Canberra in vlammen

DOOR EEN ONTWAAKT!-MEDEWERKER IN AUSTRALIË

TOEN de inwoners van Canberra, de hoofdstad van Australië, op 18 januari 2003 wakker werden, zagen ze een spookachtige gloed. Een dikke rookwolk veranderde de ochtendzon in een bloedrode bal. De lucht was heet, droog en drukkend. Australië was in de greep van de droogte; bomen, bladeren en kreupelhout waren kurkdroog. Al weken werden de uitgestrekte eucalyptusbossen rond Canberra door branden geteisterd.

Die middag zorgden verschroeiende rukwinden ervoor dat het onvoorstelbare gebeurde: het vuur liet zich niet langer door brandgangen en -stroken tegenhouden en sloeg over op de dennenbossen in en rond het zuidwesten van Canberra.

Het bos in lichterlaaie

Elliot, een lid van de vrijwillige brandweer, zegt: „Om drie uur ’s middags schoten de dennenbossen met zo’n explosieve kracht in brand dat het bij ons en de naburige buitenwijken gloeiende stukjes hout regende. Het was beangstigend om te zien hoe een vuurzee van 40 meter hoog in razende vaart op ons afkwam.” De extreme hitte en de rukwinden maakten hun eigen weerpatronen, waardoor er een vuurbal ontstond die met een verschrikkelijke snelheid door de buitenwijk Chapman raasde. Bomen werden ontworteld en huizen verwoest. Talloze elektriciteitspalen vlogen in brand en begaven het, zodat er kabels naar beneden kwamen waar spanning op stond. Binnen een uur waren er 230 huizen in de as gelegd.

De brandweermannen waren overweldigd door de razernij van dit fenomeen. Elliot zegt: „Het was hartverscheurend te zien hoe huizen in vlammen opgingen, want we moesten kiezen welke huizen we zouden proberen te redden en welke aan de vlammen moesten worden prijsgegeven. Nog erger was het de huilende, getraumatiseerde mensen te zien die kwamen kijken wat er van hun huizen over was.”

De nasleep

Vier mensen kwamen in de vlammen om en honderden raakten gewond. Een van de slachtoffers was een vrouw van 36 die haar huis inrende om foto’s te redden. Het dak van het huis stortte in waardoor ze werd ingesloten. Ze kon niet meer worden gered.

Toen de wind ging liggen en het vuur was gedoofd, bleek dat er 530 huizen waren verwoest en er 2500 mensen dakloos achterbleven. Rioleringen en elektriciteits- en gasvoorzieningen waren ernstig beschadigd, zodat men vreesde voor de volksgezondheid. De afdeling spoedeisende hulp van het ziekenhuis van Canberra werd overspoeld met mensen die ademhalingsproblemen hadden. Terwijl de opvangcentra volstroomden, sloegen harteloze criminelen helaas aan het plunderen in de verlaten huizen. Maar er waren ook veel berichten van heldendaden en menslievendheid. Buren hielpen elkaar, vreemden redden dieren, scholen openden hun deuren voor de daklozen, en vrijwillige brandweermannen beschermden de huizen van anderen terwijl hun eigen huizen verloren gingen.

Hoewel er uiteindelijk weer bomen zullen groeien en de huizen herbouwd zullen worden, zei premier John Howard dat de impact van de verwoesting „onuitwisbaar in de geest van Canberra staat gegrift”.

[Illustratieverantwoording op blz. 25]

AP Photo/Fairfax, Pat Scala