Jonge mensen vragen . . .

Kan ik naar videoclips kijken?

„Videoclips zijn geweldig. Sommige zijn net korte films. Er zit een verhaal in, en ik vind de choreografie heel knap.” — Casey.

„Je kunt er nieuwe muziek mee ontdekken, niet alleen die uit de top 40. En je hebt iets om over te praten.” — Josh.

„Voor mij zijn de details in een videoclip belangrijk — wie er zingt, wat ze aan heeft, hoe ze beweegt. Dit alles helpt om de betekenis van de tekst te begrijpen.” — Kimberly.

„Ik ben altijd benieuwd wat mijn favoriete groepen dit keer gaan doen. Ik vind de special effects fantastisch. En sommige clips zijn grappig. Maar je moet voorzichtig zijn.” — Sam.

MISSCHIEN kijk ook jij graag naar videoclips. Toen ze voor het eerst op tv kwamen, waren het vrij eenvoudige low-budgetproducties. Maar toen bleek dat videoclips geen voorbijgaande rage waren en een enorme invloed op de platenverkoop hadden, werden ze al snel meer sophisticated, artistiek en technisch. Tegenwoordig zijn ze een belangrijk onderdeel van de muziekwereld en blijken ze ontzettend populair onder jongeren. In sommige landen heb je televisiestations die alleen maar videoclips uitzenden!

Maar waarom zeggen jongeren zoals Sam, die hier aangehaald is, dat het nodig is voorzichtig te zijn? Zou het kunnen dat bepaalde videoclips een negatieve uitwerking op je hebben — misschien door je denken en morele waarden te ondermijnen of zelfs je band met je Schepper te schaden? Zo’n vraag lijkt misschien een beetje extreem. Maar stel dat je in een meer of in zee zou willen gaan zwemmen, en je op borden ziet staan dat het riskant of gevaarlijk is om daar te zwemmen. Zou het dan verstandig zijn zulke waarschuwingen te negeren? Zeker niet. Daarom is het ook verstandig om eens over enkele waarschuwingen in verband met videoclips na te denken.

Gevarenzones

Je moet toegeven dat hetgeen je ziet en hoort je kan beïnvloeden! De bijbel vertelt ons dat Israëls  eerste koning, Saul, een nuttig gebruik maakte van muziek — om zijn emoties te kalmeren (1 Samuël 16:14-23). Zou muziek ook een negatieve uitwerking kunnen hebben? Het boek Rock and Roll — Its History and Stylistic Development zegt hierover: „Je kunt niet het een erkennen en het ander vervolgens ontkennen. Als we erkennen dat rock-’n-roll een positieve invloed heeft gehad (wat inderdaad is gebleken), moeten we ook bereid zijn toe te geven dat deze muziek een negatieve invloed heeft gehad (wat eveneens is gebleken). Iemand die trots vertelt: ’Oh, ik luister naar de muziek, maar ik word er niet door beïnvloed’, is óf hopeloos naïef óf buitengewoon slecht op de hoogte.”

De bijbel vestigt herhaaldelijk de aandacht op de invloed die het oog op ons denken en onze emoties heeft (Spreuken 27:20; 1 Johannes 2:16). Dus door de muziek samen te laten gaan met indrukwekkende visuele elementen, verhogen producenten van videoclips drastisch de invloed die muziek op haar luisteraars heeft. Wat voor visuele elementen worden vaak gebruikt?

Volgens één onderzoek komt in ongeveer 57 procent van de clips van rockmuziek geweld voor. Zo’n 76 procent bevat voorstellingen van seksuele handelingen. Uit een ander recent onderzoek bleek dat 75 procent van de concept-clips (clips waarin een verhaal zit) eveneens seksuele beelden bevatte, en in meer dan de helft ervan kwam geweld voor, gewoonlijk tegen vrouwen. Zou het kijken naar zulke clips nu echt schadelijk voor je kunnen zijn? Eén tijdschrift wijst erop dat „experimentele onderzoeken lieten zien dat het kijken naar videoclips inderdaad invloed kan hebben op de opvattingen van adolescenten over vroege of riskante seksuele activiteiten”. En het valt niet te ontkennen dat, omdat musici nog schokkender proberen te zijn dan hun voorgangers en collega’s, videoclips in het algemeen steeds explicieter worden.

Eén deskundige op het gebied van opvoeding zei: „Velen komen met het argument dat wat zij horen — en, dankzij videoclips, zien — niet verschilt van de invloed die muziek op vorige generaties had . . . Maar het lijkt erop dat de meeste artiesten van tegenwoordig zonder enige terughoudendheid gebruik maken van krachttermen en schandelijke dingen als aanvaardbare middelen om de verkoopcijfers op te schroeven.” En het tijdschrift Chicago zegt over degenen die naar een bepaalde muziekzender kijken: „Ze worden non-stop gebombardeerd met uiterst suggestieve softporno.”

Het tijdschrift Chicago beschrijft ook een videoclip waarin „een jonge man die in een eettent aan de bar zit, zijn hoofd een beetje te ver naar achteren laat hangen. Er verschijnt een fikse bloedrode snee in zijn hals en het hoofd valt eraf.” Een andere clip toonde naar verluidt een man die een bloederige striptease opvoert, waarbij hij ook zijn huid en spieren eraf trekt. Er werden nog andere dingen afgebeeld die te schokkend zijn om te vermelden.

Nu kunnen sommigen deze feiten natuurlijk negeren door te beweren dat de hier beschreven clips extreem zijn en dat het grootste deel niet zo slecht is. Sommigen voeren misschien zelfs aan dat zij videoclips niet bijzonder schokkend of aanstootgevend vinden. Maar zou dat er niet gewoon op kunnen duiden dat het herhaaldelijk kijken naar zulke clips deze personen ongevoelig heeft gemaakt? Casey, de jonge man die in het begin werd aangehaald, geeft toe: „Als je geen grenzen stelt aan de dingen waarnaar je kijkt, worden dingen die je eerst ongehoord vond, heel gewoon. Onbewust zet je telkens een stapje verder en aanvaard je passief wat je eerst schokkend vond.”

Wat kan het gevolg zijn? Je vermogen om verstandige morele beslissingen te nemen kan ernstig aangetast worden. Omdat onze geest zo makkelijk negatief beïnvloed kan worden, spoort de bijbel ons aan ’praktische wijsheid en denkvermogen te beveiligen’ (Spreuken 3:21; 5:2). Nog een negatief gevolg zou kunnen zijn dat je vriendschap met Jehovah God schade oploopt. Is dat niet je waardevolste bezit? Het is daarom nodig dat je die vriendschap beschermt door maatregelen te nemen om elk soort van ongepast amusement te vermijden. Hoe kun je dat doen?

 Bescherm jezelf

Aanvaard in de eerste plaats alsjeblieft dat het gewoonweg verkeerd is om naar scènes te kijken waarin dingen worden getoond die de bijbel overduidelijk veroordeelt (Psalm 11:5; Galaten 5:19-21; Openbaring 21:8). Wanneer een clip iets wat ’heiligen niet past’ voorstelt als iets geweldigs, moet je vastberaden zijn om te stoppen met kijken (Efeziërs 5:3, 4). Het is waar dat het veranderen van zender — of het uitzetten van de tv — niet makkelijk kan zijn wanneer er een gave videoclip te zien is. Dus moet je misschien net als de psalmist bidden: „Wend mijn ogen af, opdat ze dat wat waardeloos is niet zien.” — Psalm 119:37.

Misschien schrik je van nature terug van clips die net zo schokkend zijn als die we eerder hebben beschreven. Sommige clips schijnen echter subtieler te zijn in de manier van presenteren. De seksueel getinte scènes kunnen kort of vluchtig zijn. De teksten en beelden kunnen heel knap samengevoegd zijn om de een of andere goddeloze zienswijze te bevorderen, zonder ook maar iets expliciet te zeggen of te laten zien. Als je je echter na het kijken naar een bepaalde clip lichtelijk schuldig voelt, was die waarschijnlijk op de een of andere manier schadelijk of onchristelijk. Hoe kun je dan beslissen of je wel of niet naar een clip kunt kijken wanneer niet duidelijk is of die gepast is of niet?

Of je überhaupt naar videoclips kijkt, is natuurlijk je persoonlijke beslissing en die van je ouders, die de verantwoordelijkheid hebben te beslissen waarnaar je wel en niet mag kijken (Efeziërs 6:1, 2). Maar als je van je ouders naar videoclips mag kijken, moet je je niet alleen laten leiden door wat jij vindt dat gepast is. Hebreeën 5:14 moedigt ons aan ’ons waarnemingsvermogen te oefenen’ om ’goed en kwaad te onderscheiden’. Ons waarnemingsvermogen wordt geoefend door het bestuderen van bijbelse beginselen, die een basis vormen om te bepalen wat vanuit Jehovah’s standpunt goed of fout is. Door diep over zulke bijbelse beginselen na te denken, zul je kunnen herkennen wat gevaarlijk is voor je geestelijke gezondheid, zelfs wanneer er geen specifieke bijbelse regel is om je te leiden.

Welke specifieke bijbelse beginselen kunnen je dan wat betreft het kijken naar videoclips leiden? Dit zal in een volgend artikel worden besproken.

[Inzet op blz. 20]

„Iemand die trots vertelt: ’Oh, ik luister naar de muziek, maar ik word er niet door beïnvloed’, is óf hopeloos naïef óf buitengewoon slecht op de hoogte”

[Illustraties op blz. 21]

Kun je echt naar iets verkeerds kijken en er niet door beïnvloed worden?