Een beter begrip van lactose-intolerantie

HET is al bijna een uur geleden dat u van uw favoriete ijs of kaas hebt zitten smullen. Uw maag is opgezet en geïrriteerd, en u bent winderig. Voor de zoveelste keer grijpt u naar een medicijn dat u de laatste tijd binnen handbereik houdt. U bent nu op het punt dat u zich afvraagt: hoe komt het dat mijn maag zo gevoelig is?

Als u na het drinken van melk of het eten van zuivelproducten last hebt van misselijkheid, krampen, een vol gevoel, winderigheid of diarree, dan lijdt u misschien aan lactose-intolerantie. Lactose-intolerantie is een veel voorkomende reactie op zuivelproducten. Het Amerikaanse Nationaal Instituut voor Diabetes en Spijsverterings- en Nieraandoeningen meldt dat „zo’n 30 tot 50 miljoen Amerikanen aan lactose-intolerantie lijden”. Volgens The Sensitive Gut, een door de medische faculteit van Harvard gepubliceerd boek, schat men dat „wel 70 procent van de wereldbevolking in een of ander opzicht problemen heeft met lactose”. Wat is lactose-intolerantie dan precies?

Lactose is de suiker die in melk voorkomt. De dunne darm produceert een enzym dat lactase wordt genoemd. Het heeft als taak lactose te splitsen in twee eenvoudiger suikers, glucose en galactose genaamd. Hierdoor kan de glucose in de bloedstroom worden opgenomen. Als er niet genoeg lactase is om deze taak te verrichten, komt de onverteerde lactose in de dikke darm en begint te gisten, waarbij zuren en gassen vrijkomen.

Deze aandoening met de naam lactose-intolerantie heeft enkele of alle bovengenoemde symptomen tot  gevolg. Lactase wordt in de eerste twee levensjaren in grote hoeveelheden geproduceerd, en daarna neemt de productie geleidelijk af. Vandaar dat deze aandoening bij velen geleidelijk ontstaat zonder dat ze het beseffen.

Is het een allergie?

Sommigen trekken de conclusie dat ze allergisch zijn voor melk, gezien de reactie die ze vertonen als ze een zuivelproduct hebben gebruikt. Wat is het dus: een allergie * of een intolerantie? Volgens sommige allergologen zijn echte voedselallergieën zeldzaam; slechts 1 tot 2 procent van de bevolking in het algemeen lijdt eraan. Bij kinderen ligt het cijfer hoger, maar wel onder de 8 procent. Hoewel de symptomen van een allergie en van lactose-intolerantie op elkaar kunnen lijken, zijn er toch verschillen.

De symptomen van een voedselallergie ontstaan doordat het immuunsysteem in een afweermiddel voorziet — histamine — tegen iets wat u hebt gegeten of gedronken. Enkele symptomen zijn het opzwellen van de lippen of de tong, huiduitslag of astma. Lactose-intolerantie veroorzaakt deze symptomen niet omdat het immuunsysteem er niet bij betrokken is. Bij lactose-intolerantie kan het lichaam een bepaald voedingsmiddel niet verteren, en dat leidt tot een reactie.

Hoe weet u met welke van de twee u te maken hebt? Het boek The Sensitive Gut antwoordt: „Puur allergische reacties . . . doen zich voor binnen enkele minuten na het eten van het voedingsmiddel dat de klachten veroorzaakt. Symptomen die meer dan een uur later optreden, duiden hoogstwaarschijnlijk op een intolerantie.”

De gevolgen voor kleine kinderen

Wanneer een zuigeling of een jong kind negatief op het drinken van melk reageert, kan dat  zowel bij het kind als bij de ouders veel narigheid veroorzaken. Als een kind diarree krijgt, kan dat tot uitdroging leiden. De ouders doen er dan wellicht verstandig aan een kinderarts te raadplegen. Wanneer er intolerantie wordt geconstateerd, bevelen sommige artsen aan om van melk op een supplement over te stappen. In veel gevallen verdwijnen dan de vervelende symptomen.

Bij een allergie is er meer reden tot bezorgdheid. Sommige artsen geven een antihistaminicum. Maar als de ademhaling wordt bemoeilijkt, moet een arts meer doen om de toestand te verbeteren. In zeldzame gevallen kan het tot een levensbedreigende situatie komen, anafylactische shock genaamd.

Als een kind begint te braken, kan er ook sprake zijn van een zeldzame aandoening, galactosemie genaamd. Zoals eerder gezegd, wordt de galactose door lactase afgesplitst uit de lactose, maar galactose moet nog wel worden omgezet in glucose. Wanneer zich een opeenhoping van galactose voordoet, kan dat leiden tot ernstige leverbeschadiging, misvorming van de nieren, geestelijke achterstand, hypoglykemie en zelfs staar. Het is daarom van essentieel belang dat lactose al in een vroeg stadium compleet van het menu van het kind wordt geschrapt.

Hoe ernstig is lactose-intolerantie?

Een jonge vrouw had voortdurend last van winderigheid en maagkrampen. Het werd zo erg dat ze medische hulp zocht. Na een reeks onderzoeken werd er chronische darmontsteking * als diagnose gesteld. Om deze ziekte onder controle te krijgen, werden er medicijnen voorgeschreven. Maar omdat ze elke dag zuivelproducten bleef gebruiken, bleven de symptomen bestaan. Nadat ze zelf wat nazoekwerk had gedaan, besefte ze dat haar eetpatroon weleens de oorzaak kon zijn, en dus begon ze systematisch bepaalde voedingsmiddelen te vermijden. Uiteindelijk schrapte ze zuivelproducten van haar menu, en de symptomen begonnen te verdwijnen! Binnen een jaar — en na verdere onderzoeken — vertelde haar arts haar dat ze geen chronische darmontsteking had. Ze had lactose-intolerantie. U begrijpt hoe opgelucht ze was!

Op dit moment is er geen behandeling die de productie van lactase in het menselijk lichaam kan bevorderen. Maar lactose-intolerantie is niet levensbedreigend gebleken. Wat kunt u dan doen om met de symptomen van lactose-intolerantie om te gaan?

Met vallen en opstaan hebben sommigen geleerd hoeveel zuivelproducten ze kunnen verdragen. Door erop te letten hoeveel zuivelproducten u gebruikt en hoe uw lichaam daarop reageert, kunt u vaststellen hoeveel u wel en hoeveel u niet kunt verteren.

Sommigen hebben ervoor gekozen helemaal geen zuivelproducten meer te gebruiken. Door zelf nazoekwerk te doen of door een diëtist te raadplegen, hebben sommigen andere manieren gevonden om aan hun calciumbehoefte te voldoen. Bepaalde groene groenten en sommige soorten vis en noten bevatten veel calcium.

Voor mensen die zuivelproducten willen blijven gebruiken, zijn er middelen op de markt in de vorm van pillen of drankjes die kunnen helpen. Deze producten bevatten lactase, die de ingewanden helpt lactose te splitsen. Wanneer iemand deze producten gebruikt, kan dit de symptomen van lactose-intolerantie helpen vermijden.

In de wereld van vandaag valt het niet mee om goed op onze gezondheid te letten. Maar dankzij medisch onderzoek en het herstellingsvermogen van ons lichaam kunnen we volharden totdat de tijd aanbreekt dat „geen inwoner zal zeggen: ’Ik ben ziek.’” — Jesaja 33:24; Psalm 139:14.

[Voetnoten]

[Kader/Illustraties op blz. 26]

OOK HIER KAN LACTOSE IN ZITTEN:

▪ Brood en broodproducten

▪ Cake en koekjes

▪ Snoep

▪ Instant-aardappelpuree

▪ Margarine

▪ Veel op recept verkrijgbare medicijnen

▪ Zonder recept verkrijgbare medicijnen

▪ Kant-en-klare mixen voor pannenkoeken en koekjes

▪ Bewerkte ontbijtgranen

▪ Slasauzen

▪ Vleeswaren

▪ Soepen