Hoe u zich kunt beschermen tegen oplichting

U HEBT misschien weleens horen zeggen: „Een eerlijk mens is niet te bedriegen.” Maar is dat wel waar? Elke dag worden eerlijke mensen het slachtoffer van bedrog; eerlijkheid alleen beschermt hen niet. Enkelen van de knapste koppen ter wereld bedenken trucs, en passen ze ook toe, om mensen geld afhandig te maken. Meer dan honderd jaar geleden merkte een schrijver op: „Er zijn vormen van bedrog die zo knap bedacht zijn dat het dom zou zijn er niet in te trappen.”

Bedrog bestaat al heel lang; het begon al in de tuin van Eden (Genesis 3:1-5). Oude trucs kennen veel variaties, en er worden steeds weer nieuwe trucs bedacht. Hoe kunt u zich daar dan tegen beschermen? U hoeft niet al de manieren te weten waarop misdadigers mensen bedriegen. Een paar eenvoudige voorzorgsmaatregelen kunnen al heel effectief zijn om niet het slachtoffer te worden.

Bescherm persoonlijke gegevens

Als iemand uw chequeboekje of creditcards steelt, kan hij daar dingen mee kopen. Als hij uw bankgegevens steelt en genoeg persoonlijke gegevens van u heeft, zou hij uw identiteit kunnen aannemen. Als uw identiteit eenmaal is gestolen, kan een misdadiger geld van uw bankrekening opnemen, dingen ten laste van uw creditcardrekening laten boeken en op uw naam leningen  afsluiten. * Het kan zelfs gebeuren dat u gearresteerd wordt voor een misdrijf dat u helemaal niet hebt gepleegd!

Om u tegen dit soort bedrog te beschermen, moet u voorzichtig zijn met alle persoonlijke documenten, zoals uw bankafschriften en chequeboekjes, uw rijbewijs en uw paspoort of identiteitskaart. Weiger persoonlijke of financiële gegevens aan anderen te geven, tenzij daar een geldige reden voor is. Dit geldt vooral voor creditcardnummers en bankgegevens. U moet het nummer van uw creditcard alleen aan iemand geven als u er iets mee wilt kopen.

Sommige oplichters spitten huisvuil door op zoek naar zulke gegevens. Het is verstandig om papieren met persoonlijke informatie niet zomaar weg te gooien, maar ze te verbranden of te versnipperen. Dit geldt voor gebruikte cheques, voor bankafschriften en makelaarsbrieven en voor oude creditcards, rijbewijzen en paspoorten. Het is ook verstandig om aanvraagformulieren voor creditcards die u ongevraagd over de post toegestuurd krijgt te vernietigen, want die bevatten informatie over u waarvan een ander misbruik zou kunnen maken.

Gebruik uw gezonde verstand

Bij veel vormen van oplichting gaat het om een belofte van onrealistisch hoge winsten uit investeringen. Een veel voorkomende truc om zogenaamd snel rijk te worden is het piramidespel. Hoewel deze vorm van bedrog veel variaties kent, is de opzet meestal dat investeerders weer andere investeerders aantrekken en daarvoor provisie krijgen. * Kettingbrieven werken op dezelfde manier, want er wordt u gevraagd geld te sturen naar mensen die boven aan een lijst staan. Men verzekert u dat u grote sommen geld zult ontvangen als uw naam bovenaan komt te staan.

Piramidespelen storten altijd in omdat het onmogelijk is steeds nieuwe deelnemers te blijven aantrekken. Reken maar na: Als vijf mensen aan een piramide beginnen en ze elk vijf mensen aantrekken, brengt dat het aantal nieuwe deelnemers op 25. Als ook die er elk vijf aantrekken, komen er nog eens 125 bij. Tegen de tijd dat de negende ronde wordt bereikt, zijn er bijna twee miljoen mensen die meer dan negen miljoen anderen zouden moeten aantrekken! Degenen die piramidespelen organiseren, weten heel goed dat er een verzadigingspunt is. Wanneer ze vermoeden dat dat punt bijna bereikt is, nemen ze het geld en gaan ervandoor. U  bent dan waarschijnlijk uw geld kwijt, en de mensen die u hebt aangetrokken zullen nu proberen hun geld van u terug te krijgen. Vergeet niet dat als u in een piramidespel geld wilt krijgen, iemand anders geld moet verliezen.

Biedt iemand u makkelijk te verdienen geld of enorme winsten aan als u een bepaalde investering doet? Hier is een waarschuwend woord: Als een aanbod te mooi lijkt om waar te zijn, is het dat meestal ook. Hecht niet te snel geloof aan beweringen en getuigenissen in advertenties, en denk niet: „Dit is een ander verhaal.” Bedenk dat mensen geen zaken doen om geld weg te geven of u een geheim te vertellen waarmee u rijk kunt worden. Als iemand beweert iets bijzonders te weten waarmee u een fortuin kunt verdienen, vraag u dan af: Waarom gebruikt hij het dan zelf niet om rijk te worden? Waarom verspilt hij er tijd aan om het aan mij te verkopen?

En als u nu eens bericht krijgt dat u een prijsvraag of een prijs hebt gewonnen? Wees niet te enthousiast — het kan bedrog zijn, een truc waar al velen het slachtoffer van zijn geworden. Een vrouw in Engeland bijvoorbeeld kreeg een brief uit Canada waarin stond dat ze een prijs had gewonnen, maar dat ze eerst $25 administratiekosten moest opsturen. Nadat ze het geld had opgestuurd, kreeg ze een telefoontje uit Canada waarin haar werd gezegd dat ze de derde prijs van $245.000 in een loterij had gewonnen, maar dat ze een percentage van dat bedrag als bijkomende administratiekosten moest betalen. Ze stuurde $2450 op en kreeg er niets voor terug. Als u voor een ’gratis geschenk’ of een prijs moet betalen, dan is dat bedrog. Vraag u af: hoe waarschijnlijk is het dat ik een prijs heb gewonnen in een prijsvraag waar ik helemaal niet aan mee heb gedaan?

Doe alleen zaken met mensen die een goede naam hebben

Denkt u dat u kunt aanvoelen of mensen oneerlijk zijn? Wees voorzichtig! Oplichters weten precies hoe ze iemands vertrouwen kunnen winnen. Ze zijn er heel bedreven in hun slachtoffers zover te krijgen dat ze hen geloven. Verkopers, zowel eerlijke als oneerlijke, weten dat je voordat je een product kunt verkopen, eerst jezelf moet verkopen. Natuurlijk wil dit niet zeggen dat u iedereen moet wantrouwen, maar een gezonde mate van achterdocht is belangrijk om u tegen oplichting te beschermen. In plaats van op uw intuïtie af te gaan om vast te stellen  of iemand integer is, kunt u beter op twee aanwijzingen letten waar veel vormen van oplichting door gekenmerkt worden. Ten eerste: lijkt een aanbod te mooi om waar te zijn? En ten tweede: probeert de verkoper u een overhaaste beslissing te laten nemen?

Op het internet staan talloze aanbiedingen die te mooi zijn om waar te zijn. Hoewel het internet veel waardevols te bieden heeft, geeft het criminelen ook de gelegenheid om slachtoffers snel en anoniem te bedriegen. Hebt u een e-mailadres? Dan ontvangt u waarschijnlijk spam — ongevraagde reclamemail. Hoewel spam een eindeloze reeks goederen en diensten aanbiedt, is veel hiervan bedrog. Als u op een ongevraagd e-mailtje reageert door geld te sturen voor een product of dienst, krijgt u er waarschijnlijk niets voor terug. En áls u iets ontvangt, dan is het bijna zeker het geld niet waard dat u ervoor betaald hebt. Het beste advies is: koop nooit iets van een spammer.

Dit geldt ook voor mensen die u via de telefoon iets willen verkopen. Hoewel veel van deze telefoontjes van erkende bedrijven afkomstig zijn, worden met telemarketing elk jaar voor miljarden dollars mensen opgelicht. U kunt er onmogelijk achter komen of een verkoopverhaal waar is als u alleen via de telefoon met iemand praat. Het kan zelfs zijn dat een oplichter zich voordoet als een vertegenwoordiger van een bank of van een beveiligingsbedrijf voor creditcards. U hebt goede redenen om achterdochtig te zijn als u gebeld wordt door iemand die beweert bij een bank of een instantie te werken waar u een rekening hebt en u om informatie vraagt die ze al moeten hebben. Als dat gebeurt, zou u naar het telefoonnummer van de persoon kunnen vragen. Bel dan terug als u hebt vastgesteld dat het nummer echt van de betreffende bank of instantie is.

Het is een goede gewoonte om het nummer van uw creditcard of andere persoonlijke gegevens niet aan een onbekende te geven door wie u gebeld wordt. Als iemand u belt om u iets te verkopen wat u niet wilt, kunt u beleefd zeggen: „Het spijt me, maar ik doe geen zaken via de telefoon met mensen die ik niet ken”, en dan ophangen. Er is geen reden om een ongewenst gesprek aan te gaan met een onbekende die u misschien probeert op te lichten.

Ga alleen in zee met bedrijven en mensen die een goede naam hebben. Er zijn veel erkende bedrijven waarmee u veilig zaken kunt doen via de telefoon of via internet. Win zo mogelijk via een onafhankelijk bureau informatie in over de verkoper, het bedrijf en de investering. Vraag naar inlichtingen over de investering, en lees die zorgvuldig door om er zeker van te zijn dat ze verantwoord is. Laat u niet opjagen of onder druk zetten om een snelle beslissing te nemen.

Stel het op schrift

Niet alle bedrog begint als bedrog. Een eerlijk bedrijf kan in moeilijkheden komen. Als dat gebeurt, raken de betrokkenen  misschien in paniek en nemen ze hun toevlucht tot frauduleuze maatregelen om hun verliezen te compenseren. Ongetwijfeld hebt u weleens verhalen gehoord over topmensen in de zakenwereld die hadden gelogen over hun inkomsten en winsten, en toen het bedrijf instortte, ervandoor gingen met wat er van het geld over was.

Om u zowel tegen oplichting als tegen misverstanden te beschermen, moet u voordat u een grote investering doet, de details op schrift stellen. Als u een contract tekent, dient dat alle voorwaarden voor de investering en de gedane beloften te vermelden. Besef ook dat, hoe betrouwbaar een investering ook mag lijken, niemand kan garanderen dat de dingen gaan zoals gepland (Prediker 9:11). Per slot van rekening bestaan er geen risicoloze investeringen. Daarom dient er bij een overeenkomst schriftelijk te worden vastgelegd wat de plichten en de verantwoordelijkheden van elke partij zijn, mocht de onderneming mislukken.

Als u zich bewust bent van de grondbeginselen die we in het kort hebben besproken en ze toepast, maakt u zich minder kwetsbaar voor oplichting. Een oude bijbelse spreuk geeft waardevolle raad. Die luidt: „Iedereen die onervaren is, hecht geloof aan elk woord, maar de schrandere geeft acht op zijn schreden” (Spreuken 14:15). Een oplichter kiest een makkelijk doelwit uit, iemand die geneigd is alles te geloven wat hij zegt. Helaas zijn er veel mensen die geen voorzorgsmaatregelen tegen oplichting nemen.

[Voetnoten]

[Inzet op blz. 7]

Als een aanbod te mooi lijkt om waar te zijn, is het dat meestal ook

[Kader/Illustratie op blz. 6]

Raad voor slachtoffers van oplichting

Slachtoffers van oplichting voelen zich meestal heel beschaamd, schuldig en opgelaten, en ze zijn kwaad op zichzelf. Maar geef uzelf niet de schuld. U bent het slachtoffer; de schuld ligt bij degene die u bedrogen heeft. Als u een fout hebt gemaakt, geef het dan gewoon toe en denk er niet meer aan. Trek niet de conclusie dat u dom bent. Bedenk dat oplichters erin slagen zelfs heel intelligente mensen — staatshoofden, bankdirecteuren, topfunctionarissen, financieel managers, advocaten en anderen — te bedriegen.

Slachtoffers van oplichting zijn niet alleen van hun geld of bezittingen beroofd maar ook van hun zelfvertrouwen en zelfrespect. Als u door een ’vriend’ bent bedrogen, is uw vertrouwen geschonden. Opgelicht zijn doet pijn. Geef uzelf de tijd om uw verdriet te verwerken. Vaak helpt het om erover te praten met iemand die u kunt vertrouwen. Ook bidden kan veel troost geven (Filippenzen 4:6-8). Maar besef dat u de kwestie op een gegeven moment moet proberen te vergeten. Waarom zou u de ellende langer laten duren? Stel positieve doeleinden en doe uw best om ze te bereiken.

Wees op uw hoede voor oplichters die iemand die bedrogen is, opbellen om hulp te bieden bij het terugvorderen van kwijtgeraakt geld. Hun doel is die persoon opnieuw op te lichten.

[Kader/Illustratie op blz. 8, 9]

 Spam-trucs — Oplichting via e-mail

1. Piramidespelen: Meestal worden ze voorgesteld als gelegenheden om met weinig moeite en investering veel geld te verdienen. Het kan zijn dat u een computer of een ander apparaat wordt aangeboden als u betaalt om lid te worden van een club en dan andere deelnemers aantrekt. Een andere variatie is de kettingbrief. Kettingbrieven zijn bijna altijd illegaal. De meeste mensen die er geld in steken, zijn hun geld kwijt.

2. Thuiswerk: Eén misleidende vorm hiervan is dat u de gelegenheid wordt geboden om dingen zoals sieraden of speelgoed in elkaar te zetten of bouwpakketten samen te stellen. U investeert geld in het materiaal en tijd in het maken van het product, om dan te ontdekken dat u uw werk niet aan uw opdrachtgevers kunt verkopen omdat het niet aan hun maatstaven voldoet.

3. Gezondheid en dieet: Het internet wordt overspoeld met aanbiedingen van pillen om zonder oefeningen of dieet af te vallen, middelen tegen impotentie, crèmes tegen haaruitval en dergelijke. Deze aanbiedingen gaan soms vergezeld van getuigenissen van tevreden klanten. Veel voorkomende uitdrukkingen in deze advertenties zijn bijvoorbeeld „wetenschappelijke doorbraak”, „wondermiddel”, „geheime formule” en „aloud ingrediënt”. De waarheid is dat de meeste van deze producten niet werken.

4. Investeringsobjecten: Gewoonlijk wordt er een hoog rendement beloofd met weinig of geen risico. Een veel voorkomende versie is investeren in een bank in het buitenland. Investeerders worden overgehaald door beweringen dat de mensen die met hun geld omgaan, belangrijke connecties in de financiële wereld hebben en over inside-information beschikken.

5. Credit repair: Men biedt aan om negatieve informatie uit uw kredietdossier te verwijderen, zodat u in aanmerking kunt komen voor een creditcard, een autolening of een baan. Ondanks hun stellige beweringen kunnen de aanbieders niet doen wat ze beloven.

6. Goedkope vakanties: U ontvangt een e-mail waarin u wordt gefeliciteerd met het winnen van een vakantie voor een bodemprijs. Soms zeggen ze dat u speciaal geselecteerd bent. Bedenk dat hetzelfde bericht waarschijnlijk naar miljoenen anderen is gestuurd en dat de accommodatie die u krijgt, veel slechter is dan wat in de advertentie staat.

[Verantwoording]

Bron: De Amerikaanse Federale Handelscommissie

[Illustratie op blz. 7]

Piramidespelen storten altijd in

[Illustratie op blz. 9]

Als u een contract tekent, dient dat alle voorwaarden voor de investering en de gedane beloften te vermelden