Banden — Van belang voor uw veiligheid!

STEL u zit opgesloten in een kooi van staal en glas, met naast u vaten met bijtend zuur en brandbare vloeistoffen. Hang dit potentieel dodelijke gevaarte een paar centimeter boven de grond en geef het een snelheid van zo’n dertig meter per seconde. Maar daar blijft het niet bij: in de buurt schieten soortgelijke apparaten allemaal langs elkaar heen terwijl andere u vanuit de tegenovergestelde richting voorbijracen!

Dat is feitelijk wat er gebeurt als u in een auto stapt en de snelweg opgaat. Waardoor behoudt u de controle en voelt u zich veilig tijdens het rijden? Hoofdzakelijk door uw banden.

Wat banden doen

Banden hebben allerlei belangrijke functies. Ze dragen niet alleen het gewicht van uw auto, maar dempen ook schokken veroorzaakt door hobbels, kuilen en andere oneffenheden in de weg. Belangrijker nog, uw banden zorgen voor de onontbeerlijke grip, zodat u kunt accelereren, sturen en remmen, en voor richtingsstabiliteit, ongeacht de toestand van de weg. Toch staat telkens maar een stukje van de band — ongeveer zo groot als een briefkaart — in contact met de grond.

Wat kunt u, gelet op het belang van banden, doen om ze veilig en doeltreffend te laten functioneren? En hoe kiest u de juiste banden voor uw auto? Laten we voordat we die vragen beantwoorden, eens een korte blik werpen op de geschiedenis van de band.

De eerste rubberbanden

Hoewel er al duizenden jaren wielen worden gebruikt, is het idee om de buitenste rand van een wiel van rubber te voorzien een betrekkelijk recente ontwikkeling. In het begin van de negentiende eeuw werd voor het eerst natuurrubber om houten of stalen wielen aangebracht. Maar dat sleet snel, dus de toekomst van met rubber beklede wielen leek niet zo rooskleurig — tenminste, totdat Charles Goodyear, een vastberaden uitvinder uit Connecticut (VS), zich ermee bezig ging houden. In 1839 ontdekte Goodyear een procédé dat bekendstaat als vulkanisatie, waarbij rubber onder hitte en druk met zwavel wordt vermengd. Door dit procédé was het rubber veel makkelijker te modelleren en werd de slijtvastheid enorm verbeterd. Massieve rubberbanden werden populairder, maar qua rijcomfort lieten ze nog veel te wensen over.

 In 1845 kreeg de Schotse ingenieur Robert W. Thomson patent op de eerste luchtband. Maar pas toen John Boyd Dunlop, een andere Schot, moeite deed om de fiets van zijn zoon soepeler te laten rijden, werd de luchtband een commercieel succes. Dunlop vroeg in 1888 patent aan op zijn nieuwe band en begon een eigen bedrijf. Toch moest de luchtband nog enkele belangrijke obstakels overwinnen.

Op een dag in 1891 kreeg een Franse fietser een lekke band. Hij deed een poging die te repareren, maar slaagde daar niet in omdat de band aan het fietswiel vastzat. Hij riep de hulp in van een andere Fransman, Édouard Michelin, die bekendstond om zijn werk met gevulkaniseerd rubber. Michelin deed er negen uur over om de band te repareren. Die ervaring bracht hem ertoe een luchtband te ontwikkelen die van het wiel af te halen was en dus makkelijker gerepareerd kon worden.

De banden van Michelin waren zo’n succes dat ze het jaar daarop door 10.000 tevreden fietsers werden gebruikt. Het duurde niet lang of ook de rijtuigen in Parijs werden, tot groot genoegen van hun passagiers, van luchtbanden voorzien. Om te laten zien dat luchtbanden geschikt waren voor motorvoertuigen, werden ze in 1895 door Édouard en zijn broer André op een racewagen gemonteerd, die echter als laatste eindigde. Niettemin waren de mensen zo verbaasd over deze ongebruikelijke banden dat ze probeerden ze open te snijden om te zien wat de gebroeders Michelin er nu precies in hadden verstopt!

In de jaren dertig en veertig van de vorige eeuw vervingen duurzame nieuwe materialen zoals rayon, nylon en polyester het kwetsbaardere katoen en natuurrubber. Na de Tweede Wereldoorlog werd de basis gelegd voor een band die luchtdicht om de velg werd gemonteerd waardoor er geen binnenband meer nodig was om de lucht vast te houden. Later volgden er nog meer verbeteringen.

Tegenwoordig zijn er voor het maken van een band ruim 200 grondstoffen nodig. En met behulp van moderne technologie kunnen sommige banden wel 130.000 kilometer of meer meegaan, terwijl racebanden bestand zijn tegen snelheden van honderden kilometers per uur. Ook zijn banden in de loop der tijd voor de doorsneeklant betaalbaarder geworden.

De keuze van banden

Als u een auto hebt, vindt u het misschien heel moeilijk om nieuwe banden te kiezen. Hoe stelt u vast wanneer uw banden aan vervanging toe zijn? Door ze regelmatig te controleren op duidelijke tekenen van slijtage of schade. * Tijdens de fabricage worden banden voorzien van zogenoemde slijtage-indicatoren die aangeven wanneer ze niet meer bruikbaar zijn. Dit zijn massieve rubber stroken die dwars over het loopvlak lopen. Het is ook goed om te controleren of het loopvlak niet loslaat, of er geen draden uitsteken en of er geen andere afwijkingen te zien zijn zoals uitstulpingen in de zijvlakken. Wanneer u een van die dingen constateert, kunt u beter niet meer met de auto rijden totdat de band is gerepareerd of vervangen. Als u de band nieuw hebt gekocht en de schade binnen de garantie valt, kan het bandenbedrijf de beschadigde band misschien tegen een gereduceerd bedrag vervangen.

Het is het beste om banden paarsgewijs (dus beide voor- of beide achterbanden) te vervangen door twee identieke exemplaren. Als u slechts één band vervangt, monteer die dan aan de as  waaraan de band met het meeste profiel zit, zodat beide banden bij het remmen ongeveer evenveel grip hebben op de weg.

Het kan best ingewikkeld zijn om uit al die soorten, maten en modellen een keuze te maken. Maar door een paar kernvragen te beantwoorden, zult u merken dat het een stuk eenvoudiger wordt. Kijk eerst naar de adviezen van de autofabrikant. Uw auto stelt specifieke eisen waarop u moet letten, zoals de maat van de banden en de wielen, de afstand tussen de onderkant van de auto en de grond, en het laadvermogen. Ook het ontwerp van uw auto is belangrijk. Moderne wagens met ABS, tractiecontrole en vierwielaandrijving hebben door hun ontwerp banden met specifieke rijeigenschappen nodig. In het instructieboekje van uw auto zijn meestal de bandenspecificaties te vinden.

Nog een factor is de toestand van de weg. Rijdt u met uw auto meestal over onverharde wegen of over asfalt, bij regenachtig of bij droog weer? De kans is groot dat u onder wisselende omstandigheden rijdt. In dat geval hebt u misschien terreinbanden of vierseizoenenbanden nodig.

U moet ook letten op de verwachte levensduur van de band. Over het algemeen geldt dat een band met een zachter loopvlak meer grip oplevert maar ook sneller slijt. Aan de andere kant zal een band met een relatief hard loopvlak minder grip hebben maar waarschijnlijk langer meegaan. Informatie hierover is meestal in de reclamefolders van de bandenbedrijven te vinden. Bedenk dat bandenclassificaties per fabrikant kunnen verschillen.

Als u eenmaal weet uit welke banden u kunt kiezen, zal de prijs misschien uw uiteindelijke keuze bepalen. Bekende producenten geven gewoonlijk een betere kwaliteit en garantie.

Het onderhoud van uw banden

Bij een juist onderhoud van banden zijn drie dingen betrokken: de banden op de juiste spanning houden, het regelmatig paarsgewijs wisselen en het goed laten balanceren en uitlijnen van de wielen. De juiste bandenspanning is heel belangrijk. Als die te hoog is, zal het loopvlak in het midden voortijdig slijten. Als de spanning daarentegen te laag is, zullen de randen buitensporig slijten en zal de auto meer brandstof verbruiken.

De spanning van een band kan per maand wel 50 millibar teruglopen doordat er via het rubber lucht ontsnapt. Denk dus niet dat u aan de vorm van de banden kunt zien of de spanning  goed is. Volgens een vereniging van rubberfabrikanten „kan een band tot wel de helft van zijn spanning verliezen en er nog niet plat uitzien”. Controleer daarom minstens eens per maand de bandenspanning met een drukmeter. Sommige autobezitters vinden het handig om een bandenspanningsmeter in het handschoenenkastje te bewaren. Controleer uw banden altijd wanneer de olie wordt ververst en alleen als de banden koud zijn — met andere woorden, nadat ze op zijn minst drie uur hebben stilgestaan of als er niet meer dan anderhalve kilometer mee gereden is. De spanningswaarden staan meestal in het instructieboekje, op een sticker naast de portierstijl, aan de binnenkant van het brandstofklepje of in het handschoenenkastje. Als u geen zin hebt in een oncomfortabele rit, zult u de banden niet op de maximale spanning, die op de zijkant van de band staat aangegeven, moeten brengen.

Banden gaan langer mee en slijten gelijkmatiger als u ze op regelmatige basis paarsgewijs wisselt. Tenzij de fabrikant van uw auto iets anders adviseert, is het goed om dit elke 10.000 tot 13.000 kilometer te doen. Ook wat dit betreft is het goed om na te gaan wat het instructieboekje aanbeveelt.

Tot besluit: laat de wieluitlijning van uw auto elk jaar controleren, of zodra u tijdens het rijden merkt dat uw stuur ongewoon trilt of uw auto geneigd is naar één kant te trekken. Hoewel de wielophanging van uw auto ontworpen is om de banden onder uiteenlopende belasting in de juiste positie te houden, vereist normale slijtage dat de banden regelmatig worden gecontroleerd en de wielen opnieuw worden uitgelijnd. Een gediplomeerd automonteur die gespecialiseerd is in wielophanging en -uitlijning, kan uw auto nauwkeurig uitlijnen, wat de levensduur van uw banden verlengt en het rijcomfort vergroot.

„Intelligente” banden

Sommige auto’s zijn voorzien van een computer die de bestuurder waarschuwt wanneer de bandenspanning onder een veilig niveau komt. Sommige banden kunnen een korte tijd zonder luchtdruk en andere zijn zelfdichtend. Ja, er worden banden ontworpen voor een steeds grotere verscheidenheid aan omstandigheden.

Door de verbeteringen in materialen, loopvlakontwerp, vering, stuurinrichting en remsystemen die in moderne auto’s worden toegepast, maken banden het rijden niet alleen steeds makkelijker, maar ook veiliger.

[Voetnoot]

[Tabel/Illustraties op blz. 21]

Checklist bandenonderhoud

Uitwendige controle:

□ Zitten er uitstulpingen in de zijkant?

□ Steken er draden uit het loopvlak?

□ Is de diepte van het profiel nog veilig of wijzen de indicatoren op een te grote slijtage?

Let ook op het volgende:

□ Zijn de banden op de door de autofabrikant geadviseerde spanning gebracht?

□ Is het tijd om de voorbanden met de achterbanden te wisselen? (Volg daarbij het advies van de autofabrikant.)

□ Moeten er in verband met de seizoenwisseling andere banden worden gemonteerd?

[Illustratie]

Slijtage-indicator

[Diagram op blz. 20]

(Zie publicatie voor volledig gezette tekst)

Onderdelen van een band

Loopvlak zorgt voor een goede grip op de weg

Gordels stabiliseren en versterken het loopvlak

Zijvlak beschermt de zijkant van de band tegen schade ontstaan door de weg of door stoepranden

Koordlaag maakt de band sterk en flexibel

Binnenlaag houdt de lucht in de band

Hiel zorgt voor een luchtdichte aansluiting op het wiel

[Illustraties op blz. 19]

Lang geleden: een fiets en een auto met luchtbanden; arbeiders in een bandenfabriek

[Verantwoording]

The Goodyear Tire & Rubber Company