Het grootste ballonevenement ter wereld!

ELK jaar heeft men in Albuquerque (New Mexico, VS) in oktober negen dagen lang last van een ongebruikelijk verkeersprobleem. Automobilisten rijden langzamer of blijven staan om naar de enorme vloot felgekleurde ballonnen te kijken die de heldere herfsthemel vult. Dit is het jaarlijkse Kodak Albuquerque International Balloon Fiesta en er komen ruim 800.000 bezoekers op af.

Het is niet moeilijk te begrijpen waarom het verkeer vertraging oploopt. Stel u het schouwspel eens voor! Honderden ballonnen — meestal tussen de 15 en 25 meter hoog — stijgen gelijktijdig op in de frisse ochtendlucht en zweven vervolgens op het zachte briesje eerst over de rivier de Rio Grande en dan verder over de stad Albuquerque. Op de achtergrond maken de schilderachtige, 3000 meter hoge Sandia Mountains het magnifieke panorama compleet.

Het festival heeft vanaf het begin in 1972 — met slechts dertien ballonnen op een parkeerplaats — een uitzonderlijke groei doorgemaakt. In 1978 was het met 273 inzendingen al het grootste ballonevenement ter wereld geworden. Voor 2003 werden er meer dan 720 ballonnen ingeschreven. De ballonteams kwamen uit veel delen van de Verenigde Staten en uit zo’n twintig andere landen. De aanwezigheid van persvertegenwoordigers van talloze organisaties en ontelbare andere fotografen droeg ertoe bij dat het  festival vermaardheid verwierf als „het meest gefotografeerde evenement ter wereld”. In 2000 namen er ter viering van het nieuwe millennium ruim 1000 ballonnen aan deel — ongeveer 20 procent van alle bekende ballonnen in de wereld.

Hoe de ballonnen werken

De meeste ballonnen op het festival stijgen op met behulp van hete lucht die door propaanbranders bij de opening van de ballon wordt verhit. Het omhulsel van een ballon is gemaakt van synthetische stof die bedekt is met een laag polyurethaan om lekkage te verminderen. Aan elke ballon hangt een mand, of gondel, voor de piloot en de passagiers. Het opblazen van de ballon verloopt in twee fases. Terwijl de ballon op de grond ligt uitgespreid, wordt er eerst door een grote ventilator koude lucht ingeblazen. Vervolgens verhit een propaanbrander de lucht in het gedeeltelijk opgeblazen omhulsel. De hete lucht tilt de ballon overeind, maar hij zit nog steeds stevig verankerd aan de grond totdat de piloot gereed is om op te stijgen. Als de ballon eenmaal los is van de grond, kan de piloot hem laten stijgen door de branders aan te zetten zodat er meer hete lucht in komt. Om te dalen laat hij gewoon de lucht afkoelen, of opent hij boven in de ballon een ventiel zodat er hete lucht kan ontsnappen.

Tijdens het festival hebben heteluchtballonnen gewoonlijk slechts voldoende propaan aan boord om een paar uur in de lucht te blijven, meestal op een hoogte van minder dan 600 meter. Daarom moeten de ballonvaarders — en ook het team op de grond dat hen volgt — steeds in de gaten houden waar ze veilig zouden kunnen landen. De piloot en zijn team zoeken een open veld, ver van hoogspanningsleidingen en drukke straten.

Sommige ballonnen op het festival worden gevuld met helium of waterstof. In tegenstelling tot de heteluchtvariant kunnen die met gas gevulde ballonnen dagenlang in de lucht blijven. Gasballonvaarders wedijveren met elkaar om te zien wie de grootste afstand kan afleggen, vaak op een hoogte van 3000 tot 4500 meter.

Ballonnen kunnen niet echt worden bestuurd. Eigenlijk drijven ze met alle winden mee. Maar een ervaren piloot kan ’sturen’ door te stijgen of te dalen om in de luchtstromen terecht te komen die zich in de gewenste richting bewegen. Wat dat betreft is Albuquerque ideaal voor ballonvaren. De omringende bergen en het rivierdal zorgen voor een combinatie van windpatronen, zodat ballonnen door de lagere luchtstromen in de ene richting worden geblazen en door de hogere luchtstromen weer in de tegengestelde richting worden meegevoerd.

Een spannend evenement

Er zijn ruim 2000 vrijwilligers die zich inzetten voor het welslagen en de veiligheid van het festival. De coördinatie van dit ingewikkelde evenement is in handen van een official die balloonmeister wordt genoemd. Zijn taak, de begeleiding van het opstijgen van honderden ballonnen, heeft wel iets weg van die van een verkeersleider op een drukke luchthaven. Stelt u zich het tafereel eens voor! Bij het opstijgen brengt de caleidoscoop van kleuren en fantasiefiguren zowel de volwassen toeschouwers als de verbaasd kijkende kinderen in vervoering. Kijk! Ballonnen in de vorm van een kikker, een beer en een konijn! Daar gaan een babydinosaurus, een enorme vliegende koe, twee vliegende varkens, een goudvis die Sushi heet, een duveltje uit een doosje, een gigantisch frisdrankblik, een cowboylaars, een bosje Spaanse pepers en vele, vele andere modellen.

Bij het zien van zo veel kleuren en ontwerpen tegen de achtergrond van een felblauwe hemel kan een fotograaf weleens doorslaan! En de avond levert nog een indrukwekkende aanblik: de donker wordende lucht is bezaaid met honderden ballonnen, elk met een brander die licht geeft als een kaarsje in een lampion.

Misschien zullen slechts enkelen onder ons ooit het ballonfestival of een ballonvaart meemaken. Maar als u mijmert over deze foto’s, kunt u op zijn minst uw verbeeldingskracht een hoge vlucht laten nemen — in de herfstachtige hemel boven Albuquerque.

 [Illustraties op blz. 18]

1. Voor elke ballon is een grondteam nodig, meestal van vier tot acht personen

2. Een propaanbrander verhit de lucht voor het opstijgen

3. ’s Nachts geven de ballonnen een warm schijnsel

4. Een verscheidenheid van ballonontwerpen

[Verantwoording]

Photos 1 and 2: Raymond Watt/Albuquerque International Balloon Fiesta