waren, omdat een toenemende blootstelling aan kunstlicht betekent dat ze zelden volslagen duisternis ervaren”, aldus een verslag in de Londense Times. De auteur-psycholoog Aric Sigman analyseerde onderzoeken waaruit blijkt dat bijna twee derde van de kinderen onder de tien met een nachtlampje wil slapen. Volgens hem wordt de verbeelding van jongeren geremd doordat ze te weinig aan duisternis worden blootgesteld — zelfs ’s nachts in bed. „De verbeelding van kinderen moet de ruimte krijgen om zich te ontwikkelen”, zegt het rapport. „Het kan heel stimulerend voor hen zijn in het donker te spelen en zich te vermaken, omdat alle beelden die ze opwekken uniek zullen zijn.” Maar de huidige „kant-en-klare beelden die de televisie, bioscoop en computerspelletjes in de geest van kinderen prenten” jagen hen schrik aan. Commentaar van dr. Sigman: „Het advies ’meer lezen, minder tv-kijken’ klinkt ouderwets, maar het moet herhaald worden.”

Antarctische ijsplaat valt uiteen

Vanaf eind januari 2002 is 3250 km² van de Larsen B​-ijsplaat, aan de oostkant van het antarctische schiereiland, in slechts 35 dagen in duizenden ijsbergen opgebroken, bericht het Amerikaanse Informatiecentrum voor Sneeuw en IJs. Antarctica is grotendeels omgeven door dikke platen gletsjerijs, maar sinds het eind van de jaren ’40 zijn die op het schiereiland geslonken omdat het klimaat er warmer wordt. Omdat de ijsplaat al dreef, zal de verbrokkeling de zeespiegel nauwelijks doen stijgen. Maar „ijsplaten fungeren als steunmuur, of remsysteem, voor gletsjers”, zegt het rapport. „Als hun ijsplaten eenmaal verdwenen zijn, gaan gletsjers misschien . . . meer ijs in zee dumpen dan ze in de vorm van sneeuw bijeenvergaren.” De redenen voor de opwarming zijn nog niet duidelijk, en de gegevens zijn soms niet eenduidig. Buiten het schiereiland „vertoont de rest van Antarctica geen tekenen van grootschalige opwarming”, meldt The New York Times. Sommige onderzoeken lijken zelfs uit te wijzen dat het continent als geheel de afgelopen 35 jaar is afgekoeld.

China’s ruimtevaartprogramma

Na een reis van een week maakte de Shenzhou III, een onbemand Chinees ruimtevaartuig, op 1 april 2002 een succesvolle landing in Binnen-Mongolië, aldus BBC News. Aan boord zat een „kunstmens” — een testpop met sensoren die het zuurstofgehalte en de temperatuur meten om een levensinstandhoudingssysteem te testen dat in de toekomst op bemande vluchten gebruikt zou kunnen worden. Chinese ruimtevaartdeskundigen hebben plannen aangekondigd om uiterlijk in 2005 een mens in de ruimte te brengen. „De Chinese ruimtevaartorganisatie heeft zich als langetermijndoel gesteld in 2010 mensen op de maan te zetten”, aldus het bericht.

Parkieten vallen voor heldere kleuren

Hoe kiezen parkieten hun partner uit? Het antwoord ligt misschien in de sterke glans van haar verenkleed. De veren van parkieten bevatten een chemische stof die ultraviolet licht absorbeert en op een langere golflengte weer uitstraalt, waardoor de veren een fluorescerende geelrode glans krijgen. Dr. Justin Marshall van de University of Queensland (Australië) en zijn collega’s brachten een zonnefilter aan op de veren van wilde parkieten om dit fluorescerende effect af te zwakken. „De doffe vogels waren veel minder aantrekkelijk voor leden van het andere geslacht”, bericht The Sydney Morning Herald. Marshall zei dat een mooie glans waarschijnlijk duidt op een vogel die in uitstekende conditie is. Hoewel het lichaam van sommige andere dieren ook fluorescerende stoffen bevat, merkte Marshall op dat dit „de eerste bewezen toepassing van fluorescentie in het dierenrijk” is, aldus de Herald.

Bedreigde leeuwen

„In grote delen van Afrika zou de leeuw binnenkort kunnen uitsterven”, bericht het tijdschrift New Scientist. Er is een populatie van 500 tot 1000 leeuwen nodig om ongeveer 100 fokparen te geven — voldoende om inteelt te voorkomen. Volgens de World Conservation Union zijn de leeuwenpopulaties in West- en Midden-Afrika veel kleiner. „De situatie is ernstig”, zegt Hans Bauer van de Universiteit van Leiden. „Van geen enkele populatie zijn we zeker dat ze zal blijven bestaan.” De voornaamste reden voor de achteruitgang is het feit dat de mens de habitat van de dieren terugdringt. Leeuwen hebben een heel groot jachtgebied nodig — wel 200 km² voor een volwassen mannetje. „De leeuw is een sleutelsoort”, waarschuwt Bauer. „Het is een signaal — het feit dat leeuwen nu bedreigd worden, kan betekenen dat over 20 of 30 jaar andere soorten bedreigd worden.”

Gevaren van zonnebanken

„Gebruikers van zonnebanken lopen ruim twee keer zoveel kans op huidkanker, en jongere mensen lopen nog meer risico”, bericht The Guardian uit Londen. Professor Margaret Karagas van de medische faculteit van Dartmouth (VS) interviewde 1500 personen tussen de 25 en 74 jaar, van wie bij meer dan de helft onlangs huidkanker was geconstateerd. De kans op huidkanker nam toe „met wel 20 procent voor elke 10 jaar zonnebankgebruik vóór de leeftijd van 50 jaar”, zegt The Times of London. Professor Karagas zegt: „Bruiningslampen bootsen zonlicht na [met] een intense, geconcentreerde dosis ultraviolette straling.” In Groot-Brittannië overlijden nu drie keer zoveel mensen aan huidkanker als in de jaren ’60, en in Schotland vier keer zoveel als toen. Volgens deskundigen zijn de sterfgevallen te wijten aan toegenomen blootstelling aan ultraviolette straling door zonnebaden en het gebruik van solariums. „Veilig bruinen kan gewoon niet”, zei een woordvoerder van het Britse kankerinstituut. „Een bruine huid is eigenlijk de reactie van het lichaam op DNA-schade.”

„Watertorens” in gevaar

De helft van de wereldbevolking is voor zoet water afhankelijk van ecosystemen in de bergen, aldus de Canadese Toronto Star. Deze bergketens, in een VN-rapport ter gelegenheid van het Jaar van de Bergen de „watertorens van de wereld” genoemd, worden ernstig bedreigd. Volgens de Star wordt de schade veroorzaakt door „klimaatverandering, vervuiling, gewapende conflicten, bevolkingsgroei, ontbossing en cultivering ten behoeve van landbouw, mijnbouw en toerisme”. Verder zegt de krant dat het rapport waarschuwt dat „deze degradatie tot meer overstromingen, aardverschuivingen en honger zal leiden”.

Alcoholverslaving

In Groot-Brittannië is nu 1 op de 13 personen afhankelijk van alcohol, zo bericht de Londense krant The Independent, waarmee alcoholverslaving „twee keer zoveel voorkomt als verslaving aan drugs of geneesmiddelen”. Van 1994 tot 1999 steeg het aantal personen dat aan de directe gevolgen van alcoholmisbruik overleed — bijvoorbeeld door een hartkwaal, levercirrose of alcoholvergiftiging — met bijna 43 procent. Aan het aantal alcoholgerelateerde ongelukken, dat van 10.100 in 1998 tot 11.780 in 2000 steeg, was 1 op de 7 verkeersdoden toe te schrijven. Zestig procent van de werkgevers heeft problemen met werknemers die te veel drinken, en 40 procent van de geweldsmisdrijven wordt onder invloed van alcohol gepleegd. Eric Appleby van de Britse vereniging Alcohol Concern zei: „De enorme omvang en schaal van de problemen, gezien in het licht van de invloed die ze hebben op de gezondheid, relaties en portemonnee van de mensen, nog afgezien van [de invloed] op de openbare voorzieningen, . . . vergroot de noodzaak voor een urgente, gezamenlijke aanpak.”