Als het uiterlijk een obsessie wordt

ALS we onszelf in een spiegel bekijken, zien de meesten van ons wel iets aan hun uiterlijk wat verbeterd kan worden. Dus brengen we onze kleren weer in orde of ons haar weer in model of doen een beetje make-up op, en we gaan weer verder met onze bezigheden. Die bezorgdheid voor het uiterlijk is normaal en gepast. Maar bij sommige mensen neemt de bezorgdheid voor hun uiterlijk extreme vormen aan en veroorzaakt ze een aandoening die body dysmorphic disorder (BDD) of lichaamsdismorfie wordt genoemd.

Een medisch handboek definieert BDD als „overmatige bezorgdheid over een onvolkomenheid van het uiterlijk, waardoor men zich heel ellendig voelt of waardoor men op sociaal gebied, in het beroepsleven of op andere belangrijke terreinen niet goed functioneert” (The Merck Manual of Diagnosis and Therapy). * Omdat mensen met BDD zich misschien een bepaald gebrek inbeelden of een kleine onvolkomenheid enorm opblazen, wordt hun kijk op zichzelf ook wel ingebeelde lelijkheid genoemd.

Professor J. Kevin Thompson van de Universiteit van Zuid-Florida (VS) zegt dat BDD waarschijnlijk zeldzaam is en „misschien 1,0 à 2,0% van de algemene bevolking treft en 10 à 15% van de ambulante psychiatrische patiënten”. Maar hij voegt eraan toe: „Sommige onderzoekers zijn van mening dat het aantal gevallen toeneemt, omdat de diagnostische methoden om het probleem te ontdekken beter worden en omdat de maatschappij steeds meer geobsedeerd raakt door het uiterlijk.” De aandoening kan bij mensen van alle leeftijden voorkomen maar begint meestal in de tienerjaren. Bij volwassenen komt BDD evenveel bij vrouwen als bij mannen voor. Dat staat in scherp contrast met eetstoornissen, die veel vaker voorkomen bij vrouwen.

 De ziekelijke bezorgdheid voor het uiterlijk die typerend is voor mensen met BDD leidt gewoonlijk tot dwangmatig in de spiegel kijken en in sommige gevallen zelfs tot sociaal isolement. Erger nog, het „gepieker en slechte functioneren waarmee de aandoening gepaard gaat, kan leiden tot herhaalde ziekenhuisopnamen en tot zelfmoordneigingen”, zegt de Merck Manual. Het is niet verwonderlijk dat sommige mensen met BDD voor cosmetische chirurgie kiezen. „Ik raad het meestal af”, zegt dr. Katharine Phillips, die een boek over BDD heeft geschreven. „Chirurgie is onomkeerbaar,” legt ze uit, „en gewoonlijk vinden de meeste mensen met BDD dat het toch niets geholpen heeft.” *

Af en toe openbaart BDD zich al op heel jonge leeftijd. De George Street Journal * vertelt over een zesjarige jongen „die geloofde dat zijn tanden geel waren, zijn buik ’vet’ was en zijn haar niet goed zat. Geen van zijn ’gebreken’ was zichtbaar voor anderen. Hij was elke ochtend bijna een uur met zijn haar bezig, en als het maar niet ’goed’ wilde zitten, stopte hij zijn hoofd onder de kraan en begon weer helemaal opnieuw, waardoor hij vaak te laat op school kwam.” Toen hij op een dag in de spreekkamer van een arts kwam, bukte hij zelfs om zich in het chroom van een stoel te kunnen bekijken.

Laat uw instelling niet door de wereld bepalen

Glossy tijdschriften, kranten en televisiereclames bombarderen mensen met beelden van het ideale lichaam. De logica van de reclamemakers is simpel: presenteer een bepaald beeld als de norm, en mensen zullen hun zuurverdiende geld uitgeven om er zo uit te zien. Voeg daarbij een beetje groepsdruk en misschien een paar onnadenkende opmerkingen van familie of vrienden, en het hoeft ons niet te verbazen dat sommigen een onevenwichtige kijk op hun uiterlijk krijgen. * Natuurlijk is een onevenwichtige houding nog niet meteen een obsessieve psychische stoornis.

Het is zowel abnormaal als onwaar te denken dat als je er niet mooi of knap uitziet, anderen geen belangstelling voor je hebben. Bij het kiezen van vrienden gaan mensen meestal niet af op het uiterlijk. Het is waar dat het uiterlijk in eerste instantie misschien wel meespeelt, maar persoonlijkheid, normen en morele waarden zijn de echte bindende kracht van vriendschap. In sommige opzichten is elk van ons als een boek: het kan een mooie kaft hebben, maar als de inhoud saai is, zullen lezers het al snel wegleggen. Maar als een boek interessant is, zullen mensen er verder in lezen ongeacht hoe de kaft eruitziet. Dus waarom zou u zich niet concentreren op uw eigenschappen als persoon? Dat is waar Gods Woord, de bijbel, ons toe aanmoedigt. — Spreuken 11:22; Kolossenzen 3:8; 1 Petrus 3:3, 4.

En laten we eerlijk zijn, ons uiterlijk verandert naarmate we ouder worden. Als ons leven, onze vriendschappen en ons geluk afhingen van een jeugdig uiterlijk, zou de toekomst er voor ons allemaal somber uitzien! Maar dat hoeft niet zo te zijn. Hoezo?

Schoonheid die blijft

Spreuken 16:31 zegt: „Grijsheid is een luisterrijke kroon wanneer ze op de weg der rechtvaardigheid wordt gevonden.” In de ogen van Jehovah God — en in de ogen van al degenen die dezelfde kijk hebben — worden mensen die God blijven dienen terwijl ze ouder worden, er niet onaantrekkelijker op. Ze bereiken hun grootste schoonheid terwijl ze al grijs zijn, wegens hun bericht van ijver en godvruchtige toewijding. Zulke waardevolle personen verdienen onze liefde en diep respect. — Leviticus 19:32.

In de komende nieuwe wereld die Jehovah beloofd heeft, zal hij bovendien de uitwerking die de overgeërfde zonde op al zijn loyalen, oud en jong, gehad heeft, ongedaan maken. Elke dag zullen ze zien en voelen hoe hun lichaam erop vooruitgaat tot ze uiteindelijk het toppunt van lichamelijke volmaaktheid bereiken (Job 33:25; Openbaring 21:3, 4). Wat een schitterend vooruitzicht! Zou u daar graag bij horen? Doe dan uw best om u te concentreren op de schoonheid die echt telt, en laat uw houding niet bepalen door het oppervlakkige, vaak meedogenloze denken van de wereld. Dat zal u veel gelukkiger en aantrekkelijker maken. — Spreuken 31:30.

[Voetnoten]