Jonge mensen vragen . . .

Wat moet ik doen als anderen me hun problemen vertellen?

„Er zit een meisje bij me op school van wie de ouders in scheiding lagen. Ze begon steeds slechtere cijfers te halen. Vaak praatte ze met me over de problemen die er thuis waren.” — Jane *, 14 jaar.

„Een meisje op school vertelde me dat ze met een jongen naar bed ging. Ze raakte zwanger en liet een abortus plegen zonder dat haar ouders er zelfs maar van wisten.” — Mira, 15 jaar.

JE BENT in gesprek met een vriend of een klasgenoot. Op een gegeven moment vertrouwt hij je een probleem toe. * Misschien maakt hij zich zorgen over iets waar veel jongeren zich zorgen over maken — kleding, geld, uiterlijk, leeftijdgenoten, cijfers. Maar hij kan ook problemen hebben die veel ernstiger zijn en een grote uitdaging vormen.

De situatie in de Verenigde Staten illustreert heel goed hoe ernstig de problemen van jongeren kunnen zijn. Volgens het tijdschrift Newsweek „schat het Nationale Instituut voor Geestelijke Gezondheid (NIMH) dat 8 procent van de tieners en 2 procent van de kinderen (sommige van nog maar 4 jaar oud) symptomen van depressie vertonen”. Een ander onderzoek wees uit: „Elk jaar raken er van de 1000 vrouwen tussen de 15 en 19 jaar zo’n 97 zwanger — dat zijn een miljoen Amerikaanse tieners. De meeste van deze zwangerschappen — 78 procent — zijn niet gepland.” Dan zijn er nog de miljoenen jonge mensen die in een onstabiele huiselijke omgeving leven. Duizenden zijn het slachtoffer van fysieke of seksuele mishandeling. Meer dan de helft van de middelbare scholieren in de VS is weleens dronken geweest. Een alarmerend aantal jongeren heeft een eetstoornis.

Geen wonder dat veel jongeren dringend iemand nodig hebben om mee te praten en in vertrouwen te nemen! En vaak gaan ze als eerste naar een leeftijdgenoot. Wat moet je doen als jij die leeftijdgenoot blijkt te zijn? Als je een christen bent, hoeft het je eigenlijk niet te verbazen dat ze naar je toe komen. De bijbel geeft christenen de opdracht zich voorbeeldig te gedragen en redelijk te zijn (1 Timotheüs 4:12; Filippenzen 4:5). Daarom willen veel jongeren — ook  ongelovige — jou misschien graag in vertrouwen nemen. Wat moet je in zo’n situatie doen? En wat moet je doen als je iets te horen hebt gekregen waarvan je niet weet wat je ermee aan moet?

Wees een goede luisteraar

De bijbel zegt dat er ’een tijd is om zich stil te houden en een tijd om te spreken’ (Prediker 3:7). Wanneer iemand een probleem heeft en er met je over wil praten, is het vaak het beste om gewoon te luisteren. Tenslotte wordt iemand die zich doof houdt voor „het klaaggeschrei van de geringe”, door de bijbel veroordeeld (Spreuken 21:13). Het kan een tijdje hebben geduurd voordat je vriend genoeg moed had verzameld om met je over de kwestie te praten. Je bereidheid om te luisteren, kan het makkelijker voor hem maken zich te uiten. „Meestal laat ik de ander gewoon praten”, zegt een christelijke jongere die Hiram heet. „Ik laat hem vertellen waar hij mee zit, en ik probeer met hem mee te voelen.” Ook Vincent merkt op: „Soms willen mensen alleen maar praten.”

Je vriend verwacht dus misschien niet eens dat je zijn problemen oplost. Het kan zijn dat het enige waar hij behoefte aan heeft een luisterend oor is. Luister dus! Probeer je niet te laten afleiden door de omgeving en val hem niet onnodig in de rede. Alleen al je aanwezigheid en het feit dat je luistert, kan een grote hulp zijn. Het laat zien dat je echt om hem geeft.

Betekent dat dan dat je helemaal niets moet terugzeggen? Veel hangt af van de aard van het probleem. Meestal is een vriendelijke, attente reactie passend (Spreuken 25:11). Als een bekende bijvoorbeeld de een of andere persoonlijke tragedie heeft meegemaakt, is het waarschijnlijk het beste je medeleven te betuigen (Romeinen 12:15). Spreuken 12:25 zegt: „Angstige bezorgdheid in het hart van een man zal het neerbuigen, maar het goede woord verheugt het.” Misschien zijn er een paar aanmoedigende woorden nodig. Laat blijken dat je ervan overtuigd bent dat de persoon in staat zal zijn het probleem met succes het hoofd te bieden. Door zoiets te zeggen als „Ik kan me voorstellen dat je je zo voelt” of „Ik vind het heel erg voor je dat je dit meemaakt”, kun je je vriend laten weten dat je het meent en dat je hem wilt helpen.

Toch waarschuwt Spreuken 12:18: „Er bestaat er een die onbezonnen spreekt als met de steken van een zwaard.” Het is belangrijk dat je opmerkingen vermijdt als „Zo erg is dat niet”, „Je komt er wel overheen” of „Zo moet je je niet voelen”. Wees ook voorzichtig met het gebruik van humor om een probleem minder ernstig te laten lijken. Je vriend zou makkelijk kunnen concluderen dat je zijn gevoelens niet respecteert. — Spreuken 25:20.

Maar als je nu niet weet wat je moet zeggen? Wees gewoon eerlijk. Vertel je vriend dat je echt niet weet wat je moet zeggen maar dat je er toch voor hem wilt zijn. Vraag hem: „Wat kan ik doen om je te helpen?” Ja, er zijn misschien een paar praktische dingen die je kunt doen om zijn last te verlichten. — Galaten 6:2.

Vriendelijk raad geven

Wat moet je doen als je het gevoel hebt dat je vriend raad nodig heeft? Natuurlijk ben je, omdat je jong bent, relatief onervaren (Spreuken 1:4). Het is dus heel goed mogelijk dat je niet over elk probleem raad kunt geven. Maar Psalm 19:7 zegt: „De vermaning van Jehovah is betrouwbaar, de onervarene wijs makend.” Dus ondanks het feit dat je ’onervaren’ bent, heb je misschien wel voldoende kennis van bijbelse beginselen om een vriend in nood te kunnen helpen (Spreuken 27:9). Waarom zou je niet, zonder prekerig over te komen, een paar punten uit de bijbel met hem bespreken? Als je niet zeker weet welke bijbelse beginselen van toepassing zijn, doe dan wat nazoekwerk. Door de jaren heen is er in de „Jonge mensen vragen”-artikelen van dit tijdschrift veel op de bijbel gebaseerde raad gepubliceerd over allerlei onderwerpen. Nog een waardevolle bron  van informatie is het boek Wat jonge mensen vragen — Praktische antwoorden. *

Het kan goed zijn om je eigen ervaringen te vertellen. Misschien heb je zelfs een paar praktische suggesties. Zonder je mening aan je vriend op te dringen, kun je uitleggen wat jou geholpen heeft (Spreuken 27:17). Maar houd wel in gedachte dat elke situatie anders is. Het hoeft niet zo te zijn dat wat jou heeft geholpen ook een ander zal helpen.

Een waarschuwend woord

Laat je niet te veel in beslag nemen door de problemen van jongeren die Jehovah niet vrezen of die geen respect hebben voor christelijke maatstaven. Veel van hun problemen komen misschien voort uit een leefstijl die in strijd is met de bijbel. Als je iemand probeert te helpen die neerkijkt op bijbelse raad, zou dat voor jullie beiden frustrerend kunnen zijn (Spreuken 9:7). Je kunt ook een heleboel dwaas of zelfs obsceen gepraat te horen krijgen (Efeziërs 5:3). Als je je dus tijdens een gesprek ongemakkelijk begint te voelen, heb dan de moed om te zeggen dat je niet in staat bent om te helpen of dat je het niet prettig vindt over dat onderwerp te praten.

Wees voorzichtig als iemand van het andere geslacht met jou over zijn of haar innerlijke gevoelens wil praten. De bijbel waarschuwt dat het hart bedrieglijk kan zijn (Jeremia 17:9). Nauwe omgang kan romantische gevoelens opwekken en zelfs tot seksuele immoraliteit leiden.

Laat je er ook niet toe brengen om te beloven dat je het aan niemand zult vertellen. Erken bescheiden dat degene die zijn hart bij je uitstort misschien meer hulp nodig heeft dan jij hem kunt geven. — Spreuken 11:2.

Wanneer er hulp van anderen nodig is

In veel gevallen is het het beste om zelf wat hulp te vragen. De in het begin aangehaalde Mira zei: „Ik wist echt niet hoe ik mijn klasgenoot moest helpen. Daarom sprak ik er met een ouderling over, en hij gaf me goede raad over de manier waarop ik haar kon helpen.” In de christelijke gemeente van Jehovah’s Getuigen zijn beslist ervaren mannen die je advies kunnen geven (Efeziërs 4:11, 12). De ouderling stelde voor dat Mira haar klasgenoot zou aanmoedigen om met haar ouders te praten. Het meisje volgde Mira’s raad op. Mira zegt: „Haar situatie is inmiddels verbeterd. Ze wil nu meer over de bijbel weten.”

Wat moet je doen als een medechristen je in vertrouwen neemt? Natuurlijk zul je doen wat je redelijkerwijs kunt om te helpen (Galaten 6:10). Als je het gevoel hebt dat hij op de een of andere manier afdrijft van Jehovah’s morele maatstaven, wees dan niet bang om te zeggen waar het op staat (Efeziërs 4:25). Wees eerlijk, maar wek niet de indruk dat je zelf zo goed bent. Dat je voor de waarheid durft uit te komen, laat zien dat je een echte vriend bent. — Psalm 141:5; Spreuken 27:6.

In zo’n situatie is het ook absoluut noodzakelijk dat je je vriend aanmoedigt om hulp te zoeken — bij zijn ouders, een ouderling of een rijpe christen voor wie hij respect heeft. Als je hem redelijk de tijd hebt gegeven en hij nog steeds niet met iemand heeft gesproken, kan het zijn dat jij voor hem in de plaats met iemand moet praten (Jakobus 5:13-15). Dat kan moed vergen, maar het laat zien dat je echt om hem geeft en dat je het beste met je vriend voor hebt.

Natuurlijk verwacht Jehovah niet van je dat je de problemen van iedereen oplost. Maar wanneer iemand je in vertrouwen neemt, hoef je je niet hulpeloos te voelen. Breng je christelijke opleiding in praktijk en laat zien dat je „een ware metgezel” bent. — Spreuken 17:17.

[Voetnoten]

[Illustratie op blz. 21]

In sommige gevallen moet je misschien hulp zoeken voor een vriend in nood