De problemen waar moeders voor staan

„De fundamentele taken van de mensheid zijn de taken in verband met het gezin. . . . Als de moeder haar plicht niet doet, zal er óf geen volgende generatie zijn, óf een volgende generatie die erger is dan helemaal geen generatie.” — Theodore Roosevelt, 26ste president van de Verenigde Staten.

NATUURLIJK is een moeder van essentieel belang voor het menselijk leven, maar haar rol houdt veel meer in dan alleen het baren van kinderen. Een schrijver zei over de rol van de moeder in de meeste delen van de wereld van vandaag: „Ze is de belangrijkste beschermer van de gezondheid, de opleiding, het intellect, de persoonlijkheid, het karakter en de emotionele stabiliteit van een kind.”

Een van de vele functies van de moeder is die van onderwijzer van haar kinderen. Een kind leert zijn eerste woorden en zijn spraakpatroon meestal van zijn moeder. Daarom wordt iemands eerste taal vaak zijn moedertaal genoemd. Over het algemeen brengt de moeder per dag meer tijd met de kinderen door dan haar man, en daarom speelt ze misschien wel de hoofdrol als het om onderwijzen en gehoorzaamheid bijbrengen gaat. Het Mexicaanse spreekwoord „Onderwijs wordt met de moedermelk ingezogen” is dus een eerbetoon aan de belangrijke rol van moeders.

Ook onze Schepper, Jehovah God, eert moeders. Een van de Tien Geboden, door „Gods vinger” op stenen tafelen geschreven, spoort kinderen aan: „Eer uw vader en uw moeder” (Exodus 20:12; 31:18; Deuteronomium 9:10). Bovendien wordt er in een bijbelse spreuk verwezen naar „de wet van uw moeder” (Spreuken 1:8). Er wordt nu algemeen erkend hoe belangrijk het is kinderen in de eerste drie levensjaren — wanneer de meeste nog voornamelijk onder de hoede van hun moeder zijn — te onderwijzen.

 Wat zijn enkele problemen?

Veel moeders staan onder druk om te gaan werken en zo in het levensonderhoud van het gezin te helpen voorzien, wat het moeilijk maakt hun kinderen in de belangrijke vormingsjaren te onderwijzen. Statistieken die door de Verenigde Naties zijn verzameld, tonen aan dat in veel ontwikkelde landen meer dan de helft van de moeders met kinderen onder de drie jaar een baan heeft.

Daarnaast staan moeders vaak voor de zware opgave hun kinderen alleen groot te brengen, omdat hun man in een andere stad of een ander land werk is gaan zoeken. In sommige delen van Armenië bijvoorbeeld is naar verluidt een derde van de mannen naar het buitenland gegaan op zoek naar werk. Andere moeders moeten hun kinderen alleen grootbrengen omdat hun man hen in de steek heeft gelaten of gestorven is.

In sommige landen hebben veel moeders het probleem dat ze geen onderwijs hebben genoten. De Afdeling voor Economische en Sociale Zaken van de VN schat dat twee derde van de 876 miljoen analfabeten op aarde uit vrouwen bestaat. In Afrika, de Arabische staten en Oost- en Zuid-Azië is volgens de Unesco zelfs meer dan 60 procent van de vrouwen analfabeet. Daar komt bij dat heel veel mannen van mening zijn dat onderwijs geven aan vrouwen niet nodig is en hen zelfs ongeschikt maakt voor hun taak om kinderen te baren.

Het tijdschrift Outlook zegt dat in een district van de Indiase deelstaat Kerala waar meisjes gewoonlijk op hun vijftiende al moeder zijn, niemand met een ontwikkelde vrouw wil trouwen. In het naburige Pakistan krijgen zoons de voorrang. Hun opvoeding bereidt hen voor op een beter betaalde baan, zodat ze hun ouders op latere leeftijd kunnen onderhouden. Maar volgens het boek Women’s Education in Developing Countries „investeren ouders niet in hun dochters, omdat ze niet verwachten dat die in staat zijn om in financieel opzicht een bijdrage aan het gezin te leveren”.

Dan is er nog het probleem van de plaatselijke gebruiken. In sommige landen wordt bijvoorbeeld van een moeder verwacht dat ze achter gebruiken staat zoals het jong uithuwelijken van dochters en verminking van de vrouwelijke geslachtsdelen. Er rust soms ook een taboe op dat moeders hun zoons onderwijzen en hun gehoorzaamheid bijbrengen. Is een moeder verplicht die gebruiken te volgen en het onderwijzen van haar zoons aan anderen over te laten?

In de volgende artikelen zullen we zien hoe sommige moeders het er ondanks deze problemen goed afbrengen. We zullen ook proberen meer waardering op te bouwen voor moeders en het moederschap en te streven naar een evenwichtige kijk op de rol van de moeder als onderwijzer van haar kinderen.

[Kader/Illustratie op blz. 4]

„Als het gaat om het stimuleren van de intelligentie en leergierigheid van een kind, alsook het ontwikkelen van zijn/haar creativiteit, is de rol van de moeder van vitaal belang.” — Regionale Topconferentie over de Rechten van het Kind, Boerkina Faso, 1997.

[Illustraties op blz. 3]

Moeders hebben veel invloed op de gezondheid, de opleiding, de persoonlijkheid en de emotionele stabiliteit van een kind