Overgewicht — Wat is de oplossing?

ONTWAAKT! interviewde Diane, een diëtiste, en Ellen, een gediplomeerd verpleegkundige, die zich beiden hebben gespecialiseerd in het werken met patiënten met matig tot ernstig overgewicht. Ze waren het erover eens dat bepaalde diëten die erop gericht zijn minder koolhydraten en meer eiwitten (vlees) te gebruiken, tot gewichtsverlies kunnen leiden. Maar ze zeggen dat die op lange termijn schadelijke bijwerkingen kunnen hebben. * Dit wordt bevestigd door een medische tabel met het opschrift „Een gezond gewicht behouden”, die zegt: „Diëten met weinig koolhydraten kunnen gevaarlijk zijn, vooral als ze zonder medisch toezicht gevolgd worden.” En verder: „[Ze] zijn bedoeld om een snel gewichtsverlies te veroorzaken door een onwenselijk hoge concentratie van ketonlichamen (een afbraakproduct van de vetstofwisseling).” Als u overweegt een koolhydraatarm dieet te volgen, raadpleeg dan eerst een arts.

Als het uw doel is af te vallen, wanhoop dan niet. „Gewichtsregulering is niet onmogelijk en het betekent ook niet ontbering en een saai, monotoon dieet”, zegt dr. Walter C. Willett. „Met bewuste inspanning en creativiteit kunnen de meeste mensen hun gewicht met een prettig, maar redelijk voedingspatroon en dagelijkse lichaamsbeweging op de lange termijn op  niveau houden. Een langer, gezonder leven is deze moeite beslist waard.” * — Wij cursiveren.

Hoe belangrijk is lichaamsbeweging?

Dr. Willett zegt: „Afgezien van niet roken, is lichaamsbeweging het allerbeste om gezond te worden of te blijven en chronische ziekten uit de buurt te houden.” Hoe vaak moet iemand aan lichaamsbeweging doen? Wat zijn de voordelen van lichamelijke inspanning?

Sommige deskundigen wijzen erop dat dagelijkse lichaamsbeweging, ook al is het maar een half uur, heel nuttig kan zijn. Maar er wordt zelfs gezegd dat driemaal per week aan lichaamsbeweging doen, iemand al kan helpen ernstige problemen in de toekomst te vermijden. Door lichaamsbeweging verbranden we calorieën, en voor iemand die probeert af te vallen, zou de belangrijkste vraag moeten zijn: verbrand ik elke dag meer calorieën dan ik binnenkrijg? Als het omgekeerde het geval is, komt u beslist aan. Ga dus lopen of fietsen in plaats van met de auto of het openbaar vervoer te gaan. Neem de trap in plaats van de lift. Beweeg! Verbrand calorieën!

Dr. Willett zegt: „Voor veel mensen is wandelen een uitstekend alternatief voor andere soorten lichaamsbeweging, want er is geen speciale uitrusting voor nodig. Het kan op iedere plaats en op ieder tijdstip worden gedaan en het is gewoonlijk veilig.” Zijn advies heeft natuurlijk betrekking  op energiek lopen, niet zomaar een beetje slenteren. Hij raadt aan om zo mogelijk elke dag een half uur aan lichaamsbeweging te doen.

Is opereren de beste oplossing?

In een poging om af te vallen en toekomstige gewichtstoename te voorkomen, hebben sommige patiënten met zeer ernstig overgewicht het advies opgevolgd van specialisten op het gebied van zwaarlijvigheid, die verschillende chirurgische ingrepen aanbevelen. Wie zouden voor deze chirurgische oplossingen in aanmerking kunnen komen? De schrijvers van het boek Mayo Clinic on Healthy Weight geven de volgende suggestie: „Uw arts kan een operatie overwegen wanneer uw Body Mass Index boven de 40 is, wat erop wijst dat u zeer ernstig overgewicht hebt.” (Zie de tabel op blz. 5.) De Mayo Clinic Health Letter geeft de raad: „Chirurgisch ingrijpen voor zwaarlijvigheid wordt meestal alleen aanbevolen voor mensen tussen de 18 en 65 met een Body Mass Index boven de 40 voor wie zwaarlijvigheid een ernstig medisch risico vormt.” — Wij cursiveren.

Wat zijn enkele van die chirurgische ingrepen? Dat zijn het inkorten van de dunne darm, het aanbrengen van een maagband, het verkleinen van de maag, en een maagbypass. Bij deze laatste procedure wordt het onderste gedeelte van de maag met nietjes afgesloten, waardoor er aan de bovenkant een zakje overblijft dat slechts zo’n 15 gram voedsel kan bevatten. Dan wordt de dunne darm doorgesneden en aan dit zakje bevestigd. Zo wordt het grootste deel van de maag overbrugd, alsook de twaalfvingerige darm.

Maar wat valt er te zeggen over mensen die overtollig gewicht kwijt zijn geraakt? Was het de moeite waard?

[Voetnoten]

[Kader/Illustraties op blz. 7]

Een gezonde voedingspiramide

Zoetigheden Geconcentreerde of bewerkte

zoetigheden (zelden; niet meer dan

75 calorieën per dag)

Vetten Olijfolie, noten, koolzaadolie, avocado’s

(3-5 porties per dag; één portie is een flinke

theelepel olie of twee eetlepels noten)

Eiwitten en zuivel Bonen, vis, mager vlees, eieren,

magere zuivel, kaas (3-7 porties per dag; één portie

is 85 gram gaar vlees of gare vis)

Koolhydraten Vooral volkorenproducten — pasta, brood, rijst,

ontbijtgranen (4-8 porties per dag; een boterham

is één portie)

Fruit en groente Een grote verscheidenheid van elk (dagelijks onbeperkt; minimaal 3 porties van elk)

Ontwaakt! beveelt geen bepaald dieet of afslankprogramma aan. Wij willen onze lezers alleen informeren over enkele van de mogelijkheden die er zijn. U doet er goed aan uw arts te raadplegen voordat u een schema voor lichaamsbeweging of een dieet gaat volgen.

[Verantwoording]

Gebaseerd op suggesties van de Mayo Clinic

[Kader/Illustraties op blz. 8, 9]

Om af te vallen, hebben sommigen deze tips opgevolgd:

1 Wees u bewust van de calorieën in wat u eet en drinkt. Let op: Dranken, vooral gezoete vruchtensappen, kunnen veel calorieën bevatten. Ook alcoholische dranken bevatten veel calorieën. En pas op voor die frisdranken waar zoveel reclame voor wordt gemaakt. Kijk op het etiket hoeveel calorieën erin zitten. U zou er weleens van kunnen schrikken.

2 Ga verleiding uit de weg. Als u chips, chocola of koekjes in huis hebt, gaat u er onherroepelijk van eten! Neem in plaats daarvan tussendoortjes met weinig calorieën, zoals appels, wortels of volkorencrackers.

3 Eet iets voordat u de maaltijd gebruikt. Dat neemt de ergste eetlust weg, zodat u waarschijnlijk minder zult eten.

4 Eet niet alles wat u voorgezet wordt. Wees selectief. Sla dingen af waarvan u weet dat er te veel calorieën in zitten.

5 Eet langzaam. Waarom zou u zich haasten? Geniet van de maaltijd door aandacht te besteden aan wat u eet — de kleuren, de smaken en geuren, de wisselwerking tussen de soorten voedsel. Luister naar de signalen van uw lichaam die zeggen: „Ik heb genoeg. Ik hoef niet meer.”

6 Stop met eten voordat u verzadigd bent.

7 In sommige landen staan de restaurants bekend om de overvloedige porties die ze serveren. Laat dan de helft van uw voorgerecht staan of deel de maaltijd met iemand anders.

8 Toetjes zijn niet absoluut nodig om een maaltijd compleet te maken. Het is beter om af te sluiten met fruit of iets anders waar weinig calorieën in zitten.

9 Voedselfabrikanten willen dat u meer eet. Het gaat hun vooral om de winst. Ze zijn eropuit uw zwakheden uit te buiten. Laat u niet bedriegen door hun slimme reclames en mooie plaatjes. U kunt nee zeggen!

[Verantwoording]

Lijst ontleend aan het boek Eet, drink en blijf slank & gezond! van dr. Walter C. Willett

[Illustraties op blz. 8, 9]

Beweeg!