Als uw kind koorts heeft

„Ik ben ziek!” Als uw kind dat klaaglijke geluid laat horen, zult u misschien onmiddellijk zijn temperatuur opnemen. Heeft hij koorts, dan is het niet vreemd als u zich zorgen maakt.

Volgens een onderzoek door het Kindercentrum van de Johns Hopkins-​universiteit in Baltimore (Maryland, VS) geloofde 91 procent van de ouders dat „zelfs een betrekkelijk matige koorts minstens één schadelijk effect kon hebben, zoals stuipen of hersenletsel”. Uit hetzelfde onderzoek bleek dat „89% van de ouders hun kind koortswerende medicijnen gaf voordat de temperatuur van hun kind was gestegen tot 38,9 °C”.

Wanneer moet u zich echt zorgen maken als uw kind koortsig is? En wat kunt u in zo’n geval het beste doen?

De belangrijke rol van koorts

Wat is de oorzaak van koorts? Hoewel de gemiddelde normale lichaamstemperatuur ongeveer 37 °C bedraagt (oraal gemeten), schommelt iemands temperatuur in de loop van de dag meestal enigszins. * Uw temperatuur kan ’s morgens dus wat lager zijn en laat op de middag wat hoger. De onder aan de hersenen gelegen hypothalamus reguleert de lichaamstemperatuur, als een soort thermostaat. Koorts ontstaat als het immuunsysteem, kennelijk als reactie op een invasie van bacteriën of virussen, stoffen in het bloed produceert die pyrogenen worden genoemd. De hypothalamus ziet daarin reden om de temperatuur ’hoger af te stellen’.

Hoewel koorts malaise en uitdroging kan veroorzaken, is het niet noodzakelijkerwijs schadelijk. Volgens de Mayo Foundation for Medical Education and Research schijnt koorts in feite een sleutelrol te spelen bij het verweer van het lichaam tegen bacteriële en virusinfecties. „De virussen die verkoudheden en andere infecties van de luchtwegen veroorzaken, houden van lage temperaturen. Door voor een lichte koorts te zorgen, kan uw lichaam er feitelijk toe bijdragen  dat het virus wordt geëlimineerd.” Deze autoriteit vermeldt dan ook verder dat „het onderdrukken van een lichte koorts onnodig is en de natuurlijke genezingsmechanismen van uw kind kan belemmeren”. Interessant is dat een ziekenhuis in Mexico bepaalde aandoeningen zelfs geneest door de lichaamstemperatuur te verhogen, een therapie die men hyperthermie noemt.

Dr. Al Sacchetti van het American College of Emergency Physicians zegt: „Koorts op zich is zelden een probleem. Het is echter een teken dat er sprake kan zijn van een infectie. Daarom moet als een kind koorts heeft, de aandacht naar het kind en de mogelijke infectie gaan, en niet naar de afgelezen temperatuur op de thermometer.” De Amerikaanse Academie voor Kindergeneeskunde merkt op: „Koorts onder de 38,3 °C hoeft over het algemeen niet behandeld te worden, tenzij uw kind zich akelig voelt of eerder koortsstuipen heeft gehad. Zelfs hogere temperaturen zijn op zich niet gevaarlijk of van betekenis, tenzij uw kind eerder stuipen of een chronische ziekte gehad heeft. Het is belangrijker op te letten hoe uw kind zich gedraagt. Als hij goed eet en slaapt en af en toe zin heeft om te spelen, hoeft hij waarschijnlijk helemaal niet behandeld te worden.”

Wat te doen bij lichte koorts

Dat wil niet zeggen dat u niets kunt doen om uw kind te helpen. Sommige medisch deskundigen doen de volgende aanbevelingen voor de behandeling van een lichte koorts: Houd de kamer van uw kind aangenaam koel. Kleed het kind luchtig. (Te veel warmte kan de koorts verergeren.) Moedig het kind aan extra te drinken, bijvoorbeeld water, verdunde vruchtensappen en bouillon, omdat koorts tot uitdroging kan leiden. * (Dranken die cafeïne bevatten, zoals cola of zwarte thee, werken vochtafdrijvend en zouden verdere uitdroging kunnen veroorzaken.) Bij zuigelingen  moet doorgegaan worden met borstvoeding. Vermijd voedsel dat moeilijk verteerbaar is, omdat de maagactiviteit bij koorts afneemt.

Wanneer de koorts van een kind boven de 39 °C uitkomt, wordt vaak een zonder recept verkrijgbaar koortswerend middel gegeven, zoals paracetamol of ibuprofen. Het is echter belangrijk dat de op het etiket vermelde dosis wordt aangehouden. (Kinderen onder de twee jaar mag zonder doktersadvies geen enkel medicijn gegeven worden.) Koortswerende medicijnen zijn niet antiviraal. Daardoor wordt bij een kind de genezing van een verkoudheid of andere vergelijkbare ziekten er niet door versneld, maar het kind kan zich er wel prettiger door gaan voelen. Sommige deskundigen doen de aanbeveling kinderen onder de zestien geen aspirine te geven om de koorts te verminderen, omdat het in verband is gebracht met het Reye-syndroom *, een potentieel levensbedreigende ziekte.

Een sponsbad kan de koorts ook omlaag brengen. Zet het kind in een bad met een paar centimeter lauw water en spons hem af. (Gebruik geen medicinale alcohol, want die kan giftig zijn.)

In het bijgaand kader vindt u wat nuttige informatie om te bepalen wanneer u de dokter moet bellen. Medische aandacht is bijzonder belangrijk voor iemand die woont in een gebied waar virulente koortsen als dengue, ebolakoorts, tyfus of gele koorts heersen.

In grote lijnen is het dus het beste om ervoor te zorgen dat uw kind zich prettiger voelt. Bedenk dat het zelden voorkomt dat een koorts zo hoog is dat er neurologisch letsel optreedt of de dood het gevolg is. Zelfs koortsstuipen, die alarmerend zijn, hebben meestal geen blijvende gevolgen.

Natuurlijk is voorkomen beter dan genezen, en een van de doeltreffendste manieren om uw kind voor infectie te behoeden, is hem of haar basishygiëne bij te brengen. Kinderen moet geleerd worden vaak hun handen te wassen — vooral voor het eten, na gebruik van het toilet, na enige tijd in een drukke openbare ruimte doorgebracht te hebben of na dieren te hebben geaaid. Mocht uw kind ondanks al uw moeite toch lichte koorts krijgen, overreageer dan niet. Zoals we hebben gezien, kunt u veel doen om de genezing van uw kind te bevorderen.

[Voetnoten]

[Kader op blz. 27]

Bel de dokter als een koortsig kind:

▪ drie maanden of jonger is en een rectale temperatuur van 38 °C of hoger heeft;

▪ tussen de drie en zes maanden is en een temperatuur van 38,3 °C of hoger heeft;

▪ ouder is dan zes maanden en een temperatuur van 40 °C of hoger heeft;

▪ niet wil drinken en tekenen van uitdroging vertoont;

▪ een stuip heeft of bijzonder lusteloos is;

▪ na 72 uur nog steeds koortsig is;

▪ ontroostbaar huilt of tekenen van verwardheid of delirium vertoont;

▪ uitslag, moeite met ademhalen of diarree heeft of herhaaldelijk moet overgeven;

▪ een stijve nek of plotseling zware hoofdpijn heeft.

[Verantwoording]

Bron: De Amerikaanse Academie voor Kindergeneeskunde