Hinderlijke zuiveraars

Halverwege de jaren tachtig werd met het ballastwater van vrachtschepen uit Europa per ongeluk de driehoeksmossel, een weekdier ter grootte van een duimnagel, in de Grote Meren van Noord-Amerika geïntroduceerd. Maclean’s, een Canadees opinieblad, zegt dat het schelpdier „het primaire voorbeeld van binnendringende soorten waterdieren is geworden”. Waarom?

Eén enkel vrouwtje kan per jaar 500.000 eitjes leggen. Deze mosselen hechten zich bovendien — in kolonies — op elk hard oppervlak. Op één vierkante meter kunnen er wel 700.000 zitten. Het gevolg is dat ze de inlaatpijpen voor de watertoevoer van waterzuiveringsinstallaties en elektriciteitscentrales verstoppen. Ze zijn ook een kostbaar probleem voor eigenaars van boten en scheepswerven.

Toch zit er ook een positieve kant aan dit vaak verguisde diertje. Driehoeksmosselen zullen misschien binnenkort worden ingezet om onze gezondheid te beschermen. Milieudeskundigen, die een langdurige studie hebben gemaakt van het ontwerp en functioneren van het dier, weten dat de driehoeksmossel ook een geharde waterzuiveraar is. De parasitoloog Thaddeus K. Graczyk van de Johns Hopkins University in Baltimore en researchwetenschapper Yves de Lafontaine van de milieuorganisatie Environment Canada in Montreal, hebben bij hun onderzoek naar dit schaaldier samengewerkt. Maclean’s bericht dat de driehoeksmossel in staat is „zwevende deeltjes [te verwerken] die van alles kunnen bevatten, variërend van tributyltin, een giftig bestanddeel van scheepsverf, tot de dodelijke Cryptosporidium-parasiet en de bacterie E. coli”.

Cryptosporidium is net zo groot als een menselijke rode bloedcel en is moeilijk uit drinkwater te verwijderen. Hij is immuun voor de meest gebruikelijke soorten desinfecteermiddelen als chloor en ozon. „Maar driehoeksmosselen kunnen gemakkelijk deeltjes van die grootte uit het water filteren”, zegt Maclean’s. Onderzoekers zeggen zelfs dat „elke volwassen mossel tijdens de warme maanden per dag een liter water kan filteren en algen, minerale deeltjes, verontreinigende stoffen en andere mogelijk levensbedreigende ziektekiemen en bacteriën kan verwijderen”. Ze schatten dat een kolonie van een vierkante meter binnen een uur of twee 13.000.000 van die parasieten zou kunnen verwerken.

Wat de wetenschap over het reinigend vermogen van dit weekdier leert, is beslist een prachtig bewijs van het perfecte evenwicht van al Gods scheppingswerken.

[Illustratieverantwoording op blz. 31]

Fingers holding zebra mussel: U.S. Geological Survey; all other mussels: © Rob and Ann Simpson/Visuals Unlimited; Cryptosporidium: H.D.A. Lindquist, U.S. EPA