Een blik op de wereld

Maak lezen leuk voor uw kinderen

„Het is opgevallen dat kinderen van goede lezers het voorbeeld van hun ouders volgen”, aldus Beatriz González Ortuño, specialiste op het gebied van neurolinguïstiek, die aangehaald werd in de Mexicaanse krant Reforma. Omdat kinderen een groot leervermogen hebben, is het goed om hun belangstelling voor lezen al te stimuleren voordat ze klinkers kunnen herkennen. Er kunnen hun bijvoorbeeld verhalen worden voorgelezen die hen zullen helpen hun fantasie te ontwikkelen. De krant geeft de volgende suggesties om lezen voor kinderen leuk te maken: „Ga er samen voor zitten. . . . Laat hen de bladzijden omslaan en geef hun de gelegenheid iets te zeggen of te vragen als ze dat willen. . . . Laat hen iets vertellen over de voorwerpen en de personen die in het verhaal voorkomen. Beantwoord al hun vragen. . . . Leg een verband tussen het boek en het leven van de kinderen.”

 Olifanten en Spaanse pepers

Olifanten in de wildparken in Afrika zijn lange tijd de oorzaak geweest van conflicten tussen natuurbeschermers en boeren. Hekken, vuren en tromgeroffel konden de olifanten niet binnen de parkgrenzen houden. Zwervende olifanten vernielden herhaaldelijk oogsten en hebben zelfs mensen doodgetrapt. Maar uiteindelijk is er een afschrikmiddel gevonden: de Spaanse peper. Overal waar deze langs de grenzen van een park wordt geplant, zo bericht de Zuid-Afrikaanse krant The Witness, wijken olifanten vol weerzin terug omdat ze „walgen van de geur van de plant”. Opgeluchte parkwachters hoeven de olifanten nu niet meer „naar het park terug te drijven”, en er wordt minder schade toegebracht aan de oogst van de plaatselijke boeren. De Spaanse pepers zullen misschien ook nog een lucratieve bron van inkomsten blijken te zijn.

Sms’jes verstoren de nachtrust

„Sms’jes verstoren de nachtrust van jonge mensen”, bericht het Duitse gezondheidsblad Apotheken Umschau. Tijdens een onderzoek van de Katholieke Universiteit Leuven werd aan 2500 jongeren in de leeftijd van 13 tot 16 jaar gevraagd hoe vaak ze wakker werden van binnenkomende sms’jes op hun gsm en hoe moe ze zich op verschillende tijdstippen voelden. Tien procent gaf aan ten minste een keer per week door sms’jes gewekt te worden. Van drie procent werd de slaap elke nacht op deze manier verstoord. Volgens een van de onderzoekers „lijken de bevindingen erop te wijzen dat gsm’s een grote invloed hebben op de kwaliteit van de slaap van steeds meer tieners”. Het blad doet de aanbeveling: „Ouders moeten erop toezien dat de gsm van hun kind ’s nachts uit staat.”

Hoe vissen stroomopwaarts zwemmen

Volgens een onderzoek dat in het tijdschrift Science gepubliceerd werd, benutten de bronforel en andere vissoorten turbulente stromingen rond vaste objecten in het water om zo min mogelijk energie te hoeven verbruiken en als het ware een zetje te krijgen tegen de stroom in. Door hun lichaamshouding te wijzigen en hun bewegingen met de draaikolken die ze tegenkomen te synchroniseren, sparen forellen zo veel energie dat ze hun belangrijkste zwemspieren niet hoeven te gebruiken, zegt New Scientist. „Op die manier kunnen ze zich met een minimum aan energie door een turbulente omgeving bewegen”, verklaart George Lauder, biomechanicus aan de Harvard-universiteit en een van de onderzoekers. Het komt erop neer dat „de vissen hun lichaam in de vorm van een draagvleugel bogen om de draaikolken te benutten,” zegt New Scientist, „volgens het principe van een zeilboot die tegen de wind in laveert”.

Ouderen zijn geen last

„In plaats van ons alleen maar blind te staren op wat ouderen de maatschappij kosten, is het belangrijk rekening te houden met de positieve bijdragen en de besparingen die het onbetaalde werk van oudere mensen oplevert”, aldus een verslag dat gepubliceerd werd door het Australische Instituut voor Gezinsstudies. „Veel van het onbetaalde werk dat oudere mensen doen, voorziet in hulp die moeilijk via betaald werk geboden zou kunnen worden.” Het onderzoek onthulde dat „Australiërs van boven de 65 bijna 39 miljard dollar [22 miljard euro] per jaar [aan de maatschappij] bijdragen in de vorm van onbetaalde zorg en vrijwilligerswerk”. Zulke vrijwillige activiteiten bestaan uit het passen op kinderen en het verzorgen van zieke volwassenen, maar ook het verrichten van huishoudelijk werk. De onderzoekers wijzen erop dat dit onbetaalde werk „als een sociale ’lijm’ kan fungeren om de maatschappij bijeen te houden”. De waarde daarvan kan niet zomaar in geld worden uitgedrukt.

Het oudste gedrukte boek dat bewaard is gebleven

De British Library bezit nu het naar verluidt oudste gedrukte boek ter wereld, bericht BBC News. De Diamant Sutra, een boeddhistische tekst, dateert uit het jaar 868 en werd in 1907 in een grot in Dunhuang (China) gevonden. „Het is een boekrol van grijs papier bedrukt met Chinese karakters, gewikkeld rond een houten stok”, aldus het bericht. Waarschijnlijk maakte het boek samen met nog andere voorwerpen die gevonden werden, „deel uit van een bibliotheek die rond het jaar 1000 in de grot werd ingemetseld”. De boekrol bestond al honderden jaren voordat het drukken met losse letters in Europa geïntroduceerd werd, maar zoals het verslag van de BBC opmerkt, „in China hadden het maken van papier en het drukken in die periode al vaste voet gekregen”.

Lawaai vertraagt de reactiesnelheid

„Hoe meer lawaai, hoe langzamer je reageert”, zegt The Toronto Star. Dat is de uitkomst van een onderzoek aan de Memorial-universiteit (Newfoundland, Canada) onder leiding van de onderzoeker Duane Button, die mensen lichamelijke taken en mentale opdrachten gaf terwijl ze geluiden van verschillende sterkte te horen kregen. Hij ontdekte dat achtergrondgeluiden op kantoor van 53 decibel de reactie van iemand met 5 procent vertragen, terwijl fabrieksgeluiden van 95 decibel de reactie met 10 procent vertragen. Hoewel de verschillen in reactietijd slechts fracties van seconden bedragen, wijst het verslag erop dat „die fracties in het verkeer een groot verschil kunnen uitmaken”. Zelfs een reactie die 35 milliseconden trager is, zegt Button, kan bepalend zijn voor het wel of niet krijgen van een ongeluk.

Kerken sluiten hun deuren

Het rooms-katholieke aartsbisdom van Boston (VS) heeft aangekondigd dat het 65 van zijn 357 parochies gaat sluiten — bijna een vijfde van alle parochies. Zo’n 60 kerken en 120 andere gebouwen van de Kerk zullen verkocht worden. Volgens The New York Times is deze herstructurering „gedeeltelijk toe te schrijven aan een verminderd kerkbezoek en toenemende financiële problemen die verergerd zijn door het grote aantal beschuldigingen van seksueel misbruik door geestelijken”. De krant citeert R. Scott Appleby, directeur van het Cushwa Center for the Study of American Catholicism aan de Notre Dame-​universiteit, die zei dat „het schandaal de financiële middelen van het aartsbisdom [zodanig] heeft uitgeput” dat het niet meer in staat is „de parochies te onderhouden”.