Een fascinerende ontmoeting met grijze walvissen
Een fascinerende ontmoeting met grijze walvissen
DOOR EEN ONTWAAKT!-MEDEWERKER IN MEXICO
De indruk die men krijgt bij het naderen van een slapende walvis is bovenal die van enorme afmetingen. De lichamelijke aanwezigheid van een walvis is overdonderend, zodat de mens zich zeer nietig voelt. Nu en dan hoort men hem ademhalen en wordt misschien besprenkeld door de spuitwolk. Op zo’n moment realiseert de mens zich dat hij een vorm van leven nadert die niet binnen menselijke normen past; een mysterieuze aanwezigheid, belichaamd in een zwarte cilinder van ongelooflijke afmetingen. — Jacques-Yves Cousteau, oceaanonderzoeker.
DE bovenstaande woorden zijn een mooie beschrijving van de gevoelens die we hadden toen ons motorbootje dichter bij de grijze walvissen kwam in het glinsterende water van de Bahía Magdalena bij Baja California (Mexico). We hadden deze majestueuze schepselen, die elk jaar naar de lagunen van Baja trekken om er te paren en hun jongen ter wereld te brengen, altijd al willen observeren.
Onze gids zette de motor af en roeide rustig dichterbij. De walvissen leken zich niet bewust van onze komst. We keken naar hun paringsritueel terwijl ze rolden, spoten en onderdoken om met hun staartvin te pronken. Sommige waren aan het ’spyhoppen’ — ze staken hun kop boven het water uit, alsof ze hun omgeving observeerden.
Onze gids vertelde dat hoewel men volgens wettelijke voorschriften minstens 30 meter bij de walvissen vandaan moet blijven, nieuwsgierige moederwalvissen vaak met hun jong naar bootjes komen en zich laten aanraken!
Een strijd voor overleving
Na onze ontmoeting met de walvis gingen we wat nazoekwerk doen. We kwamen te weten dat in de negentiende eeuw hebzuchtige jagers de walvispopulatie in het oostelijke deel van de Grote Oceaan bijna uitroeiden. Na verloop van tijd nam de vraag naar walvistraan en balein af, en het aantal walvissen nam weer toe. Maar vroeg in de twintigste eeuw, toen boten ’drijvende fabrieken’ werden waardoor jagers de walviskadavers aan boord konden verwerken, werd de jacht hervat. Opnieuw werd de grijze walvis in het oostelijke deel van de Grote Oceaan met uitsterven bedreigd.
Sinds 1947 wordt de grijze walvis volledig beschermd door de Internationale Walvisvaart Commissie. De afgelopen jaren heeft de Mexicaanse regering zelfs walvisreservaten en het biosfeerreservaat Vizcaíno ingesteld. * De grijze walvis is nu, met een populatie van zo’n 26.000, geen bedreigde diersoort meer.
Hun opmerkelijke trek
’s Zomers verblijft de grijze walvis in het verre noorden, in de Bering- en Tsjoektsjizee, om zich vol te proppen met kleine schaaldiertjes. Zo bouwen ze blubber op voor hun 16.000 kilometer lange tocht naar het zuiden, naar de lagunen van Baja, en terug. De walvissen leggen tussen de vijf en tien kilometer per uur af en doen er twee tot drie maanden over om hun bestemming te bereiken. Ze verliezen tijdens de trek en de maanden in Baja California een groot deel van hun lichaamsgewicht, omdat ze bijna helemaal op hun vetreserves leven.
De drachtige vrouwtjes komen als eerste in de lagunen aan, waar ze in de kalme wateren hun jong ter wereld brengen. Bij de geboorte komt de staart het eerst naar buiten. Het jong moet zo snel mogelijk naar de oppervlakte worden gebracht om adem te kunnen halen. Twee andere vrouwtjes, tantes genoemd, die als vroedvrouwen optreden, assisteren bij de geboorte. De draagtijd is twaalf tot dertien maanden, dus wordt er elke twee of drie jaar een jong geboren. Stelt u zich eens voor een baby met een gewicht van 680 kilo en een lengte van vijf meter ter wereld te brengen!
De jongen worden ongeveer acht maanden gezoogd; de melk bevat 53 procent vet — tien keer zoveel als koemelk. De walvissen blijven twee tot drie maanden in de lagunen — van januari tot midden maart — zodat de jongen een dikke laag blubber kunnen opbouwen waar ze tijdens hun reis naar het noorden van leven en die hen in de koude wateren van het noordpoolgebied warm houdt.
Al deze feiten over de grijze walvis waren fascinerend, en maakten onze onvergetelijke ervaring om hen in hun natuurlijke omgeving te zien nog specialer. Door deze schepselen zijn we gaan nadenken over de woorden in Psalm 148:7: „Looft Jehovah vanaf de aarde, gij zeemonsters en al gij waterdiepten.”
[Voetnoot]
^ ¶9 De Internationale Walvisvaart Commissie staat alleen de jacht voor eigen gebruik door de inheemse bevolking van Alaska en Siberië toe. Deze maatregelen hebben een gunstige uitwerking op de grijze walvis gehad: hij wordt nu door de lokale bevolking zelfs als een vriendelijk dier gezien wegens het gedrag waarover onze gids vertelde.
[Kader/Illustratie op blz. 17]
VOEDING
In plaats van tanden heeft de grijze walvis, een baardwalvis, roomkleurige baleinplaten (te zien op de foto). Deze zijn 5 tot 25 centimeter lang en hangen aan beide zijden van zijn bovenkaak omlaag. De platen bestaan uit keratine — hetzelfde materiaal waarvan onze vingernagels gemaakt zijn. De grijze walvis zoekt zijn voedsel op de zeebodem. Hij woelt de bodem op en zuigt vervolgens sediment en krill in zijn bek. Daarna filtert hij het water door de franjes van de baleinen.
[Verantwoording]
Courtesy Gray whales with Winston
[Kader/Illustratie op blz. 18]
PROFIEL VAN DE GRIJZE WALVIS
▪ De grijze walvis heeft witte vlekken op zijn huid — veroorzaakt door zeepokken en parasieten.
▪ Mannetjes kunnen 14 meter lang worden — langer dan een autobus — en vrouwtjes zijn iets groter.
▪ De grijze walvis heeft 2 tot 5 keelgroeven, waardoor de keel kan uitzetten terwijl hij eet.
▪ Het gemiddelde gewicht van een grijze walvis is 16 ton, maar sommige wegen wel 30 tot 40 ton.
▪ De grijze walvis komt elke 3 tot 5 minuten naar de oppervlakte om adem te halen, maar hij kan wel 15 minuten onder water blijven.
[Verantwoording]
© Richard Herrmann/Seapics.com
[Illustratie op blz. 16, 17]
’Spyhopping’
[Verantwoording]
© Michael S. Nolan/Seapics.com
[Illustratieverantwoording op blz. 16]
© Howard Hall/Seapics.com