Demografie, de bijbel en de toekomst

DOOR EEN ONTWAAKT!-MEDEWERKER IN ZWEDEN

DE menselijke familie is toegenomen van 1,65 miljard in het begin van de twintigste eeuw tot een verbluffende 6 miljard aan het eind van de eeuw. Zal de wereldbevolking in dit enorme tempo blijven groeien? Zal er in dit millennium een bevolkingsexplosie zijn? De deskundigen die zich met dit soort complexe vragen bezighouden, worden demografen genoemd; hun vakgebied heet de demografie.

Volgens het Groot woordenboek der Nederlandse taal van Van Dale is demografie de „wetenschap die zich bezighoudt met het onderzoek naar en de (statistische) beschrijving van ontwikkelingen in omvang, samenstelling en ruimtelijke spreiding van bevolkingen en de maatschappelijke oorzaken en gevolgen daarvan”. Deskundigen onderzoeken drie factoren die een beslissende invloed hebben op de bevolking: het geboortecijfer, het sterftecijfer en de migratie (het aantal personen dat van het ene land naar het andere verhuist).

De historische demografie bestudeert de stand en het verloop van bevolkingen in het verleden. Historisch demografen leren zoveel mogelijk over oude beschavingen door geschreven materiaal, ruïnes, skeletten en andere artefacten in details te onderzoeken. Historische demografie is deels giswerk en deels een wetenschap.  De Atlas of World Population History erkent: „De hypothesen van de historisch demograaf zijn met de huidige technieken niet te verifiëren en dus is er geen sprake van dat ze statistisch gezien betrouwbaar zijn.” Toch zijn de opvattingen van demografen interessant voor bijbelstudenten. Ze zijn zelfs vaak in overeenstemming met bijbelse verslagen.

Bevolkingsgroei na de zondvloed

De bijbel zegt dat maar 8 mensen de vloed in Noachs tijd overleefden. Sommige demografen berekenen dat er zo’n 1400 jaar later misschien wel 50 miljoen mensen op aarde waren. Is een toename van 8 personen tot ongeveer 50 miljoen in 1400 jaar wel mogelijk?

Ten eerste is 50 miljoen gewoon een schatting, meer niet. Toch is het interessant te zien wat de bijbel in Genesis 9:1 zegt: „Vervolgens zegende God Noach en zijn zonen en zei tot hen: ’Weest vruchtbaar en wordt tot velen en vult de aarde.’” En in de hoofdstukken 10 en 11 lezen we dan over 70 families die van Noachs zonen — Sem, Cham en Jafeth — afstammen. Als we verder lezen komen we bij de mannelijke nakomelingen van Sem tot Abraham; al dezen ’werden de vaders van zonen en dochters’. Dit was mogelijk een tijd met een hoog geboortecijfer, overeenkomstig Gods gebod om ’de aarde te vullen’.

Hoe zit het met het sterftecijfer? Dezelfde hoofdstukken van Genesis beschrijven de uiterst lange levensduur van mensen tijdens de eerste paar honderd jaar na de Vloed. * Een hoog geboortecijfer in combinatie met een laag sterftecijfer resulteert in een snelle bevolkingsgroei.

Israëls verblijf in Egypte

Sommige onderzoekers staan sceptisch tegenover het bijbelverslag over de snelle bevolkingsgroei onder de Israëlieten toen ze in het land Egypte woonden. De bijbel zegt dat „alle zielen van het huis van Jakob die naar Egypte kwamen”, afgezien van de vrouwen van Jakobs zonen, „zeventig in getal” waren (Genesis 46:26, 27). Maar toen de Israëlieten 215 jaar later Egypte verlieten, was dat met een verbluffend aantal van „zeshonderdduizend fysiek sterke mannen te voet, ongerekend de kleinen” (Exodus 12:37). Als we de vrouwen en kinderen meerekenen, waren er in totaal misschien wel drie miljoen Israëlieten! Is zo’n toename mogelijk?

Laten we voor het antwoord op die vraag eens goed bekijken wat de bijbel over de groei van de Israëlitische bevolking in Egypte zegt: „De zonen van Israël werden vruchtbaar en het ging van hen wemelen; en zij bleven zich vermenigvuldigen en in zeer buitengewone mate machtiger worden, zodat het land vol van hen werd.” De groei van de Israëlieten in die tijd was uitzonderlijk. — Exodus 1:7.

Het is interessant dat eenzelfde groei ook bij moderne volken is waargenomen, zoals in de jaren tachtig in Kenia. Maar wat de groei bij de Israëlieten zo uitzonderlijk maakte, was dat ze gedurende een lange tijd aanhield.

De bijbel verschaft zelf nog een reden voor Israëls snelle groei. Er was geen tekort aan voedsel toen de Israëlieten in Egypte waren. Als er hongersnood heerst, sterven er natuurlijk veel mensen in de kracht van hun leven. Het gevolg is dat er in zo’n periode minder kinderen worden geboren. Maar de bijbel geeft te kennen dat de Israëlieten genoeg te eten hadden. Toen Jozefs familie naar Egypte kwam, zei Farao tegen Jozef: „Laat uw vader en uw broers in het allerbeste deel van het land wonen. Laat hen in het land Gosen wonen” (Genesis 47:6). Zelfs nadat de Israëlieten slaven  van de Egyptenaren waren geworden, hadden ze kennelijk nog genoeg voedsel. Toen de Israëlieten uit slavernij waren bevrijd, haalden ze zelfs herinneringen op aan het brood, de vis, de komkommers, de watermeloenen, de prei, de uien, het knoflook en de vleespotten die ze in slavernij hadden. — Exodus 16:3; Numeri 11:5.

In de eerste eeuw

De demografie kan ook ons begrip van de christelijke Griekse Geschriften verdiepen. Als we bijvoorbeeld lezen dat Jezus zijn volgelingen gebood om ’discipelen te maken van mensen uit alle natiën’, vragen we ons misschien af hoe veelomvattend die predikingstoewijzing was (Mattheüs 28:19). Hoeveel mensen leefden er in de eerste eeuw in het Romeinse Rijk? Sommigen schatten de bevolking op 50 à 60 miljoen. Als dat zo was, dan hadden die vroege christelijke predikers genoeg te doen!

Als we verder lezen in de christelijke Griekse Geschriften, komen we te weten dat de apostel Petrus het verre Babylon bezocht om daar het goede nieuws te prediken (1 Petrus 5:13). Waarom in Babylon? Een commentaar in The New Encyclopædia Britannica is verhelderend: „De voornaamste centra van de joodse bevolking buiten Palestina waren in Syrië, Klein-Azië, Babylonië en Egypte. In elk daarvan waren naar schatting minstens 1.000.000 joden.” Omdat Petrus de toewijzing had vooral tot joden te prediken, was het logisch dat hij een reis maakte naar een joodse enclave — Babylon (Galaten 2:9). En gezien de grote joodse gemeenschap daar, zal hij niet zo snel zonder gebied gezeten hebben!

Wat ligt er nog in het verschiet?

Zoals we hebben gezien, zijn demografen geïnteresseerd in bepaalde details van de menselijke geschiedenis. Maar wat zeggen ze over de toekomst? Er zijn belangrijke vragen die hen bezighouden. Zal er in dit millennium een bevolkingsexplosie zijn? Niemand kan dat met zekerheid zeggen. Omdat de geboortecijfers in een aantal landen dalen, voorspellen sommige onderzoekers dat de wereldbevolking zich zal stabiliseren.

Maar niet alle experts zijn het daarmee eens. De publicatie Population Today zegt: „Tegenwoordig zijn er op het gebied van bevolkingsgroei twee duidelijk onderscheiden ’werelden’: de landen met geboortecijfers van twee of minder kinderen per gezin en die met hogere geboortecijfers. De eerste ’wereld’ bestaat uit Europa, de Verenigde Staten, Canada, Japan en een paar snel industrialiserende landen . . . In tegenstelling hiermee omvat de tweede ’wereld’, met de snelle groei, de meeste landen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika, waar het geboortecijfer hoger is dan twee kinderen per gezin. In deze landen, waar meer dan de helft van de wereldbevolking leeft, krijgen vrouwen gemiddeld vier kinderen.”

Terwijl de bevolkingsgroei in sommige landen dus tot stilstand gekomen is, neemt hij in andere toe of blijft hij ongeveer gelijk. Population Today geeft de toekomstvooruitzichten: „In de meeste ontwikkelingslanden is de snelle bevolkingsgroei nog niet voorbij. Of er echt — en niet alleen zoals er verondersteld wordt — een eind aan de wereldwijde ’bevolkingsexplosie’ komt, zal afhangen van de snelheid waarmee landen investeren in programma’s om de zuigelingensterfte te verminderen, vrouwen te onderwijzen en geboorteregeling te promoten, en van het aantal landen dat dit doet.”

Zal de wereldbevolking ver boven de huidige 6 miljard uitstijgen? De tijd zal het leren. Maar we weten wel dat het Gods voornemen is dat de aarde gevuld wordt, en niet overbevolkt (Genesis 1:28). En we hebben alle reden om erop te vertrouwen dat dit onder Gods koninkrijk zal gebeuren. — Jesaja 55:10, 11.

[Voetnoot]

[Illustratie op blz. 12]

De overlevenden van de zondvloed vormden het begin van een wereldbevolking die nu meer dan zes miljard mensen telt

[Illustratie op blz. 13]

In 215 jaar tijd nam het kleine aantal Israëlieten in Egypte toe tot wel drie miljoen