Is het alleen maar om te pronken?

DOOR EEN ONTWAAKT!-MEDEWERKER IN SPANJE

HEBT u weleens opgemerkt dat vogels veel tijd besteden aan het poetsen van hun verenkleed? Elke dag zijn ze urenlang met schijnbaar niets anders bezig dan hun veren. Wat voor vogels het ook zijn, papegaaien of pelikanen, mussen of flamingo’s, ze hebben allemaal hetzelfde dagelijkse ritueel. Waarom? Proberen ze er gewoon op hun best uit te zien?

Er zit eigenlijk veel meer achter. Vogels hebben die poetsbeurten net zo hard nodig als een vliegtuig een inspectiebeurt. Het is voor vogels zelfs van levensbelang om hun veren in goede staat te houden. Hun veren zijn sterk aan slijtage onderhevig, en door ze te poetsen, blijven ze niet alleen schoon en vrij van parasieten maar behouden ze ook hun aërodynamische werking.

Bij de dagelijkse poetsbeurt van de veren worden de eventueel losgeraakte baardjes „aaneengeritst”. Als de baardjes weer goed aansluiten, heeft de veer een groter  dragend vermogen. „Er zijn twee groepen veren die speciale aandacht nodig hebben,” legt het Book of British Birds uit, „en dat zijn de slagpennen van de vleugels en de stuurpennen in de staart.”

Voor vogels is het ook een voortdurend gevecht om zich de parasieten van het lijf te houden. Behalve dat deze een gevaar voor hun gezondheid zijn, vreten ze letterlijk hun veren weg. Natuurkenners hebben bemerkt dat vogels met een kapotte snavel niet in staat zijn hun veren goed te verzorgen, waardoor ze veel meer parasieten hebben dan ongeschonden vogels. Om parasieten makkelijker te kunnen verwijderen, bedekken sommige vogelsoorten zich zelfs met mieren, waarvan het zuur kennelijk als een doeltreffend insecticide werkt.

Ten slotte moeten de veren worden ingevet. Bij zeevogels vormt dit vet een waterafstotende laag, en voor alle vogels geldt dat ze door goed ingevette veren beter tegen het weer bestand zijn. Waar komt het vet vandaan? Een speciale klier net boven de staart, de stuitklier, scheidt vet en was af, die de vogel geduldig over zijn veren verdeelt. Bij de poetsbeurt krijgen de slagpennen weer speciale aandacht.

We moeten dus niet denken dat een vogel zijn tijd zit te verdoen als hij zijn veren poetst. Het is waar dat het ertoe bijdraagt dat de vogel met zijn veren kan pronken, maar het houdt hem ook gezond. In de vogelwereld is veren poetsen van levensbelang.

[Diagram/Illustraties op blz. 24]

(Zie publicatie voor volledig gezette tekst)

schacht

baarden

baardjes

haakjes

[Illustratie]

Door hun veren te poetsen zorgen vogels ervoor dat de zijtakjes van de baarden weer aaneensluiten

[Illustratieverantwoording op blz. 23]

Cortesía del Zoo de la Casa de Campo, Madrid

[Illustratieverantwoording op blz. 24]

Pelican: Foto: Loro Parque, Puerto de la Cruz, Tenerife; parrot: Cortesía del Zoo de la Casa de Campo, Madrid