Hoe het komt dat normen en waarden veranderen

„Wat is het belangrijkste in het leven?”

Die vraag werd aan 50.000 mensen in 60 landen gesteld. Volgens de enquêteurs van Gallup was het vaakst gegeven antwoord in bijna elk deel van de wereld „een gelukkig gezinsleven” en „een goede gezondheid”.

OP HET eerste gezicht lijkt het of mensen wereldwijd dezelfde nobele normen en waarden hebben. Toch is het beeld niet zo rooskleurig. Vroeger waren normen en waarden gebaseerd op traditionele godsdienstige en morele beginselen. Daar komt echter in hoog tempo verandering in. De onderzoekster Marisa Ferrari Occhionero zegt over Italië: „De normen en waarden van jongeren zijn steeds minder onderhevig aan ouderlijke, traditionele en godsdienstige invloeden.” Dat verschijnsel zien we overal ter wereld, bij jong en oud.

Professor Ronald Inglehart, coördinator van een onderzoeksproject, de Wereldenquête naar Normen en Waarden genoemd, zegt: „Er komen steeds meer aanwijzingen dat zich diepgaande veranderingen voordoen in de manier waarop men de wereld bekijkt.” Wat is de aanleiding tot zulke veranderingen? Inglehart geeft aan: „Die veranderingen zijn een weerspiegeling van economische en technologische veranderingen.”

Uit de Gallupenquête bleek bijvoorbeeld dat in welvarende landen een baan „heel laag aangeslagen werd” onder de dingen die het belangrijkst zijn in het leven. Maar in ontwikkelingslanden gold een baan hebben als nummer één! Als mensen arm zijn, heeft de dagelijkse strijd om het bestaan de hoogste prioriteit. Is er in landen sprake van economische ontplooiing, dan gaan mensen prioriteit geven aan dingen als gezondheid, een gelukkig gezinsleven en zelfexpressie.

Door de technologische vooruitgang zullen deze opkomende normen en waarden zich beslist krachtig doen voelen in ontwikkelingslanden. In het blad The Futurist wordt opgemerkt: „Onze denkbeelden en waarden worden gevormd door wat we zien en horen.” De massamedia zijn dan ook van enorme invloed geweest op de westerse normen en waarden. The Futurist zegt daarover: „De invloed van deze media is wereldomvattend.”

Welke veranderingen zien we bijgevolg in opvattingen en gedrag? Hoe zijn deze veranderende normen en waarden van invloed op u en uw gezin?