Een blik op de wereld

Invasie van exotische dieren in Spanje

Volgens de Spaanse krant El País zijn meer dan veertig soorten exotische vissen, vogels, landdieren en planten uit verschillende delen van de wereld in Spanje terechtgekomen, waar ze huishouden onder de inheemse flora en fauna. Tot de indringers behoren reusachtige meervallen uit Duitsland, groene algen uit het Caribisch gebied, monniksparkieten uit Argentinië en minks uit Noord-Amerika. Veel soorten werden naar Spanje vervoerd om verkocht te worden als exotisch huisdier of om andere commerciële redenen. Sommige zijn ontsnapt, andere werden vrijgelaten toen ze een last werden of niet winstgevend bleken te zijn. „Afgezien van het verlies van habitat zijn binnendringende soorten nu de voornaamste oorzaak van de achteruitgang in inheemse soorten”, zegt de bioloog Daniel Sol.

 Tegengif slangenbeten uit eieren

„Indische wetenschappers hebben ontdekt dat uit kippeneieren stoffen gewonnen kunnen worden om slangenbeten te behandelen”, zegt The Times of India. Kippen van ongeveer 12 weken oud krijgen intramusculair een „niet-dodelijke dosis gif” ingespoten en twee of drie weken later een herhalingsdosis. Na 21 weken beginnen ze eieren te leggen die antistoffen tegen slangengif bevatten. Onderzoekers hopen dat het tegengif uit eieren het tegengif kan vervangen dat uit paarden wordt verkregen, „die pijnlijke onderzoeken ondergaan om tegengif te verzamelen”, zegt The Times. Wetenschappers in Australië hebben bij dierproeven al succes geboekt met de nieuwe methode. Als tegengif uit eieren bij mensen werkzaam blijkt te zijn, zal dat een zegen zijn voor India, waar jaarlijks 300.000 gevallen van slangenbeten worden gerapporteerd. Van de slachtoffers sterft 10 procent.

Het geheim van de vlinder

„Jarenlang hebben wetenschappers geprobeerd te begrijpen wat vlinders tot de meesters in het manoeuvreren bij lage snelheid maakt; ze kunnen met schijnbaar weinig inspanning blijven hangen en achteruit of zijwaarts vliegen”, zegt de Londense Independent. Nu geloven onderzoekers aan de University of Oxford dat ze het geheim van het insect eindelijk ontdekt hebben. Met gebruikmaking van een speciaal ontworpen windtunnel en rookslierten om de luchtstroom zichtbaar te maken, observeerden ze de vlucht van admiraalvlinders. Terwijl de insecten van en naar de kunstbloemen in de windtunnel vlogen, werden ze gevolgd met high-speed digitale camera’s, die de luchtstroom rond hun vleugels vastlegden. De onderzoekers ontdekten dat „vlinders niet zomaar in het wilde weg rondfladderen, maar dat ze een breed arsenaal van aërodynamische mechanismen beheersen”. Wetenschappers hopen deze kennis te gebruiken om vliegtuigjes met afstandsbesturing te bouwen die een spanwijdte van slechts 10 centimeter hebben. Uitgerust met een camera zouden die gebruikt kunnen worden om foto’s te maken in krappe ruimten.

Slapeloosheid in Italië

In 2002 hebben ruim 600 artsen en meer dan 11.000 patiënten deelgenomen aan het meest uitgebreide onderzoek naar slapeloosheid dat ooit in Italië is gedaan. De bevindingen waren dat ruim 12 miljoen Italianen aan slapeloosheid lijden, zegt de krant La Stampa. Van de onderzochten had 65 procent last van ochtendslaperigheid en 80 procent van slaperigheid op een willekeurig moment van de dag, en 46 procent had concentratiestoornissen op het werk. „Degenen die autorijden lopen een hoog risico, want 22 procent van de verkeersongelukken wordt veroorzaakt door slaperigheid”, aldus de krant. Uit het onderzoek bleek ook dat 67 procent van de patiënten het probleem nooit met hun dokter besproken had. De onderzoekscoördinator, Mario Giovanni Terzano, zei dat „het bij ten minste 20 procent van de mensen die aan slapeloosheid lijden, gaat om primaire slapeloosheid, waarvoor geen aanwijsbare oorzaak is”. Toch kan een medisch onderzoek een lichamelijk probleem aan het licht brengen dat ermee in verband staat. Andere oorzaken van slapeloosheid, zei Terzano, zijn onder andere bezorgdheid (24 procent), stressvolle gebeurtenissen (23 procent) en depressie (6 procent).

Saïga-antilope met uitsterven bedreigd

„In 1993 zwierven er ruim een miljoen saïga’s rond op de steppen van Rusland en Kazachstan. Nu zijn er geen 30.000 meer”, zegt New Scientist. Het dier is het slachtoffer geworden van „een epidemie van stropen”, vervolgt het verslag. „Volgens biologen is het de meest plotselinge en dramatische achteruitgang in de populatie van een groot zoogdier ooit.” Vanwaar het stropen? Begin jaren 90 gingen natuurbeschermers uit bezorgdheid over de bedreigde neushoorn de hoorns van de saïga promoten als vervanging voor de hoorns van de neushoorn in de traditionele Chinese geneeskunde. Omdat de saïga in China niet meer voorkwam, werden de kudden in Centraal-Azië het doelwit. In vijf jaar tijd (1993–1998) werd het aantal dieren bijna gehalveerd, en tegen 2002 was de populatie met 97 procent afgenomen. In Centraal-Kazachstan bedroeg het verlies 99 procent. Er zijn daar nog maar 4000 dieren over. Abigail Entwistle, een zoöloge van Flora and Fauna International, zegt: „We denken dat we waarschijnlijk nog maar twee jaar hebben om de soort te redden.”

Gedachten, emoties en gezondheid

Wat er zich in onze geest afspeelt, is misschien wel van grotere invloed op het lichaam dan eerst werd aangenomen, vermeldt een rapport in het Poolse tijdschrift Wprost. Het voegt eraan toe: „Gedachten en emoties beïnvloeden alle vitale organen en stelsels van het menselijk lichaam: het zenuwstelsel, het immuunsysteem, het hormonale stelsel, de bloedsomloop en de voortplantingsorganen.” Daarom, aldus professor Marek Kowalczyk van het Militair Instituut voor Hygiëne en Epidemiologie in Warschau, „hebben mensen met een gestrest leven twee keer zo vaak last van verkoudheid en griep als anderen”. En depressieve vrouwen, voegt hij eraan toe, hebben 50 procent minder kans om zwanger te worden. Wprost vermeldt ook dat hoewel stress dan misschien geen kanker veroorzaakt, het „wel de ontwikkeling van sluimerende kanker kan versnellen”. Ook woede kan de gezondheid schaden, want naar verluidt komen hart- en vaatziekten bij agressieve, vijandige mensen meer voor, wat hen kwetsbaarder maakt voor een hartaanval.

Legale verkoop van ivoor

In slechts tien jaar, van 1979 tot 1989, was Afrika’s olifantenpopulatie met meer dan de helft afgenomen. Dat kwam onder meer door de toenemende vraag naar producten die van hun slagtanden gemaakt worden. Een andere oorzaak was dat stropers steeds vaker over automatische wapens beschikten. Dat was voor CITES (Conventie inzake de internationale handel in bedreigde uitheemse dieren en planten) reden om in 1989 een totaalverbod op de handel in ivoor uit te vaardigen. Maar onlangs ging CITES ermee akkoord om Zuid-Afrika, Botswana en Namibië een eenmalige vergunning te verlenen voor de verkoop van wel 60 ton ivoor, aldus het tijdschrift African Wildlife. Het ivoor was in beslag genomen van stropers of was afkomstig van dieren die een natuurlijke dood waren gestorven. Twee andere landen mochten hun ivoor niet verkopen omdat „ze niet genoeg garantie konden bieden dat ze de illegale handel in ivoor konden voorkomen”, zei het artikel.