De vrede bewaren op de werkplek

HOE komt het dat sommige mensen anderen pesten? De bijbel geeft ons duidelijkheid in de kwestie. Dit boek legt uit dat we in „de laatste dagen” van dit stelsel leven en dat we daarom „kritieke tijden” meemaken, „die moeilijk zijn door te komen”. Veel mensen ’hebben zichzelf lief, hebben het geld lief, zijn aanmatigend, hoogmoedig, lasteraars, ongehoorzaam aan ouders, ondankbaar, deloyaal, zonder natuurlijke genegenheid, niet ontvankelijk voor enige overeenkomst, kwaadsprekers, zonder zelfbeheersing, heftig, zonder liefde voor het goede, verraders, onbezonnen, opgeblazen van trots’ (2 Timotheüs 3:1-5). In deze turbulente tijd komt zulk gedrag algemeen voor, en mobbing is een van de onaangename gevolgen. Hoe kunt u dus de vrede bewaren op de werkplek?

Conflicten oplossen

Treiteren begint vaak met een onopgelost conflict tussen collega’s. Besteed daarom, zonder u met andermans zaken te bemoeien, direct aandacht aan misverstanden waar u persoonlijk bij betrokken bent. Kalmeer de gemoederen met tact en respect. Zie uw collega’s als afzonderlijke mensen, niet als groep. Als iemand iets tegen u schijnt te hebben, probeer de kwestie dan op te lossen. Houd Jezus’ aansporing in gedachte: „Haast u een zaak bij te leggen met degene die u . . . aanklaagt.” — Mattheüs 5:25.

Verder heeft iedereen er baat bij als de communicatielijnen open worden gehouden. Probeer daarom een goed contact te hebben met uw chef, zonder de indruk te wekken dat u bij hem in de gunst probeert te komen. Bedenk ook dat een goede communicatie met uw collega’s en ondergeschikten een tegengif  tegen stress is. Koning Salomo schreef: „Plannen zijn tot mislukking gedoemd waar geen vertrouwelijk gesprek is, maar in de veelheid van raadgevers komt iets tot stand.” — Spreuken 15:22.

Doe daarom uw best om goed met uw collega’s te kunnen opschieten. Dit wil niet zeggen dat u een jaknikker moet zijn, iemand die karakterloos alles doet wat hem wordt gevraagd en tegen zijn principes ingaat om de vrede te bewaren. Maar een hartelijke en vriendelijke manier van doen kan een ijzige sfeer ontdooien. Let niet alleen op wat u tegen anderen zegt maar ook hoe u het zegt. Opnieuw geeft de bijbel verstandige raad: „Een zacht antwoord keert woede af” (Spreuken 15:1). „De kalmte van de tong is een boom des levens” (Spreuken 15:4). „Door geduld laat een aanvoerder zich overreden” (Spreuken 25:15). „Uw spreken zij altijd minzaam, gekruid met zout, opdat gij weet hoe gij een ieder een antwoord behoort te geven.” — Kolossenzen 4:6.

’Laat uw redelijkheid bekend worden’

De apostel Paulus gaf de christenen in Filippi de raad: „Laat uw redelijkheid aan alle mensen bekend worden” (Filippenzen 4:5). Stel aan de hand van dat beginsel redelijke gedragsnormen voor uzelf vast. Heb niet te veel zelfvertrouwen, maar wees ook niet te verlegen. Als u door collega’s geplaagd wordt, probeer dan niet met gelijke munt terug te betalen. U bereikt er niets mee als u de grens tussen goed en slecht gedrag vervaagt. Behandel anderen met respect en waardigheid, en u hebt meer kans dat zij u net zo zullen behandelen.

Let niet alleen op uw gedrag maar ook op uw kleding. Vraag u af: Wat voor indruk maakt mijn kleding? Is mijn verschijning provocerend? Zie ik er onverzorgd uit? Zou ik er goed aan doen een redelijke kledingnorm voor het werk te hanteren?

In de meeste culturen worden ijverige en gewetensvolle werkers gerespecteerd en zeer gewaardeerd. Probeer daarom respect te winnen door kwaliteitswerk te leveren. Wees betrouwbaar. Dit wil niet zeggen dat u zich over elke taak het hoofd moet breken. Een vrouw die het slachtoffer van getreiter werd, gaf later toe dat ze aan haar eigen ondergang had meegewerkt. „Ik was een perfectionist”, zegt ze. Deze vrouw kwam tot het besef dat perfectie een onbereikbaar doel is: „Ik ben een goede arbeidskracht, maar ik hoef niet alles perfect te doen.”

Trek u niet te veel aan van negatieve opmerkingen. Niet alle oneerlijke kritiek staat gelijk met treiteren. In de bijbel schreef koning Salomo: „Haast u niet in uw geest om geërgerd te raken . . . Geef ook uw hart niet aan alle woorden die de mensen zoal spreken, . . . want uw eigen hart weet maar al te goed de vele malen zelfs dat gij, ja gij, kwaad over anderen hebt afgesmeekt.” — Prediker 7:9, 21, 22.

 Natuurlijk is het opvolgen van deze gezonde beginselen geen garantie dat u nooit het slachtoffer van pesterijen zult worden. Ook al doet u nog zo uw best, sommige collega’s zouden u toch kunnen treiteren. Wat dan?

Zoek hulp

„Toen ik verscheidene maanden totaal genegeerd werd, had ik het emotioneel erg moeilijk”, geeft Gregory toe. Zijn ervaring is kenmerkend voor deze slachtoffers, die met allerlei pijnlijke emoties worstelen — woede, schuldgevoel, schaamte, verwarring en gevoelens van waardeloosheid. De druk die het getreiter veroorzaakt, kan zelfs iemand die doorgaans stabiel is wanhopig maken. De bijbel zegt: „Louter onderdrukking kan een wijze waanzinnig doen handelen” (Prediker 7:7). Wat kan er dan worden gedaan?

Uit onderzoeken blijkt dat u het getreiter beter niet in uw eentje te lijf kunt gaan. Waar kan een slachtoffer voor hulp terecht? Sommige grote bedrijven hebben een voorziening getroffen om werknemers die het gevoel hebben dat ze worden geïntimideerd, hulp te bieden. Deze bedrijven weten dat het in hun eigen belang is een eind te maken aan pesterijen. Volgens één schatting zijn werknemers die een slachtoffer treiteren, wel 10 procent van de tijd niet met hun werk bezig. Waar zo’n regeling bestaat, zou een slachtoffer hulp kunnen zoeken. Een onbevooroordeelde hulpverlener — iemand van het bedrijf of van buiten — zou voor alle partijen de weg kunnen openen om de situatie te bespreken en gedragsregels op het werk vast te leggen.

Succes niet gegarandeerd

Natuurlijk moet erkend worden dat er geen gegarandeerde oplossing voor getreiter is. Zelfs mensen die de bijbelse beginselen uit dit artikel toepassen, bemerken misschien dat de slechte behandeling op het werk aanhoudt. Die mensen kunnen er zeker van zijn dat hun volharding en hun pogingen om onder tegenspoed godvruchtige eigenschappen aan de dag te leggen, bij Jehovah God niet onopgemerkt blijven. — 2 Kronieken 16:9; Jeremia 17:10.

Afhankelijk van de ernst en de frequentie van de slechte behandeling hebben sommigen in die situatie ervoor gekozen ander werk te zoeken. Anderen hebben weinig keus, misschien omdat de banen schaars zijn en er weinig voorzieningen zijn om hulp te krijgen. Monika, die in het voorgaande artikel werd genoemd, bemerkte dat het probleem na verloop van tijd werd opgelost toen een van de voornaamste treiteraars wegging. Het gevolg was dat de werksfeer minder gespannen werd, en ze kon haar opleiding afmaken voordat ze besloot ergens anders werk te gaan zoeken.

Voor Peter, die in het eerste artikel werd genoemd, werd het probleem volledig opgelost doordat hij met vervroegd pensioen ging. Maar zelfs in de tijd dat hij getreiterd werd, had hij baat bij de steun van zijn vrouw. „Ze wist wat ik doormaakte, en ze was een rots in de branding”, zegt hij. Tijdens hun beproevingen putten Peter en Monika vooral troost uit hun geloof als Getuigen van Jehovah. Deelnemen aan de openbare bediening sterkte hun gevoelens van zelfrespect, terwijl omgang met medegelovigen hun duurzame vriendschappen nog hechter maakte.

Wat uw situatie ook is, doe uw best om de betrekkingen op de werkplek goed te houden. Als u getreiterd wordt, probeer dan de aansporing van de apostel Paulus op te volgen: „Vergeldt niemand kwaad met kwaad. . . . Zijt indien mogelijk, voor zover het van u afhangt, vredelievend jegens alle mensen. . . . Laat u niet overwinnen door het kwade, maar blijf het kwade overwinnen met het goede.” — Romeinen 12:17-21.

[Inzet op blz. 8]

Een vriendelijke manier van doen kan een ijzige sfeer ontdooien

[Inzet op blz. 9]

„Zijt indien mogelijk, voor zover het van u afhangt, vredelievend jegens alle mensen.” — ROMEINEN 12:18

[Illustratie op blz. 8, 9]

Besteed direct aandacht aan persoonlijke misverstanden